7 mins read
Lees het eerste deel hier: A Brief Summary Of The First Wave Of Feminism
De tweede golf van het feminisme wordt meestal afgebakend van de jaren zestig tot het einde van de jaren tachtig. Het was een reactie op de terugkeer van vrouwen in hun rol als huisvrouw en moeder na het einde van de Tweede Wereldoorlog. De mannen die de beroepsbevolking hadden moeten verlaten om bij de strijdkrachten te gaan, waren teruggekeerd en vrouwen werden uit hun functie ontslagen en vervangen door mannen.
38 procent van de Amerikaanse vrouwen die in de jaren zestig werkten, bleef grotendeels beperkt tot banen als lerares, verpleegster of secretaresse. Van vrouwen werd verwacht dat zij rustig hun leven als trouwe en onderworpen echtgenotes zouden hervatten. Huisvrouwen besteedden naar schatting gemiddeld 55 uur per week aan huishoudelijke taken. Maar na tijdens de oorlog te hebben gewerkt en onafhankelijk te zijn geweest van de mannelijke dominantie, wilden vrouwen deze rollen niet meer op zich nemen en dit bracht de tweede golf van feminisme op gang.
Deze beweging was aanvankelijk geconcentreerd in de Verenigde Staten van Amerika en verspreidde zich daarna naar andere westerse landen. Terwijl de Eerste Golf zich vooral bezighield met de strijd van de suffragettes voor het kiesrecht, richtte de Tweede Golf zich meer op zowel openbare als particuliere onrechtvaardigheden.
De kwesties van verkrachting, reproductieve rechten, huiselijk geweld en veiligheid op de werkplaats werden naar de voorgrond van de beweging gebracht en er waren wijdverspreide inspanningen om het negatieve en inferieure beeld van vrouwen in de populaire cultuur te veranderen in een positiever en realistischer beeld. Vrouwen creëerden hun eigen populaire cultuur en de beweging verspreidde zich via feministische films, muziek, boeken en zelfs restaurants.
De aanzet tot deze beweging werd gegeven door de publicatie van Betty Friedans boek The Feminine Mystique, een gerenommeerde feministische tekst die de sociale conventies met betrekking tot het beeld van de vrouw durfde te doorbreken. Friedan was geïnspireerd door Simone de Beauvoir’s boek, The Second Sex, voor het eerst gepubliceerd in Parijs in 1949.
Deze tekst werd beschouwd als baanbrekend en werd een mijlpaal in de geschiedenis van het feminisme. The Feminine Mystique besprak “het probleem dat geen naam heeft”: het algemene ongelukkig zijn van Amerikaanse vrouwen in de jaren ’60 en ’70.
Friedan wijst op de schuld van de reclame-industrie en het onderwijssysteem in het beperken van vrouwen tot het huishouden en huishoudelijke taken die resulteren in een verlies van identiteit en individualiteit. Dit boek bereikte vrouwen in de hele Verenigde Staten van Amerika die erdoor werden geraakt. Duizenden blanke vrouwen uit de middenklasse werden zo aangetrokken tot de feministische zaak, wat het begin markeerde van de Tweede Golf van het feminisme.
Een andere afbakening van deze fase was door wetgevende maatregelen. De Food and Drug Administration keurde een orale anticonceptiepil goed, die in 1961 beschikbaar kwam en een belangrijke stap vormde om vrouwen carrières te laten ontwikkelen in plaats van gedwongen te worden tot een gezinsleven.
De Kennedy-regering stelde ook een Presidentiële Commissie inzake de Status van Vrouwen in, die werd voorgezeten door voormalig First Lady Eleanor Roosevelt. In een rapport van de commissie over ongelijkheid tussen mannen en vrouwen werden betaald zwangerschapsverlof, toegang tot onderwijs en goede kinderopvang aanbevolen om vrouwen te helpen. Een organisatie genaamd Women Strike for Peace mobiliseerde in 1961 50.000 vrouwen om te protesteren tegen atoombommen en bedorven melk.
