Wat moet ik weten over kinderen met een tongriem?

door Holly F.

Tonggebonden zijn is niet altijd alleen maar een uitdrukking. Bij kinderen met een fysieke tongriem (ankyloglossie) kan het spreken, de borstvoeding of het gebit worden beïnvloed door een verkort frenulum in de mond. Het frenulum is het kleine aanhechtingspunt tussen de onderkant van de onderkaak en de tong. Als u uw tong opheft, is het gemakkelijk te zien en te voelen. Een verkort frenulum, in het geval van akyloglossie, beperkt de beweging van de tong en wordt beschouwd als een bij de geboorte aanwezige aandoening. Zonder de vrijheid om de tong goed te bewegen, kunnen problemen ontstaan met de normale functie van de mond bij het spreken of eten, hoewel het definitieve verband tussen de twee moeilijk te zeggen is. Daarom is het belangrijk dat logopedisten, de deskundigen op het gebied van taal en soms ook voeding, en ouders op de hoogte zijn van kinderen met een tongriem.

Een tongriem is niet bepaald zeldzaam. Tussen 0,2% en 2% van de baby’s wordt geboren met een strak frenulum (hoewel sommige statistieken meer dan 5% vermelden). De mate waarin het frenulum vastzit, kan van kind tot kind verschillen. De behandeling van tongriemen kan bestaan uit helemaal niets doen, of uit “knippen” om het slijmvlies vrij te maken en de bewegingsvrijheid te vergroten (een “frenulectomie”). Er is nogal wat controverse over het knippen van het frenulum en de beslissing om het wel of niet te doen kan het beste aan de familie en de chirurg worden overgelaten. In het verleden was het heel gewoon om de tongriem af te knippen, maar de laatste jaren is deze ingreep niet meer zo populair omdat steeds meer artsen en ouders constateren dat tongriem uiteindelijk geen invloed heeft op de spraak en dat de kinderen het dus prima doen. Sommige artsen kiezen tegenwoordig voor een afwachtende houding.

Tongverklevingen kunnen gevolgen hebben voor borstvoeding

Als de tong van een baby te kort is, kan hij zijn tong niet over het tandvlees uitstrekken, waardoor het moeilijk is de juiste mondhouding aan te nemen die nodig is voor borstvoeding. Baby’s die flesvoeding krijgen, ondervinden hier minder hinder van omdat de aanhechting iets anders is. Als het probleem groot genoeg is, kan het leiden tot een slechte gewichtstoename en een hele reeks andere problemen die samengaan met een slechte voedingsinname.

Tongstriemen kunnen van invloed zijn op de spraak

Met een beperkt bewegingsbereik wordt al lang beweerd dat de tong niet in staat zou zijn om in de juiste positie te bewegen om bepaalde spraakklanken te maken, hoewel dit naar verluidt zelden voorkomt en niet erg bewezen is. Hoewel er enkele problemen zijn gedocumenteerd, melden veel spraakpathologen geen problemen bij de spraakproductie bij kinderen met een tongriem. Dit is mogelijk omdat we onze tong op bepaalde plaatsen gebruiken om klanken voort te brengen (bv. d, t, l, enz.), maar er zijn ook andere houdingen die de tong kan aannemen om diezelfde klanken voort te brengen, en veel kinderen kunnen leren ze op die manier te plaatsen. Een aantal speciale overwegingen zijn echter de linguaal-alveolaire klanken (met name /l/) en interdentale klanken (stemhebbende en stemloze /th/). Als het kind deze klanken niet kan voortbrengen, zelfs niet met een alternatieve plaatsing, kan een tongriem de oorzaak zijn.

Behandeling na een frenulectomie

Een spraaktaalpatholoog kan een kind voor of na een frenulectomie zien voor evaluatie. Volgens Caroline Bowen, PhD, moeten kinderen voor een tongriemoperatie door een SLP worden beoordeeld. Sommige kinderen moeten pre-operatieve oefeningen krijgen en de meeste kinderen moeten postoperatieve oefeningen krijgen onder toezicht van een SLP’er. Postoperatieve oefeningen kunnen helpen nieuwe spierbewegingen te ontwikkelen, het bewustzijn van bewegingen en bewegingsbereik te vergroten, en het gebruik van tongbewegingen aan te moedigen om voedsel of afval in de mond te verplaatsen.

Taalontwikkeling