Pierwszym rokiem Szmity we współczesnym Państwie Izrael był rok 1951-52 (5712 w kalendarzu hebrajskim). Kolejne lata Szmity to 1958-59 (5719), 1965-66 (5726), 1972-73 (5733), 1979-80 (5740), 1986-87 (5747), 1993-94 (5754), 2000-01 (5761), 2007-08 (5768) i 2014-15 (5775). Ostatni rok Szmita rozpoczął się w Rosz Haszana we wrześniu 2014 roku, co odpowiada hebrajskiemu rokowi kalendarzowemu 5775. Pięćdziesiąty rok ziemi, będący jednocześnie Szabatem ziemi, nazywany jest po hebrajsku „Jowel”, od którego pochodzi łaciński termin „Jubileusz”, oznaczający również pięćdziesiąty. Zgodnie z Torą, przestrzeganie Jubileuszu obowiązuje tylko wtedy, gdy naród żydowski mieszka w ziemi Izraela zgodnie ze swoimi plemionami. Tak więc od czasu wygnania plemion Reubena, Gada i Menaszego (ok. 600 r. p.n.e.) Jubileusz nie obowiązuje. W 2000 r. główny rabin sefardyjski Eliyahu Bakshi-Doron wycofał religijne poświadczenie ważności pozwoleń na sprzedaż ziemi nie-Żydom w roku Szmita po protestach przeciwko jego poparciu dla złagodzenia kary przez członków społeczności Haredi.
- HydroponikaEdit
- Szmita 2007-08Edit
- Szmity w okresie Pierwszej ŚwiątyniEdit
- Rok szabatowy 868/867 p.n.e. Kolejne publiczne czytanie Prawa, sugerujące rok szabatowy, miało miejsce w trzecim roku Jehoszafata (2 Kronik 17:7-9). Według szeroko akceptowanej chronologii biblijnej Edwina Thiele, Joszafat rozpoczął koegzystencję ze swym ojcem Asą w roku 872/871 p.n.e., a jego jedyne panowanie rozpoczęło się w roku 870/869. Fragment o czytaniu prawa w trzecim roku Jozafata nie precyzuje, czy chodzi o początek koregencji czy początek jedynego panowania, ale skoro dwa synchronizmy do panowania Jozafata dla królów Izraela (1 Krl 22:51, 2 Krl 3:1) są mierzone od początku jedynego panowania, to rozsądnie byłoby określić trzeci rok Jozafata w ten sam sposób. W systemie Thiele’a byłby to rok 867/866. Jednakże lata Thiele’a dla pierwszych kilku królów Judy były krytykowane jako o rok za późne, z powodu problemów pojawiających się w panowaniu Achazjasza i Ataliasza, których Thiele nigdy nie rozwiązał. Dlatego w 2003 r. artykuł Rodgera Younga pokazał, że teksty, których Thiele nie mógł pogodzić, były w harmonii, gdy założono, że Salomon zmarł przed Tiszri 1 w roku (opartym na Nisan), w którym królestwo się podzieliło, a nie w pół roku po Tiszri 1, jak założył, bez wyjaśnienia, Thiele. W 2009 Leslie McFall, który jest uznany w Finegan’s Handbook of Biblical Chronology za najważniejszego żyjącego interpretatora pracy Thielego, zgodził się z poprawką Younga, która przesunęła daty Jozafata i poprzednich królów Judy o rok do góry, podobnie jak kilka innych ostatnich prac ewangelików i kreacjonistów badających tę dziedzinę. Z tym rozwi±zaniem problemu Thiele’a, rok w którym Jehoszafat miał Prawo przeczytane ludziom był 868/867. Jubileusz być 294 rok, lub 42 Sabbatical cykl, przed Ezekiel’s Jubilee. The 42 Sabbatical cykl robić sześć Jubilee cykl, więc ono być także Jubilee rok. Interesujące jest to, że w 1869 roku, na długo przed przełomowymi odkryciami Valeriusa Coucke i Thiele, które rozwiązały podstawowe problemy dotyczące sposobu, w jaki autorzy biblijni mierzyli lata, Ferdinand Hitzig stwierdził, że okazją do proklamacji Joszafata był rok jubileuszowy. Rok sabatowy 700/699 p.n.e.
- Rok szabatowy 623/622 p.n.e.
- Rok szabatowy 588/587 p.n.e.
- Rok szabatowy 574/573 przed Chr.
- Lata szabatowe w okresie Drugiej ŚwiątyniEdit
- Seder Olam i szabaty związane ze zburzeniami ŚwiątyńEdit
- Lata jubileuszowe i szabatowe jako długoterminowy kalendarz dla IzraelaEdit
HydroponikaEdit
Władze, które zabraniają rolnictwa w Izraelu, generalnie zezwalają na uprawę hydroponiczną w szklarniach skonstruowanych tak, że rośliny nie są połączone z glebą. W rezultacie, wykorzystanie hydroponiki wzrasta w rolniczych społecznościach Haredi.
Szmita 2007-08Edit
Podczas Szmity 2007-08, Naczelny Rabinat Izraela próbował uniknąć zajęcia potencjalnie dzielącego stanowiska w sporze między poglądami Haredi i Nowoczesnych Ortodoksów na temat poprawności złagodzenia heter mechira, orzekając, że lokalni rabini mogą podejmować własne decyzje o tym, czy zaakceptować to urządzenie jako ważne, czy nie. Sąd Najwyższy Izraela nakazał jednak Naczelnemu Rabinatowi unieważnić swoje orzeczenie i opracować jedno ogólnokrajowe orzeczenie. Sąd Najwyższy Izraela uznał, że rozbieżne orzeczenia lokalne byłyby szkodliwe dla rolników i handlu oraz mogłyby naruszyć konkurencję. Kwestia świeckich sądów nakazujących rabinatowi orzekanie w określony sposób w sprawach religijnych wywołała debatę w Knesecie. Izraelskie winiarnie często rozwiązują ten problem, produkując oddzielne partie wina Szmita, oznakowane jako takie i rozdając butelki wina Szmita jako darmowy bonus dla nabywców wina nie-Szmita.
Szmity w okresie Pierwszej ŚwiątyniEdit
| Rok | Event |
|---|---|
| 1406 p.n.e. | Wejście do ziemi; początek liczenia lat jubileuszowych i szabatowych, obliczony na podstawie obchodów 17. jubileuszu w 574/73 r. p.n.e. oraz (niezależnie) na podstawie 1 Krl 6:1. |
| 868/867 p.n.e. | Publiczne czytanie Prawa w trzecim roku Jehoszafata. Również rok jubileuszowy, jedenasty. |
| 700/699 p.n.e. | Rok szabatowy po odejściu wojsk asyryjskich pod koniec 701 lub na początku 700 roku p.n.e. |
| 623/622 p.n.e. | Publiczne czytanie Prawa. Również rok jubileuszowy, szesnasty. |
| 588/587 BCE | Uwolnienie niewolników na początku roku szabatowego 588/587 (Tiszri 588). |
| Lato 587 p.n.e. | Upadek Jerozolimy na rzecz Babilończyków w drugiej części roku szabatowego 588/587. |
| Tiszri 10, 574 BCE | Wizja Ezechiela o odbudowanej świątyni na początku 17 roku jubileuszowego, który był również rokiem szabatowym. |
Rok szabatowy 868/867 p.n.e.
