You are using an outdated browser

Osłuchiwanie klatki piersiowej jest prostą, ale bardzo użyteczną techniką diagnostyczną, której początki sięgają ponad 2000 lat temu.

Co to jest osłuchiwanie klatki piersiowej?

Osłuchiwanie klatki piersiowej polega na użyciu stetoskopu do osłuchiwania układu oddechowego pacjenta i interpretacji usłyszanych dźwięków płuc (Fizjopedia 2015).

Osłuchiwanie jest podstawowym elementem badania fizykalnego, który może pomóc w diagnostyce problemów związanych z układem oddechowym. Jest to nieinwazyjna, bezpieczna procedura sięgająca czasów Hipokratesa (który używał swojego ucha, a nie stetoskopu), co czyni ją jedną z najstarszych technik diagnostycznych (Fizjopedia 2015; Sarkar et al. 2015; Proctor & Rickards 2020).

Oprócz układu oddechowego, osłuchiwanie może być również wykorzystywane do badania serca, układu krążenia i układu pokarmowego (Fizjopedia 2015).

Pomimo że jest to dość prosta ocena, osłuchiwanie klatki piersiowej jest umiejętnością, która wymaga znacznej praktyki i zrozumienia układu oddechowego, tak aby można było odróżnić normalne dźwięki oddechowe od nieprawidłowych i przypadkowych (np. świszczący oddech i trzaski) oraz dokładnie zdiagnozować pacjentów (Sarkar i wsp. 2015).

Im więcej dźwięków płuc osłuchasz, tym łatwiej będzie Ci zidentyfikować nieprawidłowość i zgłosić ją członkowi zespołu medycznego.

Należy pamiętać, że osłuchiwanie jest tylko jednym z elementów oceny układu oddechowego; upewnij się, że monitorujesz również wznoszenie i opadanie klatki piersiowej pacjenta i identyfikujesz wszelkie potencjalne trudności, których może on doświadczać (spłycenie oddechu, ból, używanie mięśni dodatkowych, zmniejszona zdolność do wykonywania poleceń, produkcja plwociny, asymetria klatki piersiowej itp.)

Osłuchiwanie klatki piersiowej powinno być dostosowane do historii choroby pacjenta i stanowić jeden z elementów całościowej oceny (Proctor & Rickards 2020).

Co to są dźwięki płuc?

Dźwięki płuc są spowodowane przez wibracje strun głosowych podczas wdechu i wydechu, które są przekazywane do tchawicy i oskrzeli. Dźwięki te mogą być wykorzystywane do monitorowania przepływu powietrza przez tchawicę i drzewo oskrzelowe (Proctor & Rickards 2020).

Problematyczne dźwięki płuc mogą być nieprawidłowe (co oznacza, że są nieobecne, brzmią inaczej niż normalne dźwięki lub są słyszane w innym miejscu niż to, co jest normalne) lub przygodne (dodatkowe dźwięki, które są słyszane ponad regularnymi dźwiękami) (Prakash, Mullick & Pawar 2015).

Przyczyny nieprawidłowych lub przygodnych dźwięków płuc

Częste przyczyny problematycznych dźwięków płuc obejmują:

• Zapalenie oskrzeli;
• Astmę;
• Niewydolność serca;
• Zapalenie płuc;
• Przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP); oraz
• Ciało obce.

(Marcin 2018)

Kiedy należy wykonać osłuchiwanie klatki piersiowej?

Osłuchiwanie klatki piersiowej powinno być wykonywane u wszystkich pacjentów jako część oceny od stóp do głów. Zapewni to odpowiedni wgląd w stan pacjenta na początku zmiany i umożliwi eskalację opieki w przypadku stwierdzenia pogorszenia.

Inne sytuacje, w których może być wykorzystane osłuchiwanie klatki piersiowej obejmują:

• Pogorszenie stanu pacjenta (lub wczesne wykrycie pogorszenia);
• Podejrzenie przeciążenia płynami;
• Stany oddechowe;
• Stany sercowe;
• Niewydolność serca;
• Przy przyjęciu do szpitala;
• Przyjęcie pacjenta OIT z powrotem na oddział;
• Ocena stanu wyjściowego przy rozpoczęciu zmiany;
• Przed zabiegiem chirurgicznym (okołooperacyjnie);
• Po zabiegu chirurgicznym (pooperacyjnie);
• Śródoperacyjnie (przez pielęgniarkę anestezjologiczną lub lekarza);
• Po usunięciu centralnego cewnika żylnego z żyły szyjnej wewnętrznej lub podobojczykowej; oraz
• Po ekstubacji i intubacji w warunkach opieki krytycznej.

