Jest to kliniczne, prospektywne i podłużne badanie porównujące skuteczność i częstość występowania działań niepożądanych miejscowej izotretynoiny z miejscowym kwasem retinowym w leczeniu trądziku pospolitego. 30 uczestników zostało zrekrutowanych spośród pacjentów uczęszczających do ambulatorium Wydziału Dermatologii Szpitala Ogólnego „Dr Manuel Gea González” w mieście Meksyk. Należeli do dowolnej płci i rasy, ich wiek wahał się między 13 a 30 lat, prezentowali od 15 do 100 zmian zapalnych na twarzy (grudkowo-krostkowych) i/lub od 15 do 100 zmian niezapalnych (zaskórników) i nie więcej niż trzy zmiany guzkowo-cystowe. Kryteria wykluczenia były następujące: ciąża lub laktacja, systemowe leczenie steroidami, antybiotykami, antyandrogenami lub doustnymi retinoidami w ciągu ostatnich 24 miesięcy, leczenie promieniowaniem ultrafioletowym, nadwrażliwość na retinoidy lub ciężka choroba systemowa. Spośród 44 pacjentów, z którymi przeprowadzono wywiad, 14 zostało wykluczonych. Od pozostałych osób uzyskano szczegółowy wywiad kliniczny, odnotowano stopień nasilenia łojotoku oraz policzono zmiany trądzikowe. Każdy pacjent otrzymywał żel izotretynoinowy 0,05% lub krem z kwasem retinowym 0,05%. Pacjentów poinstruowano, aby rano i wieczorem myli twarz neutralnym mydłem, a preparat nakładali po wieczornym oczyszczaniu. Pacjenci byli ponownie badani po 2, 4, 8 i 12 tygodniach leczenia, a podczas każdej wizyty odnotowywano liczbę zmian oraz stopień nasilenia trądziku według klasyfikacji Plewiga i Kligmana. Ciężkość działań niepożądanych, takich jak kłucie, świąd, rumień, kseroza i łuszczenie, oceniano na ślepo przez badacza, który nie wiedział, do jakiej grupy należał pacjent, i oceniano jako 1 = łagodny, 2 = umiarkowany, i 3 = ciężki. Skuteczność każdego leku określano na podstawie zmniejszenia liczby zmian chorobowych między tygodniem 0 a 12 leczenia. Doskonała odpowiedź odpowiadała zmniejszeniu liczby zmian o 76%-100%, dobra odpowiedź – zmniejszeniu o 51%-75%, dobra odpowiedź – zmniejszeniu o 26%-50%, a zła odpowiedź – zmniejszeniu o 0%-25%. Wyniki analizowano statystycznie za pomocą testu chi kwadrat, dokładnego testu Fishera oraz testu Wilcoxona-Manna-Whitneya. Zmiany w liczbie zmian między tygodniem 0 a 12 analizowano oddzielnie dla każdej grupy leczenia, a poziom istotności statystycznej ustalono na 0,05. Analizę przeprowadzono za pomocą programu Stat, wersja 4.0.
Wyniki: Pacjenci zostali przydzieleni losowo do grupy I (izotretynoina) lub grupy II (kwas retinowy). Każda grupa składała się z 15 osób i przypadkowo w każdej grupie było 9 kobiet i 6 mężczyzn. Różnice kliniczne między grupami podczas pierwszej wizyty nie były istotne statystycznie. W obu grupach obserwowano ogólnie dobrą odpowiedź na leczenie (ryc. 1). Oba leki miały podobny stopień skuteczności w zakresie zmian zapalnych. Na pierwszej wizycie dominowały stopnie III i IV, natomiast po 12 tygodniach leczenia większość pacjentów została zakwalifikowana do stopnia I lub II (ryc. 2). Podobne wyniki obserwowano w odniesieniu do zmian pozapalnych (ryc. 3). Dziesięciu pacjentów z grupy II skarżyło się na kłucie związane z leczeniem, szczególnie w 8. i 12. tygodniu, oraz rumień i łuszczenie w 12. tygodniu. Rumień i kłucie utrzymywały się przez kilka minut lub godzin, podczas gdy łuszczenie utrzymywało się przez kilka dni. Siedem osób otrzymujących izotretynoinę wspomniało o podrażnieniu, które było łagodnego stopnia.