Kolejne publiczne czytanie Prawa, sugerujące rok szabatowy, miało miejsce w trzecim roku Jehoszafata (2 Kronik 17:7-9). Według szeroko akceptowanej chronologii biblijnej Edwina Thiele, Joszafat rozpoczął koegzystencję ze swym ojcem Asą w roku 872/871 p.n.e., a jego jedyne panowanie rozpoczęło się w roku 870/869. Fragment o czytaniu prawa w trzecim roku Jozafata nie precyzuje, czy chodzi o początek koregencji czy początek jedynego panowania, ale skoro dwa synchronizmy do panowania Jozafata dla królów Izraela (1 Krl 22:51, 2 Krl 3:1) są mierzone od początku jedynego panowania, to rozsądnie byłoby określić trzeci rok Jozafata w ten sam sposób. W systemie Thiele’a byłby to rok 867/866. Jednakże lata Thiele’a dla pierwszych kilku królów Judy były krytykowane jako o rok za późne, z powodu problemów pojawiających się w panowaniu Achazjasza i Ataliasza, których Thiele nigdy nie rozwiązał. Dlatego w 2003 r. artykuł Rodgera Younga pokazał, że teksty, których Thiele nie mógł pogodzić, były w harmonii, gdy założono, że Salomon zmarł przed Tiszri 1 w roku (opartym na Nisan), w którym królestwo się podzieliło, a nie w pół roku po Tiszri 1, jak założył, bez wyjaśnienia, Thiele. W 2009 Leslie McFall, który jest uznany w Finegan’s Handbook of Biblical Chronology za najważniejszego żyjącego interpretatora pracy Thielego, zgodził się z poprawką Younga, która przesunęła daty Jozafata i poprzednich królów Judy o rok do góry, podobnie jak kilka innych ostatnich prac ewangelików i kreacjonistów badających tę dziedzinę. Z tym rozwi±zaniem problemu Thiele’a, rok w którym Jehoszafat miał Prawo przeczytane ludziom był 868/867. Jubileusz być 294 rok, lub 42 Sabbatical cykl, przed Ezekiel’s Jubilee. The 42 Sabbatical cykl robić sześć Jubilee cykl, więc ono być także Jubilee rok. Interesujące jest to, że w 1869 roku, na długo przed przełomowymi odkryciami Valeriusa Coucke i Thiele, które rozwiązały podstawowe problemy dotyczące sposobu, w jaki autorzy biblijni mierzyli lata, Ferdinand Hitzig stwierdził, że okazją do proklamacji Joszafata był rok jubileuszowy.
Rok sabatowy 700/699 p.n.e.
Jeśli rok 574/573 oznaczał Jubileusz, i jeśli cykle sabatowe były w fazie z Jubileuszami, to 700/699 p.n.e., rok często wymieniany jako możliwy rok sabatowy z powodu ziemi leżącej odłogiem w tym roku (Izajasza 37:30, 2 Kings 19:29), był również rokiem sabatowym, 126 lat lub 18 cykli sabatowych przed Jubileuszem Ezechiela. Zakładając 49-letni cykl, najbliższy Jubileusz byłby w 721 r. p.n.e., niezgodny z próbami umieszczenia Jubileuszu po roku szabatowym w tym czasie. Jeżeli 50-letni Jubilee cykl zakładać, the nearest Jubilee być 724/723, i wtedy zakładać że Sabbatical cykl zaczynać w the rok po Jubilee, 701/700 nor 700/699 być Sabbatical year.
Czy the przepustka w Isaiah 37 i 2 Królewiątko 19 nawiązywać do dwa dobrowolny odłogowy rok? To mogłoby być możliwe, gdyby rok jubileuszowy był 50-tym rokiem oddzielonym od siódmego roku sabatowego/szmity. Young przedstawia lingwistyczny argument przeciwko tej interpretacji, jak następuje:
Inni wyobrażali sobie, że Iz 37:30 i jego paralela w 2 Krl 19:29 odnoszą się do roku szabatowego, po którym następuje rok jubileuszowy, ponieważ proroctwo mówi o dwóch kolejnych latach, w których nie byłoby żniwa. Jednak pierwszy rok nie mógł być rokiem szabatowym, ponieważ w nim lud mógł jeść „to, co samo z siebie wyrośnie”, na co hebrajskim słowem jest ספיח . W Kpł 25:5 żęcie ספיח jest zabronione w roku szabatowym. Jakiekolwiek jest dokładne znaczenie tego słowa, jego użycie w proroctwie Izajasza i zakaz w Kpł 25:5 oznacza, że pierwszy rok z fragmentów Izajasza i Drugiej Księgi Królewskiej nie mógł być rokiem szabatowym. Wyklucza to możliwość, że fragment ten dotyczy roku szabatowego, po którym następuje rok jubileuszowy. Właściwe zrozumienie tego fragmentu jest takie, że żniwo pierwszego roku zostało zniszczone przez Asyryjczyków, a klęska armii asyryjskiej nastąpiła zbyt późno, aby umożliwić siew w tym roku. Zniszczenie wojsk asyryjskich nastąpiło w noc po wypowiedzeniu proroctwa (2 Krl 19,35), więc powodem zakazu siewu i żęcia w następnym roku musiał być fakt, że ten rok, drugi rok proroctwa, miał być rokiem szabatowym.
Rok szabatowy 623/622 p.n.e.
Wspomniano już, że Talmud Babiloński (Megillah 14b) i Seder Olam (rozdz. 24) wspominają o Jubileuszu w 18 roku Jozjasza, 623/622 p.n.e. Przy właściwym założeniu 49-letniego cyklu jubileuszowego, jubileusz byłby identyczny z siódmym rokiem szabatowym, tak że cykle jubileuszowe i szabatowe nigdy nie byłyby zsynchronizowane. 623/622 BCE być więc także Sabbatical rok. W latach szabatowych Kodeks Mojżeszowy określał, że Prawo miało być czytane całemu ludowi (Pwt 31,10-11). Chociaż to przykazanie, podobnie jak wiele innych, było prawdopodobnie zaniedbywane przez większość historii Izraela, przestrzegano go w 18 roku Jozjasza (2 Krl 23:1,2).
Rok szabatowy 588/587 p.n.e.
Różni uczeni przypuszczali, że uwolnienie niewolników przez Sedekiasza, opisane w Księdze Jeremiasza 34:8-10, prawdopodobnie nastąpiło na początku roku szabatowego. Chociaż pierwotne prawodawstwo Mojżeszowe stanowiło, że termin służby najemnego sługi miał się kończyć sześć lat po rozpoczęciu służby (Pwt 15:12), to późniejsza praktyka wiązała rok szabatowy, zwany rokiem uwolnienia (szymita) w Pwt 15:9, z uwalnianiem niewolników. Na podstawie chronologicznego studium Księgi Ezechiela 30:20-21, Nahum Sarna datował proklamację emancypacyjną Sedekiasza na rok rozpoczynający się w Tiszri w 588 r. przed Chr. Chociaż uwolnienie niewolników przez Sedekiasza mogło nastąpić w dowolnym czasie, wystąpienie roku sabatowego w tym właśnie czasie daje pewien wgląd w tło, które prawdopodobnie wpłynęło na myślenie Sedekiasza, nawet jeśli uwolnienie zostało później unieważnione.