Vrouwen raakten meer betrokken bij protesten en pleitbezorging voor gelijkheid door het oprichten van lokale, staats- en federale feministische organisaties. Wetgeving zoals de Equal Pay Act van 1963 en Titel VII van de Civil Rights Act van 1964 waren belangrijke maatregelen die werden genomen om meer gelijkheid voor de seksen te bereiken. Uitspraken van het Hooggerechtshof zoals Griswold v. Connecticut en Roe v. Wade bevorderden ook de feministische zaak.
In 1966 werd de National Organization for Women (NOW) opgericht, waarvan Friedan de eerste president werd. De oprichtingsverklaring van NOW eiste de verwijdering van alle barrières voor “gelijke en economische vooruitgang” en verklaarde “de ware gelijkheid voor alle vrouwen” als doel.
De NOW, onder Friedan, probeerde meer arbeidskansen voor vrouwen af te dwingen, maar er was felle oppositie tegen deze eis. De oppositie voerde aan dat in die tijd mannelijke Afro-Amerikanen, die zwaar werden gediscrimineerd door de blanke bevolking, meer behoefte hadden aan werk dan blanke vrouwen uit de middenklasse. Als gevolg hiervan trad Friedan in 1969 terug uit het presidentschap.
De juridische overwinningen van de beweging na de oprichting van de NOW waren omvangrijk. Een Executive Order uit 1967 gaf volledige affirmatieve actie rechten aan vrouwen. Een verordening uit 1968 maakte seksesegregeerde vacatures illegaal, waardoor de uitsluiting van vrouwen van de beroepsbevolking drastisch werd verminderd.
De Women’s Educational Equity Act van 1972 en 1974 zorgde voor meer gelijkheid in het onderwijs. Titel X van 1970 had betrekking op gezondheid en gezinsplanning, en de Equal Credit Opportunity Act van 1974 en de Pregnancy Discrimination Act van 1978 waren stuk voor stuk opmerkelijke hervormingen.
Het verbieden van verkrachting binnen het huwelijk door alle staten in 1993 en de legalisering van echtscheiding zonder schuld verminderden de afhankelijkheid van vrouwen van hun echtgenoten aanzienlijk en gaven hun de middelen om gezonder te leven. In 1975 werd een wet aangenomen die de militaire academies verplichtte vrouwen toe te laten en werd het beeld van vrouwen als louter “huisgodinnen” bijgesteld.
Al deze successen waren indrukwekkend en velen geloofden dat het doel van de vrouwenbevrijding was bereikt. Een enorme tegenvaller kwam in de vorm van het feit dat het Gelijke Rechten Amendement op de Grondwet van de Verenigde Staten niet door 38 staten werd geratificeerd om te kunnen worden ingevoerd.
Vele ambitieuze en vindingrijke feministische leiders zoals Friedan ontstonden tijdens deze golf. Een jonge journaliste, Gloria Steinem, werd een feministische leider toen haar schrijven over de Playboy Club en haar chauvinistische elementen aan populariteit won bij vrouwen. Zij was een fervent voorstander van het legaliseren van abortussen en het federaal financieren van kinderdagverblijven.
Naast Friedan en Steinem zijn er nog andere feministen die voorlopers waren van de Tweede Golf. In 1969 schreef de feministische schrijfster Kate Millet Sexual Politics over hoe het patriarchaat het seksuele discours binnendrong en leidde tot genderonderdrukking. Zij stelde dat discriminatie begon met sekse en zich vervolgens voordeed tussen ras en klasse.
Een andere schrijfster die een impact had die vandaag de dag nog steeds voelbaar is, was Carol Hanisch. Haar essay, The Personal is Political, betoogde dat zelfs de meest privé-aspecten van het leven, zoals huishoudelijk werk en genderrollen, politiek relevant zijn voor vrouwen en in de publieke sfeer moeten worden gebracht. De slogan The Personal is Political wordt vandaag de dag vaak gebruikt bij bijeenkomsten en demonstraties voor vrouwenrechten.
Als geheel kan de Tweede Golf worden gekarakteriseerd door een algemeen gevoel van solidariteit onder vrouwen die streden voor gelijkheid. Er ontstonden ook verschillende soorten feminisme. Radicaal feminisme overheerste, dat de volledige eliminatie van de mannelijke suprematie en het uitdagen van alle genderrollen inhield.
