Szczepionka przeciwko półpaścowi

Recomendations and Vaccine Specifics for Healthcare Professionals

Zalecenia dotyczące szczepień

W celu zapoznania się z zaleceniami Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), patrz Zoster (Shingles) ACIP Vaccine Recommendations.

Rutynowe szczepienia osób w wieku 60 lat lub starszych

CDC zaleca podanie pojedynczej dawki szczepionki przeciwko półpaścowi u osób w wieku 60 lat lub starszych, niezależnie od tego, czy dana osoba zgłaszała wcześniejszy epizod półpaśca. Osoby z przewlekłymi schorzeniami mogą być szczepione, chyba że istnieją przeciwwskazania lub środki ostrożności związane z ich stanem zdrowia. Szczepionka przeciwko ospie wietrznej, będąca żywym wirusem, może być podawana jednocześnie ze wszystkimi innymi żywymi i inaktywowanymi szczepionkami, w tym z tymi, które są rutynowo zalecane osobom w wieku 60 lat lub starszym, takimi jak szczepionki przeciwko grypie i pneumokokom.

Podając szczepionkę przeciwko ospie wietrznej osobom w wieku 60 lat lub starszym, nie ma potrzeby pytać o wywiad w kierunku ospy wietrznej ani przeprowadzać badań laboratoryjnych w celu uzyskania serologicznych dowodów wcześniejszego zakażenia wirusem ospy wietrznej. Prawie wszystkie osoby w wieku 60 lat lub starsze, które urodziły się w Stanach Zjednoczonych, były wcześniej zakażone wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Osoby, które zgłaszają, że nie chorowały na ospę wietrzną, mogą nadal otrzymać szczepionkę przeciwko ospie wietrznej. Nie jest konieczne wykonywanie badań laboratoryjnych w celu określenia, czy istnieją dowody na przebyte zakażenie wirusem ospy wietrznej. W przypadku przeprowadzenia badań serologicznych i stwierdzenia podatności na zakażenie wirusem ospy wietrznej, pacjentowi należy zaproponować szczepionkę przeciwko ospie wietrznej, a nie przeciwko półpaścowi.

Osoby, u których w przeszłości wystąpiła ospa wietrzna, mogą być zaszczepione. Powtórne zachorowanie na półpasiec zostało potwierdzone u osób o prawidłowej odporności, w tym wkrótce po wystąpieniu poprzedniego epizodu. Chociaż dokładne ryzyko wystąpienia i ciężkość przebiegu półpaśca w funkcji czasu po wcześniejszym epizodzie nie są znane, niektóre badania sugerują, że może być ono porównywalne z ryzykiem u osób bez półpaśca w wywiadzie. Co więcej, nie istnieją żadne badania laboratoryjne pozwalające na sprawdzenie, czy wcześniej wystąpiła półpasiec, a każda diagnoza lub wywiad mogą być błędne. Chociaż bezpieczeństwo i skuteczność szczepionki przeciwko półpaścowi nie były oceniane u osób z półpaścem w wywiadzie, nie oczekuje się, że w tej grupie będą występowały inne zagrożenia. Nie ma danych dotyczących czasu podawania szczepionki przeciwko półpaścowi po przebytym epizodzie półpaśca. W 2011 roku Food and Drug Administration rozszerzyła wskazania wiekowe dla szczepionki Zostavax® na osoby w wieku od 50 do 59 lat w celu zapobiegania półpaścowi. Decyzja ta została podjęta na podstawie dużego badania, które wykazało, że szczepionka zmniejsza ryzyko zachorowania na półpasiec o około 70%. U osób w wieku od 50 do 59 lat ryzyko zachorowania na półpasiec i wystąpienia długotrwałego bólu spowodowanego neuralgią popółpaścową jest znacznie mniejsze niż u osób w wieku 60 lat i starszych.

Komitet Doradczy ds. Praktyki Szczepień (Advisory Committee on Immunization Practices, ACIP) nadal zaleca stosowanie szczepionki przeciwko półpaścowi (Zostavax®) u osób w wieku 60 lat i starszych. Świadczeniodawcy rozważający podanie szczepionki przeciwko półpaścowi u osób w wieku 50-59 lat powinni omówić z pacjentami ryzyko i korzyści wynikające ze szczepienia. Chociaż szczepionka wykazuje krótkotrwałą skuteczność, nie przeprowadzono długoterminowych badań dotyczących ochrony przed zachorowaniem na półpasiec w tej grupie wiekowej. U osób zaszczepionych w wieku 60 lat lub starszych skuteczność szczepionki słabnie w ciągu pierwszych 5 lat po szczepieniu, a ochrona po upływie 5 lat jest niepewna. Dlatego osoby, które otrzymają szczepionkę przed 60 rokiem życia, mogą nie być chronione, gdy ryzyko zachorowania na półpasiec i jego powikłania jest największe.