Rok 588/587 p.n.e. był również rokiem, w którym Jerozolima upadła na rzecz Babilończyków, zgodnie z babilońskimi zapisami dotyczącymi panowania Amela-Marduka i danymi biblijnymi dotyczącymi Jehojachina i Sedekiasza. Jest to zgodne z oświadczeniem w Seder Olam, rozdział 30, właściwie przetłumaczonym, jak omówiono powyżej, które umieszcza spalenie Pierwszej Świątyni, jak również Drugiej, w „drugiej części” roku szabatowego. Stwierdzenie Seder Olam w tym względzie jest powtórzone w Tosefcie (Taanit 3:9), Talmudzie Jerozolimskim (Ta’anit 4:5) i trzy razy w Talmudzie Babilońskim (Arakin 11b, Arakin 12a, Ta’anit 29a). Przykładem ostrożności, z jaką należy podchodzić do angielskich tłumaczeń, jest tłumaczenie Soncino w Arakin 11b, że Świątynia została zburzona „pod koniec siódmego roku”, w porównaniu z tłumaczeniem Jacoba Neusnera odpowiedniego fragmentu w Talmudzie Jerozolimskim, że było to „w roku po roku szabatowym”.
Rok szabatowy 574/573 przed Chr.
Dogodnym punktem wyjścia do badań nad latami szabatowymi w czasach Pierwszej Świątyni jest Jubileusz, o którym Talmud Babiloński (traktat Arakin 12a), a także Seder Olam (rozdział 11), mówią, że był siedemnasty i który rozpoczął się w czasie, gdy Ezechiel ujrzał wizję, która zajmuje ostatnie dziewięć rozdziałów jego księgi. Chociaż wiele chronologicznych stwierdzeń w obu Talmudach, jak również w poprzedzającym je Seder Olam, zostało wykazanych jako niehistoryczne, to to szczególne stwierdzenie ma znaczące dowody na poparcie swojej historyczności. Jednym z tych dowodów jest zgodność tego odniesienia z innym jubileuszem wspomnianym w Talmudzie i Seder Olam (rozdz. 24), który jest umiejscowiony w 18 roku Jozjasza (Megillah 14b). Wizja Ezechiela miała miejsce w 25 roku niewoli Jehojachina (Ezechiela 40:1). Według zapisów babilońskich Amel-Marduk (biblijny Zły-Merodach) zaczął panować w październiku 562 roku p.n.e., a 2 Krl 25:27 mówi, że w dwunastym miesiącu tego roku akcesyjnego (adar, 561 p.n.e.) i w 37 roku niewoli Jehojachina został on uwolniony z więzienia. Przez Judean przeliczanie, Jehoiachin’s 37th rok wtedy być 562/561 BCE. Jego 25 rok, rok, w którym Ezechiel zobaczył swoją wizję, jest więc określony jako 574/573 p.n.e., czyli rok, który rozpoczął się w Tiszri roku 574. Osiemnasty rok Jozjasza, w którym według Talmudu miał miejsce kolejny jubileusz, rozpoczął się w 623 r. p.n.e., co można ustalić na podstawie babilońskich zapisów datujących bitwę pod Karchemisz, która miała miejsce krótko po tym, jak Jozjasz został zabity w swoim 31 roku (2 Krl 22:3, 23:29). Jest to 49 lat przed jubileuszem Ezechiela, co stanowi dowód na to, że cykl jubileuszowy trwał 49 lat, a nie 50 lat, jak przyjmuje wielu interpretatorów, ale co zostało zakwestionowane przez ostatnie prace, takie jak badania Jeana-François Lefebvre’a. Zuckermann również uważał, że cykl jubileuszowy wynosił 49 lat, podobnie jak Robert North w swoim godnym uwagi studium o Jubileuszach. Pełniejsze omówienie powodów, dla których cykl jubileuszowy wynosił 49 lat, można znaleźć w artykule Jubileusze, gdzie wskazano, że znane metody chronologiczne Talmudów i Seder Olam nie były w stanie prawidłowo obliczyć czasu między 18 rokiem Jozjasza a 25 rokiem niewoli Jehojachina, co wskazuje, że te wspomnienia o Jubileuszach były historyczne, a nie wymyślone.
O tym, że Ezechiel ujrzał swą wizję na początku roku jubileuszowego, świadczy również jego oświadczenie, że było to „w dwudziestym piątym roku naszej niewoli, w Rosz Haszana, dziesiątego dnia miesiąca…” (Ezechiela 40:1). Tylko w roku jubileuszowym Rosz ha-Szana (Nowy Rok) wypadał dziesiątego dnia miesiąca tiszri (Kpł 25,9), w Dniu Pojednania. Seder Olam, odnosząc się do tego, że wizja Ezechiela miała miejsce na początku Jubileuszu, nie cytuje części Ezechiela 40:1, która mówi, że był to Rosz Ha-Szana i dziesiąty dzień miesiąca, wskazując, że fakt rozpoczęcia Jubileuszu był oparty na pamięci historycznej, a nie tylko na argumencie tekstowym dotyczącym Rosz Ha-Szana przypadającego na dziesiąty dzień miesiąca. Ezechiel mówi również, że było to 14 lat po upadku miasta; 14 lat przed rokiem 574/573 p.n.e. to rok 588/587 p.n.e., co zgadza się z „25 rokiem naszej niewoli”.
Lata szabatowe w okresie Drugiej ŚwiątyniEdit
Lata szabatowe okresu Drugiej Świątyni
(przypadkowo wspomniane przez. Josephus)
Rok
Event
150 Seleucydów era = 162 BCE-161 BCE
Rok szabatowy. Drugi rok panowania Antiochusa Eupatora. Judasz Machabeusz oblega garnizon w cytadeli w Jerozolimie, z żydowskimi runagatami.
178 Era Seleucydów = 134 p.n.e.-133 p.n.e.
Rok sabatowy. Ptolemeusz zabija braci Jana Hyrcanusa.
271 Era Seleucydów = 41 p.n.e.-40 p.n.e.
Rok sabatowy. Jerozolima zdobyta przez Heroda i Sozjusza.
