Engels is een bijzonder moeilijke taal als het op spelling aankomt. Er zijn zoveel uitzonderingen op de regels van de spelling en de grammatica. I voor E behalve na C is een geval apart.
Wij ontvingen (oké, daar is de regel in de praktijk) maar wat wij ontvingen was een vreemde en pittige heist. Ook het gezond verstand dicteert dat, bijvoorbeeld, als je een kemphaan draagt, je misschien niet betrokken wilt raken bij ruw spel.
Spelling kan zelfs veranderen afhankelijk van de context van het woord. Engelse spelling aanleren aan kinderen en volwassenen is al moeilijk genoeg, maar denk dan ook eens aan de leerling die met dyslexie worstelt.
Wat is dyslexie?
Dyslexie is een leermoeilijkheid – ook wel een leerstoornis genoemd – die de vaardigheden op het gebied van lezen en spellen kan aantasten. Het is een verschil in de hersenen en de manier waarop ze taal verwerken, en kan ook visuele en auditieve verwerking beïnvloeden.
Dyslexie staat los van intelligentie en komt voor over het hele bereik van intellectuele capaciteiten. Je kunt een normale intelligentie hebben en licht of ernstig dyslectisch zijn, of je kunt absoluut briljant zijn en licht of ernstig dyslectisch. Men denkt dat tot 10% van de bevolking persoonlijk door dyslexie wordt getroffen; sommigen geloven dat het zelfs meer is.
Ze zeggen dat 60% van de mensen met dyslexie mild tot matig wordt getroffen – of je zou bij de 40% kunnen horen die met ernstigere gevolgen moeten leven.
Lees meer over milde dyslexie.
Hoe dyslexie de spelling beïnvloedt
Fed – wed – red. Deze Engelse woorden komen uit een zeer vroege module in Touch-type Lezen en Spellen. Ze hebben elk drie verschillende klanken. Het onderscheid kunnen maken tussen de klanken is fonemisch bewustzijn.
Dit, en het vermogen om verbanden te leggen tussen klanken en letters en lettercombinaties, is nodig om vloeiende lees- en spellingvaardigheden te ontwikkelen.
Dyslexie kan van invloed zijn op de spelling wanneer leerlingen niet in staat zijn de kleine klankeenheden te horen die de betekenis vertegenwoordigen. Ze hebben daarom moeite met het coderen en decoderen van klanken, vaardigheden die nodig zijn om ze te kunnen manipuleren.
Herken je die tien procent of meer statistiek? Dat geldt voor de hele wereld. Maar je ziet niet noodzakelijkerwijs dezelfde procentuele spreiding terug in spellingvaardigheden. Als het om spelling gaat, zijn er een aantal interessante interculturele verschillen.
Fonemen in Spaanse en Italiaanse woorden, bijvoorbeeld, zijn consistenter en daarom gemakkelijker dan de Engelse. Dit komt omdat ze orthografisch transparant zijn. Het geschreven Chinees is een ander voorbeeld. Het is opgebouwd uit symbolen of afbeeldingen die visueel gemakkelijker te onthouden zijn.
Dyslexie in een schoolomgeving
Spellingtoetsen op school kunnen een nachtmerrie zijn voor dyslectische leerlingen. Omdat dyslexie het werkgeheugen beïnvloedt, kan een leerling voor een spellingstoets studeren en het goed doen, en dan morgen niet in staat zijn om te spellen wat hij op de toets correct heeft gespeld.
Dit kan leerlingen in de problemen brengen, vooral wanneer de dyslexie niet is vastgesteld. In deze gevallen kan worden aangenomen dat ze het niet proberen of het met opzet doen. Dit is vooral waar omdat veel mensen met dyslexie zeer welbespraakt en slim zijn, wat in tegenspraak kan lijken met de lees- en spellingsproblemen die ze ervaren.
Studenten met dyslexie hebben goede en slechte dagen.
Vaak zullen studenten met dyslexie de eenvoudigste woorden kiezen om te spellen, en dus weerspiegelt hun schrijven niet de rijkdom van hun woordenschat. Dit is een van de redenen waarom leerlingen die als dyslectisch zijn beoordeeld, extra tijd krijgen bij examens. Het kan dyslectische leerlingen meer tijd kosten dan de gemiddelde lezer om klanken in woorden te sorteren.
Wanneer kinderen zonder specifieke leermoeilijkheden leren lezen, kunnen zij vaak gemakkelijk en zonder te proberen zichtwoorden leren herkennen en spellen. Dit zijn de verbindingswoorden zoals in – en – maar – de – die een groot deel van de taal in kranten, tijdschriften en schooltoetsen vormen.
Maar voor het kind met dyslexie moeten de zichtwoorden misschien worden aangeleerd. Een dyslectisch persoon zal vaak moeite hebben om steeds weer dezelfde lijst van veelgebruikte woorden te spellen.
TIP: Een strategie hier is om je eigen lijst te ontwikkelen van specifieke woorden waar je moeite mee hebt, en deze in je zak te houden, zodat je er naar kunt verwijzen wanneer dat nodig is.
