Paul in scripture
In dit deel verkent Dr Mark Goodacre, Senior Lecturer in New Testament aan de Universiteit van Birmingham, de bijbelse verwijzingen naar Paul.
Kaart van de locaties in Paulus’ verhaal
Hoe men het verschijnsel ook verklaart, er bestaat weinig twijfel over dat de gebeurtenissen van de eerste Paasdag, ergens in de vroege jaren ’30 van de eerste eeuw, een krachtige invloed hebben gehad op de eerste volgelingen van Jezus. Toch is de volstrekt bizarre aard van de beweringen die zij deden gemakkelijk te missen na tweeduizend jaar van vertrouwdheid met het christendom. Laten we even stilstaan bij wat zij zeiden.
God heeft voor eens en voor altijd beslissend gehandeld door zijn geliefde Zoon te zenden naar zijn eigen volk, Israël. Deze Jezus, die sommigen als Christus erkenden, werd onderworpen aan een ontstellende en vernederende dood. Iedereen in het Romeinse Rijk was op de hoogte van de kruisiging en het feit dat Jezus op deze manier stierf was niet iets waar iemand trots op zou zijn geweest. Dat Gods Gezalfde zo publiekelijk vernederd kon worden, leek ongehoord. Maar voor deze vroege Jezusmensen werd de publieke vernedering overwonnen door de opstanding, Gods rechtvaardiging van Jezus, en dit overtuigde hen ervan dat Jezus geen misdadiger was die voor zijn eigen zonden was gestorven; Hij was gestorven voor de zonden van anderen.
Paulus de vervolger
In dit stadium is het onjuist om over het christendom te spreken. Deze vroegste volgelingen van Jezus waren vrome Joden die offers bleven brengen in de Tempel en de gehele Joodse Wet bleven naleven. In wezen waren zij een kleine sekte binnen het Jodendom. Dus hoe zou zo’n sekte zijn bekeken door andere Joden die er geen lid van waren? Gelukkig hebben we een vrij duidelijk antwoord op deze vraag, want een van de beroemdste bekeerlingen tot de nieuwe Messiaanse sekte was een Jood, Paulus genaamd, en vóór zijn bekering was hij zo ontzet door de beweringen van deze nieuwe beweging dat hij, zo vertelt hij ons, deze met geweld vervolgde.
Dus waarom vervolgden mensen als Paulus de volgelingen van Jezus? Het probleem lijkt zich te hebben geconcentreerd rond het kruis. Het was voor ijverige Joden als Paulus gewoonweg onverdraaglijk dat Gods speciale gezant de dood van een misdadiger had kunnen sterven. Hij beschrijft het als een “struikelblok” voor de Joden (1 Korintiërs 1,23), gebruik makend van het Griekse woord skandalon waarvan wij ons woord “schandaal” afleiden. Het was ondenkbaar dat de Messias op deze manier had kunnen lijden. Voor iemand als Paulus zou het probleem scherp gesteld zijn geweest. Hij was niet afkomstig uit Israël, maar was geboren in Tarsus, in het huidige Turkije. Joden zoals Paulus, die buiten het Joodse thuisland leefden, werden diaspora Joden genoemd. Omdat zij tussen heidenen leefden, waren zij zich bijzonder bewust van hoe hun godsdienst zou kunnen overkomen op de mensen om hen heen. Joden werden geroepen om een licht voor de naties te zijn (Jesaja 42,6); dit verhaal over een gekruisigde Messias zou het tegenovergestelde effect kunnen hebben. Het zou het Jodendom belachelijk kunnen maken.
Dus Paulus trachtte deze prille beweging uit te roeien voordat zij al te veel schade kon aanrichten.
Damascusweg
Het belang van Paulus’ bekering, zijn ommekeer van vervolging van Jezus naar prediking van Jezus, kan niet worden onderschat. Paulus zelf vindt het moeilijk te beschrijven wat er gebeurd was en in een fascinerende passage in een van zijn brieven legt hij dit uit als een opstandingsverschijning van Jezus (1 Korintiërs 15.8-10)
Paulus de zendeling
De ervaring op de weg naar Damascus was zowel een bekering als een roeping. Het was een bekering weg van zijn vorige leven als een ijverig vervolger van Jezus’ volgelingen en het was een roeping tot een nieuw leven waarin hij de zaak van de nieuwe beweging met nog meer kracht dan hij tevoren had getoond, bevorderde. Nu predikte Paulus met tomeloze energie het evangelie van de gekruisigde Christus voor de zonden van alle mensen tot ver in de omtrek, te beginnen in Jeruzalem en doorlopend tot in Rome. Zijn prestatie was een zaak van enige trots voor hem:
Luke vertelt ons over drie enorme zendingsreizen, die de voortgang in kaart brengen van Antiochië in Syrië en westwaarts gaan door (het huidige) Turkije en Griekenland en tenslotte weer terug naar Jeruzalem. Voor Paulus was dit een bijzonder inspannende onderneming. In tegenstelling tot andere vroege christelijke missionarissen, verdiende Paulus zijn eigen brood waar hij ook ging. Lucas zegt dat hij een tentenmaker was (Handelingen 18.3) en Paulus spreekt er vaak over hoe hij zijn prediking van het evangelie combineerde met het werken met zijn handen (zie 1 Korintiërs 9).
Paulus’ leven was opmerkelijk en er bestaat weinig twijfel over dat het de loop van het christendom heeft veranderd. Hij maakte indruk als apostel, als theoloog, en als briefschrijver. De apostel Paulus had de kerk wijd en zijd verbreid, door de deuren open te zetten voor heidenen en door krachtig te strijden voor zijn overtuiging dat het evangelie voor alle mensen was en dat er geen hindernissen in de weg moesten worden gelegd voor heidenen. Paulus de theoloog was de eerste om veel van de intrigerende vragen te verwerken die Jezus’ leven, dood en verrijzenis hadden opgeworpen. En de briefschrijver Paulus gaf ons niet alleen enkele van de diepzinnigste stukken vroegchristelijke theologische reflectie, maar ook enkele van de mooiste, meest aangrijpende geschriften uit de geschiedenis.
Openbaring
Aan het eind van de Bijbel ligt echter niet Paulus, maar Openbaring, een boek dat op het eerste gezicht het zwarte schaap in de nieuwtestamentische familie lijkt te zijn. Met zijn fantastische visioenen van de hemel, zijn bloederige verhalen over de toekomst, zijn ondoorgrondelijke tekenen en symbolen, heeft menig lezer het uit ergernis opgegeven in een poging de mysteries ervan te doorgronden.
Sommige christenen hebben geworsteld met Openbaring; Luther wenste dat het helemaal niet in het Nieuwe Testament stond. Toch is Openbaring in de kern een diep christelijk boek. De centrale boodschap is dat God, ondanks alle schijn van het tegendeel, nog steeds Heer en Koning is over het universum. Het is een visie op Gods koninkrijk, zijn oordeel, maar bovenal zijn soevereiniteit over alles. Waar er onrecht is in de wereld, zal dit worden rechtgezet. Waar zonde, ziekte, kwalen en de duivel zijn, zullen deze worden uitgeroeid. Johannes is een ziener en heeft een openbaring gekregen van wat er in de hemel gebeurt. Hij is in staat het perspectief van God te zien. En de boodschap die hij daar hoort, is dat God het toch voor het zeggen heeft, door Jezus zijn Zoon, die de dood heeft overwonnen door zijn eigen overwinning op de dood.