Pierwszą nowoczesną rozprawą poświęconą cyklom szabatowym (i jubileuszowym) była praca Benedykta Zuckermanna. Zuckermann podkreślał, że w przypadku lat szabatowych po wygnaniu babilońskim „trzeba przyjąć nowy punkt wyjścia, ponieważ prawa lat szabatowych i jubileuszy przestały obowiązywać w czasie niewoli babilońskiej, kiedy to obcy naród posiadał ziemię Kanaan… Nie możemy zatem zgodzić się z chronologami, którzy zakładają nieprzerwaną ciągłość septennialnych szabatów i jubileuszy.” Seder Olam (rozdz. 30) wyraźnie stwierdza, że tak właśnie było, tzn. że powracający wygnańcy na nowo rozpoczęli dziesięcinę, lata szabatowe i jubileuszowe. Pierwszym przypadkiem roku szabatowego opisanym przez Zuckermanna było oblężenie Jerozolimy przez Heroda Wielkiego, opisane przez Józefusa. Zuckermann przypisał je do 38/37 r. p.n.e., tzn. uznał, że rok sabatowy rozpoczął się w Tiszri 38 r. p.n.e. Następnie rozważył oblężenie Ptolemeusza przez Jana Hyrkanusa w twierdzy Dagon, które jest opisane zarówno u Józefusa (Antiquities. 13.8.1/235; The Jewish War 1.2.4/59-60), jak i w 1 Księdze Machabejskiej (16:14-16), i podczas którego rozpoczął się rok szabatowy; na podstawie informacji chronologicznych zawartych w tych tekstach Zuckermann doszedł do wniosku, że 136/135 rok p.n.e. był rokiem szabatowym. Kolejnym wydarzeniem było oblężenie twierdzy Bet-zur przez Antiocha Eupatora (Ant. 12,9.5/378, 1 Machabejska 6:53), datowane przez Zuckermanna na rok 163/162 przed Chr. Zuckermann zauważył jednak, że tekst z 1 Księgi Machabejskiej, który zdaje się datować oblężenie na rok później, sprawia trudności tej postaci, dlatego postanowił nie brać go pod uwagę. Ostatnim tekstem rozważanym przez Zuckermanna był fragment z Seder Olam, który odnosi zburzenie Drugiej Świątyni do roku szabatowego, wydarzenia, które – jak wiadomo z historii świeckiej – miało miejsce latem 70 roku. Zuckermann zinterpretował tekst Seder Olam jako stwierdzający, że stało się to w roku po roku szabatowym, umieszczając w ten sposób rok szabatowy w 68/69 CE.
Wszystkie te daty obliczone przez Zuckermanna są oddzielone integralną wielokrotnością siedmiu lat, z wyjątkiem daty związanej z oblężeniem Bet-zur. Co więcej, jego chronologia jest zgodna z tą przyjętą przez geonimów (średniowiecznych żydowskich uczonych) i kalendarzem lat szabatowych używanym w dzisiejszym Izraelu. Wszystko to wydaje się być mocnym dowodem na korzyść schematu Zuckermanna. Niemniej jednak, dostrzeżono pewne problemy, poza kwestią oblężenia Bet-zur, które było o rok za późne dla kalendarza Zuckermanna. Stałym problemem jest niejednoznaczność niektórych fragmentów, zwłaszcza u Józefusa, gdzie kwestionuje się na przykład, kiedy Józefus rozpoczął lata panowania Heroda Wielkiego. W studium chronologii całego panowania Heroda Andrew Steinmann przedstawia argumenty przemawiające za datowaniem zdobycia Jerozolimy przez Heroda na 10 Tiszre roku 37 p.n.e., czyli tuż po roku szabatowym 38/37, opierając się na wzmiankach o działalności Marka Antoniusza i Sozjusza, pomocników Heroda, w Kasjuszu Dio (49.23.1-2), a także na innych przesłankach. Data ta jest zgodna z chronologią Ben Ziona Wacholdera. Dlatego wielu współczesnych uczonych przyjęło kalendarz roku szabatowego dla okresu Drugiej Świątyni, który jest o rok późniejszy, chociaż jest wielu wybitnych uczonych, którzy nadal utrzymują cykl zgodny z wnioskiem Zuckermanna o roku szabatowym 38/37 p.n.e.
Wśród tych, którzy opowiadali się za korektą chronologii Zuckermanna, najbardziej rozległe studia na jej korzyść przeprowadził Ben Zion Wacholder. Wacholder miał dostęp do dokumentów prawnych z czasów rewolty Bar Kokhba, które nie były dostępne dla Zuckermanna. Argumenty Wacholdera i innych na poparcie kalendarza o rok późniejszego niż Zuckermanna są raczej techniczne i nie będą tu przedstawiane, z wyjątkiem dwóch pozycji, do których Zuckermann, Wacholder i inni uczeni przywiązują dużą wagę: 1) daty zdobycia Jerozolimy przez Heroda z rąk Antygonusa, oraz 2) świadectwa Seder Olam odnoszącego zniszczenie Drugiej Świątyni do roku szabatowego. Wacholder podaje daty post-egzystencjalnych lat szabatowych w następującej tabeli:
Lata szabatowe w okresie post-egzystencjalnym
Rok
Event
331/330 p.n.e.
Zwolnienie z podatków za czasów Aleksandra Wielkiego na lata szabatowe.
163/162 p.n.e.
Druga bitwa pod Bet-Zur; lato 162 p.n.e.
135/134 p.n.e.
Zabójstwo Szymona Hasmoneusza.
37/36 p.n.e.
Herod zdobywa Jerozolimę 10 tiszri (Dzień Pojednania) zaraz po zakończeniu roku szabatowego 37/36 p.n.e.
41/42 CE
Rekret Powtórzonego Prawa 7:15 przez Agryppę I w roku posoborowym, co czyni rok szabatowy 41/42.
55/56 CE
Zapis o zadłużeniu z Wadi Murabba’at w 2 roku Nerona, 55/56 CE, wskazujący 55/56 jako rok szabatowy.
69/70 CE
Zniszczenie Jerozolimy w drugiej części (motsae, „wyjście”) roku szabatowego 69/70.
132/133 CE
Rental contracts of Simon bar Kosiba indicating 132/133 as a Sabbatical year.
433/434 and
440/441 CE
Three fourth- and fifth-century tombstones near Sodom indicating 433/434 and 440/441 CE were Sabbatical years.
Następnie do badań Wacholdera, Yoram Tsafrir i Gideon Foerster opublikowali wyniki wykopalisk archeologicznych w Beth Shean w Lewancie, które zweryfikowały zapis z kairskiej Gizy, który dał 749 CE jako rok dla „Trzęsienia Ziemi Roku Szabatowego”. Zgodnie z zapisem w Genizie, trzęsienie ziemi miało miejsce 23 szwat, 679 lat po zniszczeniu Drugiej Świątyni; jest to 18 stycznia 749 r. według kalendarza juliańskiego.
Trzęsienie ziemi w roku szabatowym 749 CE
Jan. 749 CE
„Trzęsienie ziemi w roku szabatowym”: 23 Shevat=18 Jan…, 749 CE.
Seder Olam i szabaty związane ze zburzeniami ŚwiątyńEdit
Główny autor Seder Olam, rabin Jose, był uczniem słynnego rabina Akivy. Jose był młodym człowiekiem, kiedy Rzymianie zburzyli Jerozolimę i spalili Świątynię. W tak ważnej kwestii jak rok, w którym Świątynia została zniszczona, logiczne byłoby, że pomysły Jose zostały zaczerpnięte od jego mentora i współczesnych mu osób.
