American Experience

Bóg w Ameryce | Artykuł

People and Ideas: Early American Groups

The Pilgrims

Podczas panowania Elżbiety I, angielski parlament wprowadził szereg środków mających na celu zreformowanie teologii i rytuałów Kościoła Anglii, ustanowionego za panowania jej ojca, Henryka VIII. Jednak niektórzy protestanci uważali, że reformy te nie poszły wystarczająco daleko. Protestanci ci wierzyli, że Kościół Anglii jest beznadziejnie skorumpowany i niezdolny do reform. Czuli, że ich jedynym wyjściem jest opuszczenie kościoła i stworzenie nowych, odrębnych kościołów.

Znani jako „separatyści”, ci purytanie opuścili swoją ojczyznę i w 1609 roku przenieśli się do Lejdy w Holandii, gdzie mieli nadzieję na swobodne wyznawanie wiary, bez prześladowań ze strony władz kościelnych. Niektórzy członkowie kościoła w Lejdzie wrócili do Anglii, a 5 sierpnia 1620 r. wypłynęli do Ameryki na statku Mayflower. Tylko 44 z tych pasażerów było Pielgrzymami lub „Świętymi”, jak sami siebie nazywali.

Z czasem Pielgrzymi, którzy przylgnęli do skalistych brzegów Plymouth, zostali wchłonięci przez Purytanów z kolonii Massachusetts Bay. Podobnie jak Pielgrzymi, Purytanie wierzyli, że Kościół Anglii musi zostać zreformowany, ale wybrali pozostanie w Kościele, a nie oddzielenie się od niego. Przybywali tysiącami, potem dziesiątkami tysięcy, budując kwitnącą wspólnotę religijną, która głęboko ukształtowała amerykańskie idee wolności sumienia, natury indywidualnego doświadczenia duchowego i pojęcia Amerykanów jako narodu wybranego. Dziedzictwo Pielgrzymów jest mniej solidne, ale żyją oni w pamięci historycznej, uwiecznione przez święto narodowe, które upamiętnia ich dziękczynienie, ale zapomina o trudach, jakich doświadczyli i ich ostatecznej zdradzie wobec indiańskich sprzymierzeńców.

Purytanie

Podobnie jak Pielgrzymi, Purytanie byli angielskimi protestantami, którzy wierzyli, że reformy Kościoła Anglii nie poszły wystarczająco daleko. Ich zdaniem liturgia była wciąż zbyt katolicka. Biskupi żyli jak książęta. Sądy kościelne były skorumpowane. Ponieważ król Anglii był głową zarówno kościoła, jak i państwa, sprzeciw purytanów wobec władzy religijnej oznaczał, że przeciwstawiali się oni również cywilnej władzy państwowej.

W 1630 roku purytanie wyruszyli do Ameryki. W przeciwieństwie do Pielgrzymów, którzy wyruszyli 10 lat wcześniej, purytanie nie zerwali z Kościołem Anglii, ale zamiast tego starali się go zreformować. Szukając pocieszenia i otuchy w Biblii, wyobrażali sobie, że ponownie odgrywają historię Exodusu. Na pokładzie okrętu flagowego Arbella, ich przywódca John Winthrop przypomniał im o ich obowiązkach i zobowiązaniach wynikających z przymierza. Jeśli będą honorować swoje zobowiązania wobec Boga, będą błogosławieni; jeśli zawiodą, zostaną ukarani.

Przybywając do Nowej Anglii, purytanie założyli kolonię Massachusetts Bay w mieście, które nazwali Boston. Życie było ciężkie, ale w tym surowym i bezlitosnym miejscu mieli swobodę wyznawania wiary według własnego uznania. Biblia była centralnym punktem ich kultu. Ich nabożeństwa były proste. Organy i wszelkie instrumenty muzyczne były zakazane. Purytanie śpiewali psalmy a cappella.

Purytanie wierzyli, że Bóg wybrał kilku ludzi, „wybranych”, do zbawienia. Reszta ludzkości została skazana na wieczne potępienie. Ale nikt tak naprawdę nie wiedział, czy jest zbawiony czy potępiony; purytanie żyli w ciągłym stanie duchowego niepokoju, szukając oznak Bożej przychylności lub gniewu. Doświadczenie nawrócenia było uważane za ważny znak, że dana osoba została zbawiona. Wiara, a nie uczynki, była kluczem do zbawienia.

Ale nie tylko indywidualne zbawienie miało znaczenie; duchowe zdrowie i dobrobyt wspólnoty jako całości również były najważniejsze, ponieważ to właśnie wspólnota honorowała i zachowywała przymierze.

Z czasem ten religijny zapał osłabł. Uczeni nie zgadzają się co do tego, kiedy i dlaczego tak się stało. Sami purytanie uznali, że trudno jest utrzymać społeczeństwo w stanie twórczej niepewności.

Pueblos

Po podróży Krzysztofa Kolumba, Hiszpania szybko przystąpiła do roszczeń i ekspansji swoich terytoriów w Nowym Świecie, rozpoczynając moralną krucjatę mającą na celu rozprzestrzenienie hiszpańskiej kultury i katolicyzmu wśród niechrześcijan w dzisiejszym Meksyku i na amerykańskim Południowym Zachodzie. Tutaj, na ponurej pustyni i wysokich mezach, zderzyły się dwa święte światy: katolicyzm hiszpańskich braci i przepełniona duchem religia rdzennych mieszkańców znanych jako Pueblos.

Rytuały religijne, wierzenia i praktyki Pueblos były głęboko zakorzenione w ich kulturze i sposobie życia. Jak zauważa Porter Swentzell z Santa Clara Pueblo, „Cały nasz świat wokół nas jest naszą religią – nasz sposób życia jest naszą religią. … Od momentu, kiedy budzimy się rano do momentu, kiedy kładziemy się spać, nawet kiedy śpimy, to jest nasza religia.”

Pueblos po raz pierwszy spotkali braci franciszkanów w 15 wieku, ale w 1630 roku bracia rozpoczęli okres intensywnego budowania misji i nawracania. Tysiące Pueblos nawróciło się, ale większość z nich nie porzuciła swojej starej religii; po prostu dodali do niej nowe elementy. Ale dla braci istniała tylko jedna prawdziwa religia: wiara katolicka. Kiedy perswazja nie zdołała przekonać mieszkańców Pueblo do porzucenia starych rytuałów, bracia powrócili do przymusu i siły. W opinii braci, ich wszechogarniający cel, jakim było zbawienie dusz, usprawiedliwiał te niezwykle surowe środki.

Do lat siedemdziesiątych XVI wieku Pueblos zaczęli sporadycznie wszczynać bunty. Hiszpanie rozprawili się z nimi, zbierając rdzennych szamanów, biczując ich i wybierając kilku do egzekucji. Po aresztowaniu i powieszeniu przywódców duchowych, jeden z nich, człowiek o imieniu Po’pay, zorganizował powstanie. Nie wszystkie społeczności Pueblo zdecydowały się wziąć w nim udział, ale te, które się na nie zdecydowały, zabiły 400 Hiszpanów i 21 zakonników. Hiszpanie uciekli, a Pueblos mogli ponownie uhonorować praktyki religijne, które ich przodkowie podtrzymywali przez pokolenia.

Dwanaście lat później hiszpańscy bracia powrócili; tym razem byli bardziej skłonni do przyjęcia rdzennych rytuałów i praktyk religijnych.