Pracownicy służby zdrowia mogą również rozważyć, czy pacjenci w wieku 50-59 lat będą źle tolerować półpasiec lub objawy neuralgii popółpaścowej. Na przykład, jeśli pacjent ma

• występujący przewlekły ból, ciężką depresję lub inne choroby współistniejące,
• nietolerancję leków stosowanych w leczeniu z powodu nadwrażliwości lub interakcji z innymi lekami, lub
• wyjątkowe czynniki związane z zatrudnieniem.

Brak danych na temat skuteczności szczepionki przeciwko półpaścowi u osób dorosłych, u których po szczepieniu wystąpiła immunosupresja.

Przeciwwskazania i środki ostrożności dotyczące szczepienia przeciwko zoster

Szczepionka przeciwko zoster nie powinna być podawana:

• Osobie, u której kiedykolwiek wystąpiła zagrażająca życiu lub ciężka reakcja alergiczna na żelatynę, antybiotyk neomycynę lub jakikolwiek inny składnik szczepionki przeciwko ostrej płonicy. Poinformuj lekarza, jeśli masz jakiekolwiek ciężkie alergie.
• Osoba, która ma osłabiony układ odpornościowy z powodu:
  • HIV/AIDS lub innej choroby wpływającej na układ odpornościowy,
  • leczenia lekami wpływającymi na układ odpornościowy, takimi jak steroidy,
  • leczenia nowotworu, takiego jak napromienianie lub chemioterapia, lub
  • nowotworu wpływającego na szpik kostny lub układ limfatyczny, takiego jak białaczka lub chłoniak.
• Kobiety, które są lub mogą być w ciąży. Kobiety nie powinny zachodzić w ciążę przez co najmniej 4 tygodnie po otrzymaniu szczepionki przeciwko półpaścowi.

Każda osoba z niewielką ostrą chorobą, taką jak przeziębienie, może zostać zaszczepiona. Jednak osoby z umiarkowaną lub ciężką ostrą chorobą powinny zazwyczaj poczekać, aż wyzdrowieją, zanim otrzymają szczepionkę. Dotyczy to również osób z temperaturą 101,3°F lub wyższą.

Informacja ta została zaczerpnięta bezpośrednio z dokumentu VIS (Shingles Vaccine Information Statement) z dnia 10/06/2009.

Dowiedz się więcej o przeciwwskazaniach i środkach ostrożności związanych ze szczepionką.

Więcej informacji na temat półpaśca i szczepień ochronnych można znaleźć na stronie:

• Prevention of Herpes Zoster Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices
• Rozdział Pink Book’s Chapter on General Recommendations on Immunization

Podawanie z innymi szczepionkami

Szczepionka przeciwko półpaścowi, szczepionka zawierająca żywe wirusy, może być podawana jednocześnie ze wszystkimi innymi żywymi i inaktywowanymi szczepionkami, w tym szczepionkami rutynowo zalecanymi osobom w wieku 60 lat i starszym, takimi jak szczepionki przeciwko grypie i pneumokokom.

Aby uniknąć wprowadzania barier w szczepieniach, CDC nadal zaleca, aby szczepionka przeciwko wściekliźnie i polisacharydowa szczepionka przeciwko pneumokokom (PPSV) były podawane podczas tej samej wizyty, jeśli dana osoba kwalifikuje się do podania obu szczepionek.

Błędy w podawaniu szczepionek

Szczepionka przeciwko wściekliźnie nie powinna być stosowana u dzieci i nie powinna być stosowana zamiast szczepionki przeciwko ospie wietrznej. Nie należy również stosować szczepionki przeciwko ospie wietrznej zamiast szczepionki przeciwko półpaścowi. Podanie szczepionki przeciwko półpaścowi dziecku, które miało być zaszczepione szczepionką przeciwko ospie wietrznej, jest poważnym błędem w podawaniu szczepionek. Należy udokumentować to zdarzenie i wdrożyć procedury zapobiegające powtórzeniu się takiej sytuacji. Zdarzenie to należy zgłosić do Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS) telefonicznie pod numerem 800-822-7967 lub poprzez ikonę zewnętrzną na stronie internetowej.