Rozdział 30 Seder Olam podaje rok, w którym obie Świątynie zostały zniszczone jako be-motsae shevi’it (במוצאי שבעית). Ostatnie tłumaczenie Heinricha Guggenheimera oddaje tę frazę jako „pod koniec roku szabatowego”, tym samym jednoznacznie popierając kalendarz Wacholdera, który rozpoczyna rok szabatowy jesienią 69 r. n.e. Problem polega jednak na tym, że wiele tłumaczeń Seder Olam oddaje to wyrażenie jako „w roku po roku szabatowym” lub jego odpowiednik. Taki sens przyjął Zuckermann, powołując się na Seder Olam jako poparcie dla swojego kalendarza lat szabatowych. Ten sam hebrajski zwrot jest użyty w Talmudzie Babilońskim przy cytowaniu tego fragmentu Seder Olam, a niektóre współczesne tłumaczenia Talmudu na język angielski tłumaczą ten zwrot w znaczeniu podanym przez Guggenheimera, podczas gdy inne tłumaczą go w znaczeniu „rok po”. Seder Olam używa tej samej frazy w odniesieniu do roku szabatowego dla zniszczenia obu Świątyń, tak więc jego świadectwo w tym względzie jest ważne dla datowania szymitów zarówno w czasach przed- jak i po-egzilskich. Dlatego wydaje się konieczne, aby przy podejmowaniu decyzji chronologicznych dokładnie zbadać to zdanie w oryginalnym języku hebrajskim. Niestety, nie zrobili tego ani Zuckermann, ani Wacholder, ani Finegan, gdy powoływali się na świadectwo Seder Olam jako decydujące dla ich poszczególnych kalendarzy lat szabatowych. Większość tłumaczy oparła się po prostu na istniejącym tłumaczeniu, a to tłumaczenie mogło być pod nadmiernym wpływem próby uczynienia go zgodnym z chronologią geonimów, którzy umieścili koniec Drugiej Świątyni w roku posoborowym.
Przynajmniej jedno studium zajęło się tym problemem, argumentując zarówno z lingwistycznego punktu widzenia, jak i z badania powiązanych tekstów w Seder Olam, że wyrażenie ve-motsae sheviit powinno być tłumaczone jako coś bliskiego „i w drugiej części roku szabatowego”, zgodnie z tłumaczeniem Guggenheimera i kalendarzem Wacholdera. To ostatnie studium argumentuje, że analiza porównawcza słowa motsae (dosłownie „wyjście”) nie potwierdza żadnego znaczenia „po” („po roku szabatowym”). Ponadto odniesienie Seder Olam do roku szabatowego związanego z Jehojachinem jest zgodne z rokiem szabatowym, w którym kilka lat później spalono Pierwszą Świątynię, ale Seder Olam byłoby w konflikcie z samym sobą, gdyby zdanie z rozdziału 30 było interpretowane jako mówiące, że spalenie nastąpiło w roku posabatowym.
Lata jubileuszowe i szabatowe jako długoterminowy kalendarz dla IzraelaEdit
Rok jubileuszowy i szabatowy zapewniały długoterminowy sposób datowania wydarzeń, co musiało stać się oczywiste wkrótce po wprowadzeniu w życie tych przepisów. Interesujące jest więc to, że Talmud Babiloński (traktat Sanhedryn 40a,b) podaje, że w czasach sędziów wydarzenia prawne, takie jak kontrakty czy sprawy karne, były datowane według cyklu jubileuszowego, cyklu szabatowego w ramach cyklu jubileuszowego oraz roku w ramach cyklu szabatowego. Wspólnota samarytańska najwyraźniej stosowała tę metodę datowania aż do XIV wieku naszej ery, kiedy to redaktor jednego z pism Samarytan napisał, że zakończył swoją pracę w sześćdziesiątym pierwszym cyklu jubileuszowym od wejścia do Kanaanu, w czwartym roku piątego cyklu szabatowego tego cyklu. Te przypadki użycia cykli jubileuszowych i szabatowych nie przewidują możliwości, że cykle szabatowe były poza fazą z cyklami jubileuszowymi, co jest dodatkowym dowodem na to, że jubileusz był równoczesny z siódmym rokiem szabatowym.
Kolejne publiczne czytanie Prawa, sugerujące rok szabatowy, miało miejsce w trzecim roku Jehoszafata (2 Kronik 17:7-9). Według szeroko akceptowanej chronologii biblijnej Edwina Thiele, Joszafat rozpoczął koegzystencję ze swym ojcem Asą w roku 872/871 p.n.e., a jego jedyne panowanie rozpoczęło się w roku 870/869. Fragment o czytaniu prawa w trzecim roku Jozafata nie precyzuje, czy chodzi o początek koregencji czy początek jedynego panowania, ale skoro dwa synchronizmy do panowania Jozafata dla królów Izraela (1 Krl 22:51, 2 Krl 3:1) są mierzone od początku jedynego panowania, to rozsądnie byłoby określić trzeci rok Jozafata w ten sam sposób. W systemie Thiele’a byłby to rok 867/866. Jednakże lata Thiele’a dla pierwszych kilku królów Judy były krytykowane jako o rok za późne, z powodu problemów pojawiających się w panowaniu Achazjasza i Ataliasza, których Thiele nigdy nie rozwiązał. Dlatego w 2003 r. artykuł Rodgera Younga pokazał, że teksty, których Thiele nie mógł pogodzić, były w harmonii, gdy założono, że Salomon zmarł przed Tiszri 1 w roku (opartym na Nisan), w którym królestwo się podzieliło, a nie w pół roku po Tiszri 1, jak założył, bez wyjaśnienia, Thiele. W 2009 Leslie McFall, który jest uznany w Finegan’s Handbook of Biblical Chronology za najważniejszego żyjącego interpretatora pracy Thielego, zgodził się z poprawką Younga, która przesunęła daty Jozafata i poprzednich królów Judy o rok do góry, podobnie jak kilka innych ostatnich prac ewangelików i kreacjonistów badających tę dziedzinę. Z tym rozwi±zaniem problemu Thiele’a, rok w którym Jehoszafat miał Prawo przeczytane ludziom był 868/867. Jubileusz być 294 rok, lub 42 Sabbatical cykl, przed Ezekiel’s Jubilee. The 42 Sabbatical cykl robić sześć Jubilee cykl, więc ono być także Jubilee rok. Interesujące jest to, że w 1869 roku, na długo przed przełomowymi odkryciami Valeriusa Coucke i Thiele, które rozwiązały podstawowe problemy dotyczące sposobu, w jaki autorzy biblijni mierzyli lata, Ferdinand Hitzig stwierdził, że okazją do proklamacji Joszafata był rok jubileuszowy.
Rok sabatowy 700/699 p.n.e.
Jeśli rok 574/573 oznaczał Jubileusz, i jeśli cykle sabatowe były w fazie z Jubileuszami, to 700/699 p.n.e., rok często wymieniany jako możliwy rok sabatowy z powodu ziemi leżącej odłogiem w tym roku (Izajasza 37:30, 2 Kings 19:29), był również rokiem sabatowym, 126 lat lub 18 cykli sabatowych przed Jubileuszem Ezechiela. Zakładając 49-letni cykl, najbliższy Jubileusz byłby w 721 r. p.n.e., niezgodny z próbami umieszczenia Jubileuszu po roku szabatowym w tym czasie. Jeżeli 50-letni Jubilee cykl zakładać, the nearest Jubilee być 724/723, i wtedy zakładać że Sabbatical cykl zaczynać w the rok po Jubilee, 701/700 nor 700/699 być Sabbatical year.