(Tsotsolis et al. 2015; Prakash, Mullick & Pawar 2015)

Jak wykonać osłuchiwanie klatki piersiowej

1. Przygotuj ciche otoczenie, aby móc wyraźnie słyszeć odgłosy płuc pacjenta.
2. Przed mobilizacją pacjenta upewnij się, że jest on stabilny hemodynamicznie.
3. Upewnij się, że ból pacjenta (jeśli występuje) został odpowiednio wyleczony. W razie potrzeby należy rozważyć analgezję.
4. Pewność, że wszystkie przewody i dreny są bezpiecznie umieszczone podczas mobilizacji pacjenta.
5. Usadzenie pacjenta na krześle lub w pozycji pionowej z boku łóżka, jeśli to możliwe.
6. Rozważenie środków ostrożności w zakresie PPE, jeśli są wymagane (zawsze należy postępować zgodnie z polityką i procedurami organizacji).
7. Upewnienie się, że masz czysty, przeznaczony dla pacjenta stetoskop.
8. Ocena wymaga odsłonięcia klatki piersiowej i pleców pacjenta – zadbaj o zachowanie prywatności i godności pacjenta.
9. Używając delikatnego nacisku, umieść membranę (część piersiową) stetoskopu płasko na klatce piersiowej pacjenta.
10. Słuchaj odgłosów płuc w przedniej części klatki piersiowej, stosując schemat „drabinki”. W każdym punkcie należy upewnić się, że przepona pozostaje w kontakcie z klatką piersiową przez jeden pełny cykl wdechu i wydechu.
11. Powtórz ten proces dla tylnej części klatki piersiowej (omijając łopatkę).
12. Osłuchaj prawą boczną część klatki piersiowej pacjenta (będzie musiał odsunąć prawe ramię). Wysłuchaj płata górnego, następnie środkowego, a następnie dolnego.
13. Powtórz tę czynność dla lewej bocznej części klatki piersiowej (występuje tylko płat górny i dolny).

(Proctor & Rickards 2020)

Różnicowanie dźwięków płuc

Przeczytaj: Important Lung Sounds Made Easy: A Practical Guide (With Full Audio)

Powikłania

• Jeśli pacjentowi zakręci się w głowie, należy wezwać pomoc. Natychmiast ułóż pacjenta z powrotem w łóżku lub opuść go bezpiecznie na podłogę.
• Jeśli w wyniku mobilizacji dojdzie do przemieszczenia linii dożylnej lub centralnej pacjenta, wezwij pomoc.
• Jeśli pacjent stanie się niestabilny hemodynamicznie, ułóż go w bezpiecznej pozycji na łóżku lub podłodze, przestrzegając zasad bezpiecznego przemieszczania ręcznego.

Jeśli pacjent doświadczy nagłych lub poważnych trudności w oddychaniu lub przestanie oddychać, jest to sytuacja awaryjna. Wykonaj ocenę układu oddechowego i rozpocznij podstawowe zabiegi podtrzymujące życie, jeśli są wymagane.

Czytaj:

• Ocena układu oddechowego u osób starszych
• Ocena układu oddechowego u dzieci

Wnioski

Osłuchiwanie klatki piersiowej jest ważnym elementem oceny układu oddechowego. Dysponując podstawową wiedzą na temat stanu pacjenta, powinieneś być w stanie rozpoznać wszelkie wczesne oznaki pogorszenia stanu zdrowia.

Zapewnij się, że zapoznałeś się z odgłosami płuc, ponieważ im więcej ćwiczysz, tym lepiej rozpoznasz nieprawidłowości.

Dodatkowe zasoby

• How to Perform Chest Auscultation and Interpret the Findings, Nursing Times
• Important Lung Sounds Made Easy: A Practical Guide (With Full Audio)
• Lung, Chest and Bowel Sounds Assessment Guide
• Assessment of Bowel Sounds

• Marcin, J 2018, Breath Sounds, Healthline, viewed 25 May 2020, https://www.healthline.com/health/breath-sounds
• Physiopedia 2015, Auscultation, Physiopedia, viewed 25 May 2020, https://www.physio-pedia.com/Auscultation
• Prakash, S, Mullick, P & Pawar, M 2015, 'Pulmonary Auscultation: A Need to Revisit this Skill”, BJA: British Journal of Anaesthesia, vol. 115, viewed 25 May 2020, https://academic.oup.com/bja/article/doi/10.1093/bja/el_12328/2451431
• Proctor, J & Rickards, E 2020, 'How to Perform Chest Auscultation and Interpret the Findings’, Nursing Times, viewed 25 May 2020, https://www.nursingtimes.net/clinical-archive/assessment-skills/how-to-perform-chest-auscultation-and-interpret-the-findings-06-01-2020/
• Sarkar, M, Madabhavi, I, Niranjan, N & Dogra, M 2015, 'Auscultation of the Respiratory System’, Ann Thorac Med., vol. 10 no. 3, viewed 25 May 2020, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4518345/
• Tsotsolis, N et al. 2015, 'Pneumothorax as a Complication of Central Venous Catheter Insertion’, Ann Transl Med., viewed 25 May 2020, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4356862/

.