Vedersexing is de mogelijkheid om het geslacht van een pas uitgekomen kuiken te bepalen op basis van de groeisnelheid van zijn vleugelveren. Deze eigenschap is geslachtsgebonden en werkt alleen als de vader van het kuiken van een ras is waarbij de veren snel groeien en de moeder van een ras waarbij de veren langzaam groeien.
De meer bekende geslachtsverbanden worden bij het uitkomen van het ei gesekst aan de hand van de kleur van hun dons – het dons van de hennen heeft een bepaalde kleur of patroon, terwijl het dons van de hanen een andere kleur of patroon heeft. Voorbeelden van bekende kleur-geslachtskoppelingen zijn rode geslachtskoppelingen (bij het uitkomen zijn de hennen bruin/rood, de hanen overwegend wit) en zwarte geslachtskoppelingen (de hennen zijn effen zwart, de hanen zijn zwart met witte kopvlekken).
Geslachtskoppelingen werken omdat de genen in kwestie – of het nu voor de kleur van het verenkleed of voor de snelheid van de vedergroei is – op de geslachtschromosomen van een kip aanwezig zijn. De twee geslachtschromosomen van een haan zijn beide hetzelfde, en worden aangeduid als ZZ. De twee geslachtschromosomen van de hen verschillen van elkaar en worden aangeduid met ZW.
Zoals blijkt, dragen de Z-chromosomen bijna alle geslachtsgebonden genen. Omdat een haan haar ene Z-chromosoom van haar mannelijke ouder krijgt, erft zij alleen geslachtsgebonden eigenschappen van vaderskant. Een haan daarentegen krijgt één Z-chromosoom van elke ouder, en erft dus geslachtsgebonden genen van zowel vader als moeder.
De mate van bevedering, evenals sommige van de genen die de kleur van het verenkleed bepalen, wordt gedragen op het Z-chromosoom. Wanneer een haan met twee genen voor snelle bevedering wordt gepaard met een hen die een gen voor langzame bevedering heeft, erven alle nakomelingen een enkel gen voor snelle bevedering van hun vader. De hanen daarentegen erven zowel een gen voor langzame bevedering van hun moeder als een gen voor snelle bevedering van hun vader, en omdat langzame bevedering dominant is, zullen de hanen langzamer bevederd raken dan hun zusters.
Nadat de kuikens uit het ei zijn gekomen en hun dons is opgedroogd, kunt u, door de twee rijen veren aan de rand van de vleugels te bekijken, gemakkelijk zien dat de primaire veren van de hennen (de rij het dichtst bij de vleugelrand) langer zijn dan de dekveren. De haantjes daarentegen hebben primaire veren die korter zijn dan die van de hennen, en ongeveer even lang als de dekveren.
Deze methode om kuikens te seksen vereist weinig training en heeft een nauwkeurigheidspercentage van 90-99 procent, afhankelijk van de bloedlijnen. Maar het verschil in de groei van de primaire veren treedt alleen op tussen de leeftijd van één en drie dagen, waarna de vleugelveren van de haantjes die van de hennen inhalen en ze er allemaal hetzelfde uitzien.
Seksing van de veren wordt algemeen gebruikt door de vleeskuikenindustrie – waar de voorkeur wordt gegeven aan vogels met witte veren – om het gemakkelijker te maken de traaggroeiende hennen apart te houden van hun snellergroeiende broers.
De vleeskuikenindustrie doet dit door twee verschillende foklijnen te ontwikkelen, een voor snelle bevedering en een voor langzame bevedering. Ook broederijen houden dubbele lijnen van sommige rassen aan om het seksen van kuikens voor verzending naar klanten te vereenvoudigen en nauwkeuriger te maken.
Als u dit zelf voor de lol wilt proberen, of als wetenschappelijk project op school, zijn enkele van de snel bevederende rassen Andalusiër, Campine, Leghorn, Marans, en Menorca. Enkele van de langzaam bevederende rassen zijn Cochin, Plymouth Rock, Rhode Island Red, Sussex, en Wyandotte.
Je kunt websites tegenkomen waar mensen beweren dat elk kuiken met veren kan worden gesekst. Maar, zoals je nu weet, is dat gewoon niet waar. Een kuiken kan alleen worden bevederd als de moeder een langzame bevedering heeft en de vader een snelle bevedering. Bovendien kan je geen veder sex kuikens krijgen door een veder sex haan te paren met een veder sex hen. Dat werkt alleen voor de eerste generatie.
En dat is het nieuws van vandaag uit de Cackle Coop.
Gail Damerow, auteur van The Chicken Encyclopedia