Czy the przepustka w Isaiah 37 i 2 Królewiątko 19 nawiązywać do dwa dobrowolny odłogowy rok? To mogłoby być możliwe, gdyby rok jubileuszowy był 50-tym rokiem oddzielonym od siódmego roku sabatowego/szmity. Young przedstawia lingwistyczny argument przeciwko tej interpretacji, jak następuje:
Inni wyobrażali sobie, że Iz 37:30 i jego paralela w 2 Krl 19:29 odnoszą się do roku szabatowego, po którym następuje rok jubileuszowy, ponieważ proroctwo mówi o dwóch kolejnych latach, w których nie byłoby żniwa. Jednak pierwszy rok nie mógł być rokiem szabatowym, ponieważ w nim lud mógł jeść „to, co samo z siebie wyrośnie”, na co hebrajskim słowem jest ספיח . W Kpł 25:5 żęcie ספיח jest zabronione w roku szabatowym. Jakiekolwiek jest dokładne znaczenie tego słowa, jego użycie w proroctwie Izajasza i zakaz w Kpł 25:5 oznacza, że pierwszy rok z fragmentów Izajasza i Drugiej Księgi Królewskiej nie mógł być rokiem szabatowym. Wyklucza to możliwość, że fragment ten dotyczy roku szabatowego, po którym następuje rok jubileuszowy. Właściwe zrozumienie tego fragmentu jest takie, że żniwo pierwszego roku zostało zniszczone przez Asyryjczyków, a klęska armii asyryjskiej nastąpiła zbyt późno, aby umożliwić siew w tym roku. Zniszczenie wojsk asyryjskich nastąpiło w noc po wypowiedzeniu proroctwa (2 Krl 19,35), więc powodem zakazu siewu i żęcia w następnym roku musiał być fakt, że ten rok, drugi rok proroctwa, miał być rokiem szabatowym.
Rok szabatowy 623/622 p.n.e.
Wspomniano już, że Talmud Babiloński (Megillah 14b) i Seder Olam (rozdz. 24) wspominają o Jubileuszu w 18 roku Jozjasza, 623/622 p.n.e. Przy właściwym założeniu 49-letniego cyklu jubileuszowego, jubileusz byłby identyczny z siódmym rokiem szabatowym, tak że cykle jubileuszowe i szabatowe nigdy nie byłyby zsynchronizowane. 623/622 BCE być więc także Sabbatical rok. W latach szabatowych Kodeks Mojżeszowy określał, że Prawo miało być czytane całemu ludowi (Pwt 31,10-11). Chociaż to przykazanie, podobnie jak wiele innych, było prawdopodobnie zaniedbywane przez większość historii Izraela, przestrzegano go w 18 roku Jozjasza (2 Krl 23:1,2).
Rok szabatowy 588/587 p.n.e.
Różni uczeni przypuszczali, że uwolnienie niewolników przez Sedekiasza, opisane w Księdze Jeremiasza 34:8-10, prawdopodobnie nastąpiło na początku roku szabatowego. Chociaż pierwotne prawodawstwo Mojżeszowe stanowiło, że termin służby najemnego sługi miał się kończyć sześć lat po rozpoczęciu służby (Pwt 15:12), to późniejsza praktyka wiązała rok szabatowy, zwany rokiem uwolnienia (szymita) w Pwt 15:9, z uwalnianiem niewolników. Na podstawie chronologicznego studium Księgi Ezechiela 30:20-21, Nahum Sarna datował proklamację emancypacyjną Sedekiasza na rok rozpoczynający się w Tiszri w 588 r. przed Chr. Chociaż uwolnienie niewolników przez Sedekiasza mogło nastąpić w dowolnym czasie, wystąpienie roku sabatowego w tym właśnie czasie daje pewien wgląd w tło, które prawdopodobnie wpłynęło na myślenie Sedekiasza, nawet jeśli uwolnienie zostało później unieważnione.
Rok 588/587 p.n.e. był również rokiem, w którym Jerozolima upadła na rzecz Babilończyków, zgodnie z babilońskimi zapisami dotyczącymi panowania Amela-Marduka i danymi biblijnymi dotyczącymi Jehojachina i Sedekiasza. Jest to zgodne z oświadczeniem w Seder Olam, rozdział 30, właściwie przetłumaczonym, jak omówiono powyżej, które umieszcza spalenie Pierwszej Świątyni, jak również Drugiej, w „drugiej części” roku szabatowego. Stwierdzenie Seder Olam w tym względzie jest powtórzone w Tosefcie (Taanit 3:9), Talmudzie Jerozolimskim (Ta’anit 4:5) i trzy razy w Talmudzie Babilońskim (Arakin 11b, Arakin 12a, Ta’anit 29a). Przykładem ostrożności, z jaką należy podchodzić do angielskich tłumaczeń, jest tłumaczenie Soncino w Arakin 11b, że Świątynia została zburzona „pod koniec siódmego roku”, w porównaniu z tłumaczeniem Jacoba Neusnera odpowiedniego fragmentu w Talmudzie Jerozolimskim, że było to „w roku po roku szabatowym”.
Rok szabatowy 574/573 przed Chr.
Dogodnym punktem wyjścia do badań nad latami szabatowymi w czasach Pierwszej Świątyni jest Jubileusz, o którym Talmud Babiloński (traktat Arakin 12a), a także Seder Olam (rozdział 11), mówią, że był siedemnasty i który rozpoczął się w czasie, gdy Ezechiel ujrzał wizję, która zajmuje ostatnie dziewięć rozdziałów jego księgi. Chociaż wiele chronologicznych stwierdzeń w obu Talmudach, jak również w poprzedzającym je Seder Olam, zostało wykazanych jako niehistoryczne, to to szczególne stwierdzenie ma znaczące dowody na poparcie swojej historyczności. Jednym z tych dowodów jest zgodność tego odniesienia z innym jubileuszem wspomnianym w Talmudzie i Seder Olam (rozdz. 24), który jest umiejscowiony w 18 roku Jozjasza (Megillah 14b). Wizja Ezechiela miała miejsce w 25 roku niewoli Jehojachina (Ezechiela 40:1). Według zapisów babilońskich Amel-Marduk (biblijny Zły-Merodach) zaczął panować w październiku 562 roku p.n.e., a 2 Krl 25:27 mówi, że w dwunastym miesiącu tego roku akcesyjnego (adar, 561 p.n.e.) i w 37 roku niewoli Jehojachina został on uwolniony z więzienia. Przez Judean przeliczanie, Jehoiachin’s 37th rok wtedy być 562/561 BCE. Jego 25 rok, rok, w którym Ezechiel zobaczył swoją wizję, jest więc określony jako 574/573 p.n.e., czyli rok, który rozpoczął się w Tiszri roku 574. Osiemnasty rok Jozjasza, w którym według Talmudu miał miejsce kolejny jubileusz, rozpoczął się w 623 r. p.n.e., co można ustalić na podstawie babilońskich zapisów datujących bitwę pod Karchemisz, która miała miejsce krótko po tym, jak Jozjasz został zabity w swoim 31 roku (2 Krl 22:3, 23:29). Jest to 49 lat przed jubileuszem Ezechiela, co stanowi dowód na to, że cykl jubileuszowy trwał 49 lat, a nie 50 lat, jak przyjmuje wielu interpretatorów, ale co zostało zakwestionowane przez ostatnie prace, takie jak badania Jeana-François Lefebvre’a. Zuckermann również uważał, że cykl jubileuszowy wynosił 49 lat, podobnie jak Robert North w swoim godnym uwagi studium o Jubileuszach. Pełniejsze omówienie powodów, dla których cykl jubileuszowy wynosił 49 lat, można znaleźć w artykule Jubileusze, gdzie wskazano, że znane metody chronologiczne Talmudów i Seder Olam nie były w stanie prawidłowo obliczyć czasu między 18 rokiem Jozjasza a 25 rokiem niewoli Jehojachina, co wskazuje, że te wspomnienia o Jubileuszach były historyczne, a nie wymyślone.
