Cat

Domestication

Hoewel de oorsprong van de gedomesticeerde kat in de oudheid verborgen ligt, suggereren studies met mitochondriaal DNA (mtDNA) dat er twee lijnen van Felis catus zijn geweest. De ene lijn (F. silvestris silvestris) verscheen mogelijk al 6.400 jaar geleden in Klein-Azië en verspreidde zich noordwaarts en westwaarts in Europa. De andere lijn verscheen in Egypte ergens tussen 6.400 en 1.000 jaar geleden en verspreidde zich over het Middellandse-Zeegebied (mogelijk door menselijke introductie) langs paden die parallel liepen met de handelsroutes van de regio. Katten van beide lijnen bleven zich voortplanten met de Afrikaanse wilde kat (F. silvestris lybica) tijdens hun respectieve verspreidingsroutes.

De vroegst bekende associatie tussen katten en mensen gaat mogelijk terug tot het ontstaan van de landbouw in het Midden-Oosten, ongeveer 9.500 jaar geleden. In het zuiden van Cyprus werd een kattenskelet ontdekt dat bij het skelet van een mens uit die tijd hoorde. Hoewel sommige bronnen opmerken dat deze vondst suggereert dat katten op die plaats een zekere mate van domesticatie hadden ondergaan, beweren andere bronnen (die bewijs aanvoeren dat het genoom van de kat in die periode niet veel verschilde van dat van de Afrikaanse wilde kat) dat katten zich misschien hebben gedomesticeerd door ervoor te kiezen in door mensen veranderde landschappen te leven. Fossiele vondsten in China van ongeveer 5.300 jaar geleden toonden aan dat katten van dezelfde grootte als moderne huiskatten zich voedden met kleine graanetende dieren, zoals knaagdieren, en gierst in landbouwomgevingen. Hoewel onderzoek suggereert dat deze katten eigenlijk luipaardkatten (Prionailurus bengalensis) waren, die vóór 3000 v. Chr. werden vervangen door de moderne huiskatten (F. catus) vóór 3000 v. Chr., suggereert deze ontdekking dat de mens katten toestond om te jagen op muizen en andere knaagdieren die graanvoorraden bedreigden en mogelijk de katten voedde of hen toestond om restjes voedsel te consumeren.

Hoewel de kat in Egypte in de 5de en 6de dynastie (ca. 2465-c. 2150 v. Chr.) tot heilig dier werd uitgeroepen, was het toen nog niet noodzakelijk gedomesticeerd. Het is waarschijnlijk dat de oude Egyptenaren met de kat samenwerkten omdat zij de waarde ervan inzagen bij het beschermen van graanschuren tegen knaagdieren. Hun genegenheid en respect voor dit roofdier leidden tot de ontwikkeling van religieuze kattencultussen en tempelverering van katten. Er zijn echter geen authentieke gegevens over domesticatie vóór 1500 v. Chr.

Katten zijn al lang bekend bij andere culturen. Muurtegels op Kreta uit 1600 v. Chr. beelden jagende katten af. Bewijsmateriaal uit de kunst en literatuur geeft aan dat de kat in Griekenland voorkwam vanaf de 5e eeuw v. Chr., en tegels met katten verschenen in China vanaf 500 v. Chr. In India werden katten genoemd in Sanskriet geschriften rond 100 v. Chr., terwijl de Arabieren en de Japanners pas rond 600 v. Chr. kennis maakten met de kat. De vroegste vermelding van katten in Groot-Brittannië dateert van ongeveer 936 v. Chr., toen Howel Dda, prins van zuid-centraal Wales, wetten uitvaardigde ter bescherming van de kat.

Ondanks dat alle katten uiterlijk op elkaar lijken, is het moeilijk om de afstamming van individuele rassen te achterhalen. Aangezien tabbyl-achtige aftekeningen voorkomen op tekeningen en mummies van oude Egyptische katten, zouden de huidige tabbies kunnen afstammen van de heilige katten van Egypte. De Abessijn lijkt ook op afbeeldingen en standbeelden van Egyptische katten. De Perzische kat, waarvan de kleur vaak dezelfde is als die van gemengde rassen (hoewel de lengte van het haar en de lichaamsbouw onderscheidend zijn), werd waarschijnlijk op verschillende tijdstippen gekruist met andere rassen. De staartloze Manxkat is, net als de haarloze Sphynxkat en de Devon Rex met krulhaar, een mutatie. De voorouders van Perzische en Siamese katten zouden wel eens anders kunnen zijn dan die van andere tamme rassen, en een domesticatie van een Aziatische wilde kat kunnen vertegenwoordigen. In feite is er niets bekend over de afstamming van de Siamese types, en er is geen levende soort Aziatische kat die als voorouder zou kunnen hebben gediend.