Toen de Democratische presidentskandidaat Pete Buttigieg in april stenen gooide naar “de Mike Pences van de wereld” vanwege hun historische christelijke opvattingen over huwelijk, seksualiteit en zonde, trok hij de aandacht van de nieuwsmedia. Hij verhoogde ook de zichtbaarheid van een religieuze beweging die de term christelijk claimt, maar het volledige gezag van de Schrift ontkent waarop “het geloof dat eens voor altijd aan de heiligen is overgeleverd” (Judas 3, NKJV) is gebaseerd.
Buttigieg’s “progressieve christendom” stelt hem in staat om een verbintenis te claimen met het geloof dat Jezus Christus in de evangeliën heeft onderwezen en toch getrouwd te blijven met zijn mannelijke partner.
De verdraaiing van Gods Woord is de wortel van alle ontrouw, zegt R. Albert Mohler Jr., president van The Southern Baptist Theological Seminary in Louisville, Kentucky. Het is een zonde die begon in de hof van Eden en nog steeds een verleiding is voor alle gelovigen, merkt Mohler op.
Tijdens de CNN Town Hall waar Buttigieg de overtuigingen van Pence beschreef als een “soort sociaal extremisme” gericht op “seksualiteit en rechtschapenheid”, gaf hij ook een signaal af aan gelovige evangelicals over de keuze die politiek en sociaal links hen opdringt: of de nieuwe seksualiteit, belichaamd in de LGBTQ-beweging, bevestigen, of het volledige gezag van de Schrift bevestigen en een anathema zijn in de postmoderne cultuur.
Mohler vertelde Decision dat hoe verleidelijk het ook is voor anders bijbelgetrouwe christenen om een “middenweg” te zoeken met de morele standpunten van de heersende cultuur – met name op het gebied van seksuele ethiek – een dergelijke opvatting niet strookt met een getrouwe lezing van de Schrift.
“Ik heb het argument gemaakt dat ieders mening over deze zaken bekend zal worden,” zegt Mohler. “Het kan zijn wanneer je je verkiesbaar stelt. Het kan zijn wanneer je in een studentenhuis gaat wonen. Het kan zijn wanneer een nieuwe buurman binnenkomt en je in gesprek raakt. Maar het punt is dat je je nergens kunt verstoppen voor deze zaken. Er zijn veel christenen die zich proberen te verstoppen in het hoge gras, en dat gaat niet werken.”
Buttigieg en andere progressieven verstoppen zich nergens. Hun doel, te oordelen naar elke opeenvolgende nieuwscyclus, lijkt gericht op het verdrijven van het bijbelse christendom naar de buitenste marges van de samenleving.
In de vorige eeuw was het theologisch liberalisme van de oude lijn vooral toegesneden op elites, zegt Mohler, waar het uitzaaide in de mainline protestantse denominaties. Vandaag de dag dringt het nieuwe liberalisme onder de vlag van de “progressieven” meer conservatieve kerken binnen te midden van een cultuur die Bijbelse waarden afschildert als onderdrukkend en onverdraagzaam.
“Jonge christenen willen niet de schijn wekken hatelijk te zijn,” zegt Mohler. “Ze willen niet oncool overkomen. En trouwens, wij willen niet dat jonge christenen haatdragend of onwelkom zijn. Maar we kunnen die dingen niet definiëren op de termen van de wereld.”
De term progressieve christen vertegenwoordigt een brede verzameling, variërend van gematigden die beweren te geloven in een “gezaghebbende” Bijbel, maar passages verwerpen die zij als struikelblokken beschouwen, tot liberalen die nauwelijks in God geloven.
De rode draad onder progressieve christenen is niet de politiek – ondanks veel overeenkomsten met linkse politieke opvattingen – maar een postmoderne theologie die zekerheid schuwt en het mysterie viert omwille van het mysterie zelf. Een geloofsverklaring op progressivechristianity.org spreekt bijvoorbeeld van het vinden van “genade in de zoektocht naar begrip,” en voegt daaraan toe: “Geloof dat er meer waarde zit in het stellen van vragen dan in absoluten.”
Mark Tooley, een lekenleider van de United Methodist en voorzitter van het conservatieve Institute on Religion and Democracy in Washington, D.C., werkt al tientallen jaren aan de vernieuwing van een kerkgenootschap dat bijna verdeeld is geraakt over LGBTQ-kwesties, omdat conservatieve Afrikaanse en Aziatische Methodisten botsen met afgevaardigden van liberale en progressieve Amerikaanse gemeenten.
Tooley zegt dat het niet ongewoon is om een progressieve christen te vinden die, in tegenstelling tot zijn oude liberale voorvaderen, sommige wonderen en zelfs de geloofsbelijdenis van de apostelen onderschrijft, maar volledige bijbelse autoriteit en christelijke waarheidsaanspraken over andere godsdiensten ontkent. Gevoelens en sentiment overtroeven Schrift en rede.
“Dit geldt voor mainline protestanten, maar ook in toenemende mate voor veel leden van de post-evangelische linkerzijde,” zegt Tooley.
Er is ook een tendens onder religieuze progressieven om de westerse beschaving en het idee van de Amerikaanse vrijheid als uitzonderlijk te verafschuwen, merkt Tooley op. “Toch zijn ze zelf typisch Amerikaanse exceptionalisten,” zegt hij. “Ze hebben een zeer buitengewone verwachting van wat Amerika is en wat het geacht wordt te doen. Ze verwachten dat Amerikanen uniek altruïstisch en zelfverloochenend zijn, in tegenstelling tot alle andere samenlevingen in de wereld.”
Michael Brown, gastheer van het gesyndiceerde radioprogramma “Line of Fire” en voorzitter van de FIRE School of Ministry in Concord, North Carolina, zegt dat de progressieve versie van het christendom in wezen een ander evangelie wordt. Veel jongeren voelen zich aangetrokken tot de nadruk op sociale rechtvaardigheid, omdat ze echte vooroordelen zien en “een hart van solidariteit hebben voor hen die gemarginaliseerd en uitgestoten lijken.”
“Dat is positief”, zegt Brown. “Het negatieve is dat ze vaak het kind met het badwater weggooien. Ze vergeten de echte bevrijdende waarheden van het Evangelie. En in veel gevallen is het grootste probleem dat we in onze kerken jarenlang geen echt sterke boodschap van het Evangelie hebben verkondigd.”
Een tegengif voor dergelijke afwijkingen van christelijke trouw, zegt Brown, is dat christenen tegencultureel moeten zijn in een wereld waar de stroom zich krachtig van de Schrift verwijdert.
Te midden van de enorme culturele druk vreest Mohler dat gelovige christenen uiteindelijk net zo subversief zullen worden geacht als de eerste christenen in Rome.
“Dit zijn kwesties waarin geen middenweg is,” zegt Mohler. “Er is geen middenweg tussen het bevestigen en ontkennen van de lichamelijke opstanding van Christus. Er is ook geen middenweg tussen het definiëren van het huwelijk als de verbintenis tussen een man en een vrouw en zeggen dat het ook iets anders kan zijn. … Dus christenen zullen moeten antwoorden met de volle maat van overtuiging, of ze zijn gewoon op een langzamer spoor dan sommige anderen om het geloof te verloochenen.”
Photo: AP