O tym, że Ezechiel ujrzał swą wizję na początku roku jubileuszowego, świadczy również jego oświadczenie, że było to „w dwudziestym piątym roku naszej niewoli, w Rosz Haszana, dziesiątego dnia miesiąca…” (Ezechiela 40:1). Tylko w roku jubileuszowym Rosz ha-Szana (Nowy Rok) wypadał dziesiątego dnia miesiąca tiszri (Kpł 25,9), w Dniu Pojednania. Seder Olam, odnosząc się do tego, że wizja Ezechiela miała miejsce na początku Jubileuszu, nie cytuje części Ezechiela 40:1, która mówi, że był to Rosz Ha-Szana i dziesiąty dzień miesiąca, wskazując, że fakt rozpoczęcia Jubileuszu był oparty na pamięci historycznej, a nie tylko na argumencie tekstowym dotyczącym Rosz Ha-Szana przypadającego na dziesiąty dzień miesiąca. Ezechiel mówi również, że było to 14 lat po upadku miasta; 14 lat przed rokiem 574/573 p.n.e. to rok 588/587 p.n.e., co zgadza się z „25 rokiem naszej niewoli”.
Lata szabatowe w okresie Drugiej ŚwiątyniEdit
| Rok | Event |
|---|---|
| 150 Seleucydów era = 162 BCE-161 BCE | Rok szabatowy. Drugi rok panowania Antiochusa Eupatora. Judasz Machabeusz oblega garnizon w cytadeli w Jerozolimie, z żydowskimi runagatami. |
| 178 Era Seleucydów = 134 p.n.e.-133 p.n.e. | Rok sabatowy. Ptolemeusz zabija braci Jana Hyrcanusa. |
| 271 Era Seleucydów = 41 p.n.e.-40 p.n.e. | Rok sabatowy. Jerozolima zdobyta przez Heroda i Sozjusza. |
Pierwszą nowoczesną rozprawą poświęconą cyklom szabatowym (i jubileuszowym) była praca Benedykta Zuckermanna. Zuckermann podkreślał, że w przypadku lat szabatowych po wygnaniu babilońskim „trzeba przyjąć nowy punkt wyjścia, ponieważ prawa lat szabatowych i jubileuszy przestały obowiązywać w czasie niewoli babilońskiej, kiedy to obcy naród posiadał ziemię Kanaan… Nie możemy zatem zgodzić się z chronologami, którzy zakładają nieprzerwaną ciągłość septennialnych szabatów i jubileuszy.” Seder Olam (rozdz. 30) wyraźnie stwierdza, że tak właśnie było, tzn. że powracający wygnańcy na nowo rozpoczęli dziesięcinę, lata szabatowe i jubileuszowe. Pierwszym przypadkiem roku szabatowego opisanym przez Zuckermanna było oblężenie Jerozolimy przez Heroda Wielkiego, opisane przez Józefusa. Zuckermann przypisał je do 38/37 r. p.n.e., tzn. uznał, że rok sabatowy rozpoczął się w Tiszri 38 r. p.n.e. Następnie rozważył oblężenie Ptolemeusza przez Jana Hyrkanusa w twierdzy Dagon, które jest opisane zarówno u Józefusa (Antiquities. 13.8.1/235; The Jewish War 1.2.4/59-60), jak i w 1 Księdze Machabejskiej (16:14-16), i podczas którego rozpoczął się rok szabatowy; na podstawie informacji chronologicznych zawartych w tych tekstach Zuckermann doszedł do wniosku, że 136/135 rok p.n.e. był rokiem szabatowym. Kolejnym wydarzeniem było oblężenie twierdzy Bet-zur przez Antiocha Eupatora (Ant. 12,9.5/378, 1 Machabejska 6:53), datowane przez Zuckermanna na rok 163/162 przed Chr. Zuckermann zauważył jednak, że tekst z 1 Księgi Machabejskiej, który zdaje się datować oblężenie na rok później, sprawia trudności tej postaci, dlatego postanowił nie brać go pod uwagę. Ostatnim tekstem rozważanym przez Zuckermanna był fragment z Seder Olam, który odnosi zburzenie Drugiej Świątyni do roku szabatowego, wydarzenia, które – jak wiadomo z historii świeckiej – miało miejsce latem 70 roku. Zuckermann zinterpretował tekst Seder Olam jako stwierdzający, że stało się to w roku po roku szabatowym, umieszczając w ten sposób rok szabatowy w 68/69 CE.
Wszystkie te daty obliczone przez Zuckermanna są oddzielone integralną wielokrotnością siedmiu lat, z wyjątkiem daty związanej z oblężeniem Bet-zur. Co więcej, jego chronologia jest zgodna z tą przyjętą przez geonimów (średniowiecznych żydowskich uczonych) i kalendarzem lat szabatowych używanym w dzisiejszym Izraelu. Wszystko to wydaje się być mocnym dowodem na korzyść schematu Zuckermanna. Niemniej jednak, dostrzeżono pewne problemy, poza kwestią oblężenia Bet-zur, które było o rok za późne dla kalendarza Zuckermanna. Stałym problemem jest niejednoznaczność niektórych fragmentów, zwłaszcza u Józefusa, gdzie kwestionuje się na przykład, kiedy Józefus rozpoczął lata panowania Heroda Wielkiego. W studium chronologii całego panowania Heroda Andrew Steinmann przedstawia argumenty przemawiające za datowaniem zdobycia Jerozolimy przez Heroda na 10 Tiszre roku 37 p.n.e., czyli tuż po roku szabatowym 38/37, opierając się na wzmiankach o działalności Marka Antoniusza i Sozjusza, pomocników Heroda, w Kasjuszu Dio (49.23.1-2), a także na innych przesłankach. Data ta jest zgodna z chronologią Ben Ziona Wacholdera. Dlatego wielu współczesnych uczonych przyjęło kalendarz roku szabatowego dla okresu Drugiej Świątyni, który jest o rok późniejszy, chociaż jest wielu wybitnych uczonych, którzy nadal utrzymują cykl zgodny z wnioskiem Zuckermanna o roku szabatowym 38/37 p.n.e.
