Ale doświadczenie, jakie miałem podczas czytania „Wielkiego Gatsby’ego” jako dorosły, było zupełnie inne. Twierdziłbym, że ta lektura była głębsza, bardziej empatycznie odczuwalna. Podczas gdy większość młodych ludzi podziwia młodzieńczą miłość Gatsby’ego do Daisy – za możliwości związane z jej klasą ekonomiczną i społeczną, a także za to, kim był z Daisy, w tym błyszczącym momencie – jest wiele podtekstów, które stają się jaśniejsze z wiekiem, podtekstów, z których Fitzgerald musiał zdawać sobie sprawę, kiedy pisał „Wielkiego Gatsby’ego”
Jedną z pierwszych wielkich lekcji mojej dorosłości było to: Ja się zmieniam. Gdy dorastam, moje marzenia się zmieniają, podobnie jak moje wyobrażenia o tym, kim mogę być i czego chcę w tym krótkim czasie, w którym żyję. Gatsby nie nauczył się tego. Jest to lekcja, na którą się zamknął. Od chwili, gdy poznał Daisy, jego wyobrażenia o tym, kim jest, czego pragnie i kim może się stać, są niezmienne. To ironia losu, że jest tak zakochany w chwili największej możliwości w młodości, w chwili, gdy pocałował Daisy, ale jego miłość do tej chwili sprawiła, że wszystkie inne możliwości stały się niemożliwe, skamieniała, zapieczętowała go w bursztynie, zamieniła w kamień – sprawiła, że widzi tylko jedną wersję siebie. Po latach podstępnych układów i szemranych interesów jest bogaty, popularny, oblegany, szanowany. Na West Egg urządza huczne przyjęcia, na których stare i nowe pieniądze wspólnie oddają się hulaszczym zabawom. Posiada najnowsze, najbardziej wykwintne samochody, a jego maniery i garderoba pasują do jego nowej pozycji społecznej. Kiedy poznajemy Gatsby’ego, pracował on w pocie czoła, by stać się człowiekiem, którego, jak mogłoby się wydawać, wysokie sfery społeczne uznałyby za odpowiednią partię dla Daisy. I w końcu, ta niezmienność, ta ślepota na zmiany, fakt, że Gatsby może wyobrazić sobie siebie jako tylko jedną rzecz, ogranicza go.
To prawie tak, jakby niezdolność Gatsby’ego do rozpoznania możliwości zmiany w sobie oznacza, że nie może uznać zmiany w innych też. Kiedy ponownie spotyka Daisy, widzi tylko dziewczynę, w której się zakochał. Nie potrafi zrozumieć, że nie jest ona tą samą osobą, którą była, ponieważ tak wiele wydarzyło się w jej życiu; od kilku lat jest mężatką, urodziła dziecko. Nagromadzenie dni spędzonych na kształtowaniu siebie dla męża i opiece w jej niedbały sposób nad dzieckiem zmieniło ją z dziewczyny, którą była. Nick widzi to w niej, w sposobie, w jaki mówi, z „zmiennym, gorączkowym ciepłem”. Ale miłość Gatsby’ego do jej dziewczęcości oznacza, że słyszy on w jej głosie tylko młodość, a na wiek w jej słowach jest głuchy. Dorośli rozumieją to w sposób naturalny, naznaczeni przez lata, czas spowijający ich warstwami: cebula rosnąca w ziemi, okrągła i woskowa. Podobnie, myślę, że to dlatego Gatsby nie docenia skali złośliwości Toma i perfidii klasy społecznej, o której przynależność walczył.
I to, być może, było ideą najbardziej niedostrzegalną dla mnie jako młodego czytelnika: że klasa społeczna, która ucieleśniała marzenie, jakiego Gatsby pragnął dla siebie, opierała się na wykluczeniu. Że Gatsby od początku był skazany na zagładę. Urodził się na zewnątrz; umrze na zewnątrz. Głodny ucieczki z mojego małego miasteczka, z mojego biednego początku, jako nastolatek widziałem tylko tęsknotę Gatsby’ego. Byłem zbyt młody, aby wiedzieć, że jego pragnienie jest zmarnowany od momentu czuje go. Doświadczone serce boleje nad Jamesem Gatzem, wiecznym dzieckiem, zatrzymanym romantykiem, związanym przez jeden doskonały moment z porażką.
To książka, która przetrwa, pokolenie po pokoleniu, ponieważ za każdym razem, gdy czytelnik wraca do „Wielkiego Gatsby’ego”, odkrywamy nowe rewelacje, nowe spostrzeżenia, nowe palące kawałki języka. Czytajcie i dawajcie świadectwo trwałości tej historii, jej mocnego serca. Czytajcie i dawajcie świadectwo Jayowi Gatsby’emu, który płonął jasno, śmiało i zgubnie jak jego twórca. Czytaj.