W filozofii nowożytnej Immanuel Kant wprowadził nowy termin – transcendentalny, ustanawiając tym samym nowe, trzecie znaczenie. W jego teorii wiedzy pojęcie to dotyczy warunku możliwości samej wiedzy. Przeciwstawił też termin transcendentalny terminowi transcendentalny, ten ostatni oznaczający „to, co wykracza poza” (transcendentalny) wszelką możliwą wiedzę człowieka. Dla niego transcendentalny oznaczał wiedzę o naszej zdolności poznawczej w odniesieniu do tego, jak przedmioty są możliwe a priori. „Wszelką wiedzę nazywam transcendentalną, jeśli jest zajęta nie przedmiotami, lecz sposobem, w jaki możemy ewentualnie poznać przedmioty, jeszcze zanim ich doświadczymy”. Metafizyka zatem, jako teoria fundamentalna i uniwersalna, okazuje się być epistemologią. Filozofia transcendentalna, w konsekwencji, nie jest uważana za tradycyjną ontologiczną formę metafizyki.
Kant utożsamiał również transcendentalność z tym, co jest „…w odniesieniu do zdolności poznawczych podmiotu.” Coś jest transcendentalne, jeśli odgrywa rolę w sposobie, w jaki umysł „konstytuuje” przedmioty i umożliwia nam doświadczanie ich w pierwszej kolejności jako przedmiotów. Wiedza zwyczajna to wiedza o przedmiotach; wiedza transcendentalna to wiedza o tym, jak możliwe jest doświadczanie tych przedmiotów jako przedmiotów. Opiera się to na przyjęciu przez Kanta argumentu Davida Hume’a, że pewne ogólne cechy przedmiotów (np. trwanie, związki przyczynowe) nie mogą być wyprowadzone z wrażeń zmysłowych, jakie o nich mamy. Kant argumentuje, że umysł musi wnosić te cechy i umożliwiać nam doświadczanie przedmiotów jako przedmiotów. W centralnej części Krytyki czystego rozumu, „Transcendentalnej dedukcji kategorii”, Kant argumentuje za głębokim wzajemnym powiązaniem między zdolnością do posiadania świadomości siebie a zdolnością do doświadczania świata przedmiotów. Poprzez proces syntezy umysł wytwarza zarówno strukturę przedmiotów, jak i własną jedność.
Metafilozoficznym pytaniem dyskutowanym przez wielu kantowskich badaczy jest to, czym jest refleksja transcendentalna i jak sama refleksja transcendentalna jest możliwa. Valentin Balanovskiy pokazuje, że jest to specjalny instrument tkwiący w naszej świadomości, coś, dzięki czemu jednostki mogą odróżnić się od wszelkich innych obiektów rzeczywistości. Stephen Palmquist interpretuje odwołanie się Kanta do wiary jako jego najbardziej efektywne rozwiązanie tego problemu.
Dla Kanta „transcendentalne”, w przeciwieństwie do „transcendentalnego”, jest tym, co leży poza tym, co nasz wydział wiedzy może prawomocnie poznać. Kontrargumentem Hegla wobec Kanta było to, że znać granicę to także być świadomym tego, co ona ogranicza, a więc tego, co leży poza nią – innymi słowy, że już się ją przekroczyło
.