De stad Edinburgh ligt aan de oostkust van Schotland, op de zuidoever van de Firth of Forth (de zeearm die uitmondt in de Noordzee). Geologisch gezien is de Firth of Forth een fjord, uitgesleten door de Forth-gletsjer tijdens het laatste ijstijdmaximum. Het beroemde Edinburgh Castle staat op de top van een vulkanisch rotsblok dat bestand was tegen erosie door de ijskap, en zo boven de omgeving uittorent; een perfecte verdedigingsplaats! Het vulkanisch gesteente beschermde een gebied met zachter gesteente tegen de eroderende krachten van de oprukkende gletsjers, waardoor een “crag and tail” (rots met staart) ontstond, waarvan de staart een taps toelopende strook van het zachtere gesteente is. De oude stad loopt langs de “staart” en het kasteel staat op de “rots”. De plaats van de stad Edinburgh werd eerst “Castle Rock” genoemd.
Van Edinburgh wordt gezegd dat de naam afkomstig is van het oud-Engelse “Edwin’s fort”, verwijzend naar de 7e-eeuwse koning Edwin van Northumbria (en “burgh” betekent “vesting” of “ommuurde verzameling van gebouwen”). De naam ging echter waarschijnlijk vooraf aan Koning Edwin, dus het is onwaarschijnlijk dat dit waar is. In 600 na Chr. werd Edinburgh aangeduid met “Din Eidyn” of “Fort van Eidyn”, toen de nederzetting een Gododdin-heuvelfort was. De stad wordt door de Schotten ook wel liefkozend “Auld Reekie” genoemd (Reekie betekent “rokerig”), verwijzend naar de vervuiling door kolen- en houtvuren die donkere rokerige sporen achterlieten uit schoorstenen in de lucht van Edinburgh. De stad wordt ook wel “Auld Greekie” of het Athene van het Noorden genoemd vanwege zijn topografie; de Oude Stad speelt een rol die vergelijkbaar is met die van de Atheense Acropolis.
“Auld Greekie” verwijst ook naar de rol van Edinburgh als het intellectuele en culturele centrum van Schotland. Terwijl de meeste steden tijdens de industriële revolutie uitbreidden en zware industrieën ontwikkelden, vond de expansie in het Forth-gebied plaats in Leith, waardoor Edinburgh relatief onaangetast en beperkt bleef. De geschiedenis van Edinburgh is daarom bewaard gebleven en heeft Edinburgh een titel als UNESCO-werelderfgoed (1995) opgeleverd.
Edinburgh wordt gedefinieerd als de Oude Stad en de Nieuwe Stad. De New Town ontwikkelde zich buiten de oude stadsmuren, in een tijd van sociale hervormingen en welvaart na de Jacobitische opstanden. Als antwoord op de problemen die werden veroorzaakt door een steeds dichter bevolkte oude stad (de stad was tot dan toe beperkt gebleven tot de vulkanische rots waarop zij was ontstaan), werd begonnen met uitbreiding naar het noorden. Alle overtollige grond die vrijkwam bij de bouw van de New Town werd geloosd in het postglaciale Nor Loch, dat zich ophoopt en is uitgegroeid tot wat nu bekend staat als The Mound. De National Gallery of Scotland en de Royal Scottish Academy Building werden bovenop de heuvel gebouwd en er zijn tunnels doorheen uitgehakt, die naar het beroemde Waverley Station leiden.
De Old Town, die langs de “staart” van de rots ligt, waarop het kasteel hoog staat, is bewaard gebleven in het middeleeuwse stratenplan. Het is langs de staart van het kasteel dat de beroemde “Royal Mile” loopt. Door het taps toelopen van de staart was ruimte een probleem met een groeiende bevolking in de jaren 1500. De onmiddellijke oplossing (vóór de uitbreiding naar de New Town, na de Jacobitische opstanden) was het bouwen van hoogbouwwijken. Tien en elf verdiepingen tellende blokken waren typisch voor deze gebouwen, maar één bereikte zelfs de veertien verdiepingen! De gebouwen werden vaak ook onder de grond uitgebreid, om plaats te bieden aan immigranten in de stad, waaruit de legenden over de “ondergrondse stad” van Edinburgh zijn voortgekomen. Blijkbaar waren het de rijken die op de bovenste verdiepingen van deze gebouwen verbleven en werden de armen in de lagere gedeelten vastgehouden.
Edinburgh is de hoofdstad van Schotland sinds 1437, toen het Scone verving. Het Schotse parlement zetelt in Edinburgh. In het verleden stond het kasteel van Edinburgh echter vaak onder Engelse controle. Vóór de 10e eeuw was Edinburgh in handen van de Angelsaksen en de Danelaw. Door deze vroegere Angelsaksische overheersing was Edinburgh, samen met de aangrenzende graafschappen van Schotland, vaak betrokken bij de geschillen tussen de Engelsen en de Schotten. Er was een lange reeks van botsingen tussen deze twee in deze streken toen de Engelsen probeerden Angelsaksische domeinen op te eisen en de Schotten vochten om land ten noorden van de Muur van Hadrianus. Toen Edinburgh in de 15e eeuw een aanzienlijke tijd onder Schots bestuur had gestaan, verplaatste koning James IV van Schotland het koninklijk hof naar Edinburgh en werd de stad bij volmacht de hoofdstad.
Het Scott Monument
Cultureel bloeit de stad ook. Het wereldberoemde Edinburgh Festival (een reeks kunstfestivals die in augustus in de stad worden gehouden) trekt jaarlijks duizenden bezoekers naar de stad, en nog eens duizenden die wel zouden willen gaan maar er nog niet toe zijn gekomen. Een van deze evenementen is het Edinburgh Fringe Festival, oorspronkelijk een klein bijprogramma van het oorspronkelijke Edinburgh International Festival, maar dat nu een van de grootste massa’s trekt en er prat op gaat voor veel acts de eerste pauze te zijn.
Tours door historisch Edinburgh
Voor informatie over tours door historisch Edinburgh, kunt u deze link volgen.
Musea
Bekijk onze interactieve kaart van musea in Groot-Brittannië voor details van lokale galeries en musea.
Kastelen
Bekijk onze interactieve kaart van kastelen in Schotland voor de meest complete lijst van kastelen in Schotland op het internet.
Haal
Edinburgh is gemakkelijk bereikbaar over de weg en per spoor, probeer onze UK Reisgids voor meer informatie.