Wat nu het Aziatische Istanboel wordt genoemd, werd waarschijnlijk al in 3000 v. Chr. door mensen bewoond. Uiteindelijk stichtten Griekse kolonisten onder leiding van koning Byzas in de 7e eeuw de kolonie Byzantium, de Griekse naam voor een stad aan de Bosporus. Byzas koos deze plaats nadat hij een orakel van Delphi had geraadpleegd, dat hem vertelde dat hij zich moest vestigen aan de overkant van het “land van de blinden”. Byzas concludeerde dat eerdere kolonisten hun zicht wel ontnomen moesten zijn om deze prachtige locatie aan de monding van de Bosporus over het hoofd te hebben gezien. Dit bleek een gunstige beslissing van Byzas, want de geschiedenis heeft uitgewezen dat de ligging van Istanboel veel belangrijker was dan wat deze vroege Griekse kolonisten ooit hadden kunnen denken. Byzas gaf zijn naam aan de stad: Byzantium.
In het begin van de 100e eeuw v. Chr. werd Byzantium onderdeel van het Romeinse Rijk en in 306 na Chr. maakte keizer Constantijn de Grote Byzantium tot hoofdstad van het Oost-Romeinse Rijk. Vanaf dat moment stond de stad bekend als Constantinopel.
Het midden van de jaren 400 na Christus was een tijd van enorme omwentelingen in het rijk. Barbaren veroverden het westelijke Romeinse Rijk, terwijl het oostelijke, ook wel het Byzantijnse Rijk genoemd, Constantinopel als hoofdstad behield. In 532, tijdens het bewind van Justinianus I, werd de stad verwoest door opstanden tegen de regering. De stad werd herbouwd, en opmerkelijke bouwwerken zoals de Hagia Sophia staan als monumenten voor de hoogten die de Byzantijnse cultuur bereikte.
De eigenschap die de stad zo begeerlijk maakte, haar onvergelijkbare ligging voor handel en transport tussen drie continenten, was ook haar aartsvijand. Gedurende de volgende honderden jaren vielen Perzen, Arabieren, nomadische volkeren en leden van de Vierde Kruistocht (die een tijdlang de stad bestuurden) Constantinopel aan.
In 1453, toen Constantinopel zo verzwakt was door bijna voortdurende invasies en gevechten, slaagden de Ottomaanse Turken onder leiding van sultan Mehmet II erin de stad te veroveren. De stad werd omgedoopt tot Istanbul en werd de derde en laatste hoofdstad van het Ottomaanse Rijk. Het was het zenuwcentrum voor militaire campagnes die het Ottomaanse Rijk drastisch zouden uitbreiden. Halverwege 1500 was Istanbul, met een bevolking van bijna een half miljoen mensen, een belangrijk cultureel, politiek en commercieel centrum. De Ottomaanse heerschappij duurde voort totdat het in de Eerste Wereldoorlog werd verslagen, waardoor Istanbul door de geallieerden werd bezet.
Toen in 1923, na de Onafhankelijkheidsoorlog, de Republiek Turkije werd opgericht, verplaatste Kemal Ataturk de hoofdstad naar de stad Ankara. De stad Istanbul is zich spectaculair blijven uitbreiden en telt vandaag de dag meer dan 15,5 miljoen inwoners, een groei van naar schatting 700.000 mensen per jaar. De industrie heeft zich uitgebreid, terwijl het toerisme is gegroeid. Het blijft een stad die zijn eigen geschiedenis creëert op het ontmoetingspunt van de twee continenten; Europa en Azië.
Enkele van de interessante districten van de stad zijn: Sultanahmet, Haydarpasa, Üsküdar, Eyüp, Galata, Pera, Ortaköy, Taksim, Eminönü, Fatih, Balat, en de Bosporus. Princess Islands zijn een populair zomerverblijf voor de lokale bevolking.