Dyslexie kan resistent zijn tegen traditionele onderwijsmethoden en daarom is de term “dyslexievriendelijk onderwijs” ontstaan om praktijken te identificeren die werken. Iedereen, dyslectisch of niet, kan leren van dyslexie vriendelijke benaderingen van lezen en spellen, met inbegrip van multi-sensorisch leren in het tempo van de leerling in kleine stapsgewijze stappen, met veel herhaling en positieve bekrachtiging. Een beetje lof gaat een lange weg.
Spellingstrategieën die kunnen helpen
Wat volgt is zeker geen definitieve lijst van specifieke strategieën die moeten worden gevolgd, maar het bevat wel een aantal suggesties die nuttig kunnen blijken.
- Vroege herkenning en passende dyslexievriendelijke interventie zijn van groot belang. Dyslexie is meestal iets waarmee je wordt geboren en het komt vaak in families voor. Wat veel helpt is om dyslexie zo vroeg mogelijk te onderkennen en de strategieën te vinden en toe te passen die het beste werken voor de specifieke omstandigheden van een individu. Dat geldt niet alleen voor spelling. Hier is een voorbeeld: Als iemand moeite heeft om links van rechts te onthouden en op het punt staat een rijexamen af te leggen, kan een roodgelakte vingernagel of een rode stip op de rechterhand het verschil maken tussen slagen en zakken wanneer de instructie wordt gegeven om bij de volgende bocht rechtsaf te slaan.
- Kies een onderwijsstrategie op basis van fonetiek en linguïstiek. Een bijzonder gerespecteerde benadering van het leren spellen is te vinden in Alpha to Omega: The A-Z of Teaching Reading, Writing and Spelling van Beve Hornsby en collega’s, uitgegeven door Heinemann Educational Publishers. Dr. Hornsby was er vast van overtuigd dat een dyslecticus die haar programma volgt, niet moet worden gevraagd iets te spellen dat niet specifiek is aangeleerd. De woordenlijsten van Touch-type Read and Spell zijn gebaseerd op de woordenlijsten in dit boek.
- Leer touch-type op de TTRS-manier. Leerlingen van Touch-type Lezen en Spellen zeggen dat ze door het volgen van de cursus een nieuwe strategie hebben ontwikkeld voor het onthouden van spelling. Ze visualiseren het toetsenbord en “kijken” waar hun vingers vallen. Leerlingen met dyslexie moeten opnieuw leren om spelling van hun korte-termijngeheugen naar hun lange-termijngeheugen te krijgen.
- Maak je niet druk om spellingregels. Strategie nummer vier is een beetje oneerbiedig, want leraren zullen je er misschien niet mee weg laten komen, maar maak je niet te veel zorgen over de spellingregels. Zoek een manier die werkt – bijvoorbeeld touch-typing, en leer de woorden tot ze een automatisme worden. Laat je vingers een eigen geheugen ontwikkelen. Leer deze vaardigheid zo vroeg mogelijk in uw leven, en vertrouw dan op automatische spellingcontroles om u te helpen.
- Leer de Engelse woorden die hetzelfde klinken maar verschillend worden gespeld. Er zijn verschillende strategieën die onder de noemer “geheugensteuntjes” vallen. Dit zijn geheugen hulpmiddelen of leertrucs om je te helpen onthouden door gebruik te maken van zinnen, rijmpjes, acroniemen enz.
Er is meer dan één manier om veel woorden te spellen, afhankelijk van de context.
Ze kan schrijven, toch?
Dit is een basis voor de bas.
Lang moge ze heersen in de regen.
Belangrijk is het vingergeheugen dat ontstaat door het automatisch overtypen, en de eerder genoemde strategie waarbij de leerling een toetsenbord visualiseert en kijkt waar de vingers vallen.
Ontwerp vervolgens enkele dictee-oefeningen om steeds opnieuw te oefenen.
Een ander geheugensteuntje is het uitwerken van een creatieve zin of zinsdeel waarin de eerste letter van elk woord iets betekent dat u moeilijk kunt onthouden. Een voorbeeld is een manier om BECAUSE te spellen – een woord dat vaak moeilijkheden oplevert. Dus hier gaan we met Grote Olifanten Kunnen Niet Altijd Kleine Uitgangen Gebruiken.
De richtinggevoeligheid van letters en cijfers kan een probleem zijn. Hier, als een voorbeeld, is een manier om de letter “b” te onthouden. Denk aan de neerwaartse slag als een vleermuis “l” en voeg dan de bal “o” toe om “I o” te geven en voeg ze samen “b.” Leer meer over letteromkeringen en dyslexie.
Als je geheugensteuntjes voor jezelf ontwerpt, zul je ze gemakkelijker kunnen onthouden. Wees creatief, wees dom. In feite, hoe gekker hoe beter om het gemakkelijker te onthouden te maken.
Lees meer over de verschillende soorten dyslexie en het helpen van kinderen met dyslexie in de klas.
Heb je nog spellingsstrategieën om aan de lijst toe te voegen? Doe mee aan de discussie!
Touch-type lezen en spellen
Het steeds opnieuw typen van een woord, een zin of een woordgroep helpt de hersenen om het te onthouden. Met touch-typing wordt het oproepen van een woord en het opschrijven ervan automatisch en vloeiend. Dit kan ook nuttig zijn voor homoniemen. Meer informatie over de Touch-type Lees- en Spellingscursus voor leerlingen met dyslexie.
Meer informatie