Wśród tych, którzy opowiadali się za korektą chronologii Zuckermanna, najbardziej rozległe studia na jej korzyść przeprowadził Ben Zion Wacholder. Wacholder miał dostęp do dokumentów prawnych z czasów rewolty Bar Kokhba, które nie były dostępne dla Zuckermanna. Argumenty Wacholdera i innych na poparcie kalendarza o rok późniejszego niż Zuckermanna są raczej techniczne i nie będą tu przedstawiane, z wyjątkiem dwóch pozycji, do których Zuckermann, Wacholder i inni uczeni przywiązują dużą wagę: 1) daty zdobycia Jerozolimy przez Heroda z rąk Antygonusa, oraz 2) świadectwa Seder Olam odnoszącego zniszczenie Drugiej Świątyni do roku szabatowego. Wacholder podaje daty post-egzystencjalnych lat szabatowych w następującej tabeli:
| Rok | Event |
|---|---|
| 331/330 p.n.e. | Zwolnienie z podatków za czasów Aleksandra Wielkiego na lata szabatowe. |
| 163/162 p.n.e. | Druga bitwa pod Bet-Zur; lato 162 p.n.e. |
| 135/134 p.n.e. | Zabójstwo Szymona Hasmoneusza. |
| 37/36 p.n.e. | Herod zdobywa Jerozolimę 10 tiszri (Dzień Pojednania) zaraz po zakończeniu roku szabatowego 37/36 p.n.e. |
| 41/42 CE | Rekret Powtórzonego Prawa 7:15 przez Agryppę I w roku posoborowym, co czyni rok szabatowy 41/42. |
| 55/56 CE | Zapis o zadłużeniu z Wadi Murabba’at w 2 roku Nerona, 55/56 CE, wskazujący 55/56 jako rok szabatowy. |
| 69/70 CE | Zniszczenie Jerozolimy w drugiej części (motsae, „wyjście”) roku szabatowego 69/70. |
| 132/133 CE | Rental contracts of Simon bar Kosiba indicating 132/133 as a Sabbatical year. |
| 433/434 and 440/441 CE |
Three fourth- and fifth-century tombstones near Sodom indicating 433/434 and 440/441 CE were Sabbatical years. |
Następnie do badań Wacholdera, Yoram Tsafrir i Gideon Foerster opublikowali wyniki wykopalisk archeologicznych w Beth Shean w Lewancie, które zweryfikowały zapis z kairskiej Gizy, który dał 749 CE jako rok dla „Trzęsienia Ziemi Roku Szabatowego”. Zgodnie z zapisem w Genizie, trzęsienie ziemi miało miejsce 23 szwat, 679 lat po zniszczeniu Drugiej Świątyni; jest to 18 stycznia 749 r. według kalendarza juliańskiego.
| Jan. 749 CE | „Trzęsienie ziemi w roku szabatowym”: 23 Shevat=18 Jan…, 749 CE. |
Seder Olam i szabaty związane ze zburzeniami ŚwiątyńEdit
Główny autor Seder Olam, rabin Jose, był uczniem słynnego rabina Akivy. Jose był młodym człowiekiem, kiedy Rzymianie zburzyli Jerozolimę i spalili Świątynię. W tak ważnej kwestii jak rok, w którym Świątynia została zniszczona, logiczne byłoby, że pomysły Jose zostały zaczerpnięte od jego mentora i współczesnych mu osób.
Rozdział 30 Seder Olam podaje rok, w którym obie Świątynie zostały zniszczone jako be-motsae shevi’it (במוצאי שבעית). Ostatnie tłumaczenie Heinricha Guggenheimera oddaje tę frazę jako „pod koniec roku szabatowego”, tym samym jednoznacznie popierając kalendarz Wacholdera, który rozpoczyna rok szabatowy jesienią 69 r. n.e. Problem polega jednak na tym, że wiele tłumaczeń Seder Olam oddaje to wyrażenie jako „w roku po roku szabatowym” lub jego odpowiednik. Taki sens przyjął Zuckermann, powołując się na Seder Olam jako poparcie dla swojego kalendarza lat szabatowych. Ten sam hebrajski zwrot jest użyty w Talmudzie Babilońskim przy cytowaniu tego fragmentu Seder Olam, a niektóre współczesne tłumaczenia Talmudu na język angielski tłumaczą ten zwrot w znaczeniu podanym przez Guggenheimera, podczas gdy inne tłumaczą go w znaczeniu „rok po”. Seder Olam używa tej samej frazy w odniesieniu do roku szabatowego dla zniszczenia obu Świątyń, tak więc jego świadectwo w tym względzie jest ważne dla datowania szymitów zarówno w czasach przed- jak i po-egzilskich. Dlatego wydaje się konieczne, aby przy podejmowaniu decyzji chronologicznych dokładnie zbadać to zdanie w oryginalnym języku hebrajskim. Niestety, nie zrobili tego ani Zuckermann, ani Wacholder, ani Finegan, gdy powoływali się na świadectwo Seder Olam jako decydujące dla ich poszczególnych kalendarzy lat szabatowych. Większość tłumaczy oparła się po prostu na istniejącym tłumaczeniu, a to tłumaczenie mogło być pod nadmiernym wpływem próby uczynienia go zgodnym z chronologią geonimów, którzy umieścili koniec Drugiej Świątyni w roku posoborowym.
Przynajmniej jedno studium zajęło się tym problemem, argumentując zarówno z lingwistycznego punktu widzenia, jak i z badania powiązanych tekstów w Seder Olam, że wyrażenie ve-motsae sheviit powinno być tłumaczone jako coś bliskiego „i w drugiej części roku szabatowego”, zgodnie z tłumaczeniem Guggenheimera i kalendarzem Wacholdera. To ostatnie studium argumentuje, że analiza porównawcza słowa motsae (dosłownie „wyjście”) nie potwierdza żadnego znaczenia „po” („po roku szabatowym”). Ponadto odniesienie Seder Olam do roku szabatowego związanego z Jehojachinem jest zgodne z rokiem szabatowym, w którym kilka lat później spalono Pierwszą Świątynię, ale Seder Olam byłoby w konflikcie z samym sobą, gdyby zdanie z rozdziału 30 było interpretowane jako mówiące, że spalenie nastąpiło w roku posabatowym.
Lata jubileuszowe i szabatowe jako długoterminowy kalendarz dla IzraelaEdit
Rok jubileuszowy i szabatowy zapewniały długoterminowy sposób datowania wydarzeń, co musiało stać się oczywiste wkrótce po wprowadzeniu w życie tych przepisów. Interesujące jest więc to, że Talmud Babiloński (traktat Sanhedryn 40a,b) podaje, że w czasach sędziów wydarzenia prawne, takie jak kontrakty czy sprawy karne, były datowane według cyklu jubileuszowego, cyklu szabatowego w ramach cyklu jubileuszowego oraz roku w ramach cyklu szabatowego. Wspólnota samarytańska najwyraźniej stosowała tę metodę datowania aż do XIV wieku naszej ery, kiedy to redaktor jednego z pism Samarytan napisał, że zakończył swoją pracę w sześćdziesiątym pierwszym cyklu jubileuszowym od wejścia do Kanaanu, w czwartym roku piątego cyklu szabatowego tego cyklu. Te przypadki użycia cykli jubileuszowych i szabatowych nie przewidują możliwości, że cykle szabatowe były poza fazą z cyklami jubileuszowymi, co jest dodatkowym dowodem na to, że jubileusz był równoczesny z siódmym rokiem szabatowym.