Jeśli dawka szczepionki przeciwko półpaścowi została przypadkowo podana zamiast szczepionki przeciwko ospie wietrznej (Varivax) dziecku lub osobie dorosłej, to ta dawka szczepionki przeciwko półpaścowi powinna być liczona tak samo jak pojedyncza ważna dawka szczepionki przeciwko ospie wietrznej. Wynika to z faktu, że poziom ochrony przed ospą wietrzną byłby prawdopodobnie co najmniej taki sam po podaniu szczepionki przeciwko półpaścowi jak po podaniu konwencjonalnej dawki szczepionki przeciwko ospie wietrznej. Jeśli błędna dawka została podana zamiast pierwszej dawki szczepionki przeciwko ospie wietrznej, wymagane jest podanie drugiej dawki szczepionki przeciwko ospie wietrznej w normalnym czasie, w którym podawana byłaby druga dawka.

W przypadku, gdy szczepionka przeciwko ospie wietrznej została przypadkowo podana osobie dorosłej w wieku 60 lat lub starszej zamiast szczepionki przeciwko półpaścowi, Advisory Committee on Immunization Practices stwierdza: „Jeśli świadczeniodawca omyłkowo poda szczepionkę przeciwko ospie wietrznej osobie, dla której szczepionka przeciwko półpaścowi jest wskazana, nie istnieją żadne szczególne obawy dotyczące bezpieczeństwa, ale dawka nie powinna być uznana za ważną i pacjentowi należy podać dawkę szczepionki przeciwko półpaścowi podczas tej samej wizyty. Jeśli błąd nie zostanie natychmiast wykryty, dawkę szczepionki przeciwko półpaścowi należy podać jak najszybciej, ale nie później niż 28 dni po dawce szczepionki przeciwko ospie wietrznej, aby zapobiec potencjalnemu zakłóceniu działania dwóch dawek żywego atenuowanego wirusa.” Zdarzenie to powinno być udokumentowane i należy wprowadzić procedury zapobiegające powtórzeniu się takiej sytuacji.

Szczegóły szczepionki

Skład, dawkowanie i sposób podawania

Szczepionka przeciwko ospie wietrznej, po odtworzeniu zgodnie z zaleceniami podanymi na opakowaniu ikony wewnętrznej przy użyciu dostarczonego rozcieńczalnika, zawiera co najmniej 19 400 PFU szczepu Oka/Merck wirusa ospy wietrznej. Minimalna moc szczepionki przeciwko półpaścowi jest co najmniej 14 razy większa od mocy szczepionki przeciwko ospie wietrznej (Varivax®), która zawiera co najmniej 1 350 PFU i jest podobna w mocy do zawartości wirusa ospy wietrznej w szczepionce przeciwko odrze, śwince, różyczce i półpaścowi (ProQuad®).

Szczepionka przeciwko półpaścowi jest podawana podskórnie jako pojedyncza dawka. Szczepionka nie powinna być wstrzykiwana domięśniowo. Nie jest jednak konieczne powtarzanie szczepienia, jeśli jest ono podawane domięśniowo.

Szczepionka powinna być podana natychmiast po odtworzeniu, aby zminimalizować utratę siły działania. Niewykorzystaną szczepionkę należy wyrzucić, jeśli nie zostanie zużyta w ciągu 30 minut.

Skuteczność szczepionki i czas trwania ochrony

W dużym badaniu klinicznym z udziałem ponad 38 000 osób w wieku 60 lat lub starszych, szczepionka przeciwko półpaścowi zmniejszyła ogólną częstość występowania półpaśca o 51% i częstość występowania neuralgii popółpaścowej o 67%. Skuteczność szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na półpasiec była większa u osób w wieku 60-69 lat niż u osób w wieku powyżej 70 lat (64% w porównaniu z 38%). Skuteczność szczepionki przeciwko półpaścowi słabnie w ciągu pierwszych 5 lat po szczepieniu, a ochrona po upływie 5 lat jest niepewna.

Badania trwają w celu oceny czasu trwania ochrony po podaniu jednej dawki szczepionki przeciwko półpaścowi oraz potrzeby podawania dawek przypominających, jeśli takie istnieją.

Nie ma wyczerpujących danych na temat skuteczności szczepionki przeciwko półpaścowi w leczeniu półpaśca po jego wystąpieniu, a szczepionka nie jest dopuszczona do stosowania w tym celu.

Patrz także

• Bezpieczeństwo stosowania i monitorowanie szczepionki
• Przechowywanie i postępowanie ze szczepionką
• Oświadczenie informacyjne dotyczące szczepionki przeciwko półpaścowi (VIS)
• Instrukcja stosowania dla Zostavax ikona zewnętrzna

Górna część strony

< Powrót do szczepienia przeciwko półpaścowi dla pracowników służby zdrowia

< Powrót do szczepienia przeciwko półpaścowi (Herpes Zoster)

< Powrót do szczepienia przeciwko półpaścowi (Herpes Zoster)