Niektóre części ciała są szczególnie dotknięte przez ekspozycję na różne rodzaje źródeł promieniowania. W określaniu potencjalnych skutków zdrowotnych narażenia na promieniowanie bierze udział kilka czynników. Należą do nich:
- Wielkość dawki (ilość energii zdeponowanej w organizmie)
- Zdolność promieniowania do uszkadzania tkanek ludzkich
- Które narządy są dotknięte
Najważniejszym czynnikiem jest wielkość dawki – ilość energii faktycznie zdeponowanej w organizmie. Im więcej energii zostanie zaabsorbowane przez komórki, tym większe będą szkody biologiczne. Fizycy medyczni określają ilość energii pochłoniętej przez organizm jako dawkę promieniowania. Dawka pochłonięta, ilość energii pochłoniętej na gram tkanki ciała, jest zwykle mierzona w jednostkach zwanych radami. Inną jednostką promieniowania jest rem, czyli równoważnik roentgena w człowieku. Aby przeliczyć rad na remy, liczbę radów mnoży się przez liczbę, która odzwierciedla potencjał uszkodzenia spowodowanego przez dany rodzaj promieniowania. W przypadku promieniowania beta, gamma i rentgenowskiego liczba ta wynosi zazwyczaj jeden. W przypadku niektórych neutronów, protonów lub cząstek alfa, liczba ta wynosi dwadzieścia.
| Dawka (rem) | Skutki |
|---|---|
| 5-20 | Możliwe późne skutki; możliwe uszkodzenia chromosomalne. |
| 20-100 | Czasowe zmniejszenie liczby białych krwinek. |
| 100-200 | Łagodna choroba popromienna w ciągu kilku godzin: wymioty, biegunka, zmęczenie; zmniejszenie odporności na infekcje. |
| 200-300 | Poważne skutki choroby popromiennej jak w przypadku 100-200 rem i krwotok; narażenie jest dawką śmiertelną dla 10-35% populacji po 30 dniach (LD 10-35/30). |
| 300-400 | Poważna choroba popromienna; także zniszczenie szpiku i jelit; LD 50-70/30. |
| 400-1000 | Ostra choroba, wczesna śmierć; LD 60-95/30. |
| 1000-5000 | Ostra choroba, wczesna śmierć w dniach; LD 100/10. |
Włosy
Utrata włosów szybko i w kępkach występuje przy ekspozycji na promieniowanie o natężeniu 200 remów lub wyższym.
Mózg
Ponieważ komórki mózgowe nie rozmnażają się, nie zostaną bezpośrednio uszkodzone, chyba że ekspozycja na promieniowanie wynosi 5000 remów lub więcej. Podobnie jak w przypadku serca, promieniowanie zabija komórki nerwowe i małe naczynia krwionośne, co może powodować drgawki i natychmiastową śmierć.
Tarczyca
Niektóre części ciała są bardziej narażone na działanie różnych rodzajów źródeł promieniowania niż inne. Gruczoł tarczycy jest wrażliwy na działanie radioaktywnego jodu. W wystarczających ilościach radioaktywny jod może zniszczyć całą tarczycę lub jej część. Przyjmowanie jodku potasu może zmniejszyć skutki ekspozycji.
Układ krwionośny
Gdy osoba jest narażona na promieniowanie o sile około 100 remów, liczba komórek limfocytowych we krwi zostanie zmniejszona, pozostawiając ofiarę bardziej podatną na infekcje. Jest to często określane jako łagodna choroba popromienna. Wczesne objawy choroby popromiennej naśladują objawy grypy i mogą pozostać niezauważone, chyba że zostanie wykonana morfologia krwi.Według danych z Hiroszimy i Nagasaki, objawy mogą utrzymywać się do 10 lat, a także może wystąpić zwiększone długoterminowe ryzyko białaczki i chłoniaka. Więcej informacji można znaleźć na stronie Radiation Effects Research Foundation.
Serce
Intensywne narażenie na materiał promieniotwórczy o natężeniu od 1000 do 5000 remów spowodowałoby natychmiastowe uszkodzenie małych naczyń krwionośnych i prawdopodobnie doprowadziłoby bezpośrednio do niewydolności serca i zgonu.
Przewód pokarmowy
Uszkodzenia popromienne wyściółki przewodu pokarmowego spowodują nudności, krwawe wymioty i biegunkę. Dzieje się tak, gdy ekspozycja ofiary wynosi 200 remów lub więcej. Promieniowanie zacznie niszczyć komórki w organizmie, które szybko się dzielą. Obejmują one komórki krwi, przewodu pokarmowego, rozrodczego i włosów, a ostatecznie uszkadza ich DNA i RNA ocalałych komórek.
Przewód rozrodczy
Ponieważ komórki przewodu rozrodczego dzielą się szybko, te obszary ciała mogą zostać uszkodzone przy poziomach remów tak niskich jak 200. W perspektywie długoterminowej niektóre ofiary choroby popromiennej staną się bezpłodne.
.