Socialistisch feminisme was ook een vorm van feminisme die na de Tweede Wereldoorlog ontstond. Net als het marxisme erkende het de onderdrukkende aard van een kapitalistische maatschappij en zag het een verband tussen discriminatie op grond van geslacht en ras. Het verschilde van het radicale feminisme doordat het sekse niet als de enige basis van alle onderdrukking zag. Eco-feminisme werd algemeen erkend. Het legde een verband tussen rechtvaardigheid en zorg voor het milieu enerzijds en vrouwenrechten en -bevrijding anderzijds.
Hoewel de Tweede Golf een enorm succesvolle beweging was die bestond uit vele wettelijke en culturele overwinningen die leidden tot meer gelijkheid, had ze ook haar tekortkomingen. In die tijd was in de Verenigde Staten ook de beweging tegen racisme actief. Vrouwen van kleur vonden dat ze ondervertegenwoordigd waren in de feministische beweging.
Prominente feministen waren blanke vrouwen uit de middenklasse die feministische theorieën schreven rond hun eigen ervaringen en problemen. Hoewel er veel zwarte, Latina, Aziatische en inheemse Amerikaanse leden van de beweging waren, voelden zij zich buitengesloten van het verhaal en genegeerd. De agenda van de leidende blanke feministen stond vaak in contrast met die van hen.
Veel vrouwen vonden het onverstandig om over gendergelijkheid te praten zonder ook raciale ongelijkheid in ogenschouw te nemen. Deze kloof tussen blanke en POC feministen motiveerde vrouwen van kleur om hun eigen organisaties op te richten om hun belangen in de beweging te behartigen. Een van die organisaties was de Third Women’s World Alliance.
In India is de feministische beweging beduidend anders dan in de VS. De Indiase beweging voor gendergelijkheid was nauw verbonden met de nationalistische vrijheidsstrijd. In de 19e eeuw waren de pleitbezorgers voor de bescherming van de rechten van de vrouw mannelijke hervormers die belangrijke vooruitgang boekten door te strijden voor wettelijke waarborgen tegen sociale misstanden zoals kinderhuwelijken en sati.
Een groeiend bewustzijn over de onderdrukking van vrouwen en hun maatschappelijke status ging gepaard met een verlangen om te ontsnappen aan de discriminatie door de Britten. In de 20e eeuw groeiden vervolgens vrouwengroepen voor de emancipatie van vrouwen in het India van vóór de onafhankelijkheid, zoals de All India Women’s Conference en de National Federation for Indian Women.
Ook kijken: Watch: A History Of International Women’s Day
Vrouwen namen deel aan de vrijheidsstrijd, en de onafhankelijkheid beloofde vrijheid van het imperialisme en hun gemarginaliseerde rol in de samenleving. Hoewel de feministische bewegingen in het Westen en India vochten voor het uiteindelijke doel van gelijkheid, waren de problemen die zij aanpakten en de obstakels die zij tegenkwamen zeer verschillend.
Hoewel de Tweede Golf van onschatbare waarde was voor de verbreding van het werkterrein van de feministische zaak, had zij ook gebreken en mislukkingen. Het is uit kwesties van rassendiscriminatie binnen de tweede golf dat het intersectionele feminisme is ontstaan. Intersectionaliteit wordt door Merriam-Webster gedefinieerd als “de complexe, cumulatieve manier waarop de effecten van verschillende vormen van discriminatie samengaan, elkaar overlappen of elkaar kruisen.”
In feministische termen betekent het dat rekening wordt gehouden met de ongelijkheden in discriminatie en seksisme waarmee verschillende etnische groepen en rassen te maken hebben en dat het feminisme dus niet selectief is, maar allesomvattende gelijkheid. De tweede golf was van cruciaal belang voor de feministische beweging en heeft vrouwen op veel gebieden in de mainstream gebracht, maar er zijn ook fouten gemaakt. Door ervan te leren zal worden bepaald welke vorm de beweging hierna aanneemt.