Jedną z rzeczy, dla których Nowy Orlean jest najbardziej znany, jest religia voodoo. Voodoo zostało spopularyzowane i skomercjalizowane w ubiegłym wieku, ale mimo to korzenie voodoo w Nowym Orleanie są głębokie, a kapłani i kapłanki voodoo nadal praktykują religię, która przybyła do miasta z Afryki i wysp. Z okazji najważniejszego „święta” voodoo, wigilii św. Jana 23 czerwca, zbadajmy wpływ voodoo na Nowy Orlean.
Podstawy voodoo
Vodon, Vodoun, Voudou, Voodoo, to nazwy catch-all dla rodzimych religii Afryki Zachodniej. Voodoo jest religią natury/ziemi, opartą na boskim stwórcy, zwykle znanym jako Mawu. Jak wiele religii opartych na ziemi, Voodoo uznaje podwójną kosmosomologię, z księżycem reprezentowanym jako duch żeński, również zwany Mawu, i słońcem reprezentowanym jako Lisa, męski aspekt bóstwa. Teologia voodoo została dopracowana przez Afrykanów zniewolonych na Haiti. Wierzyli oni, że stwórca jest w zasadzie nieosiągalny dla ludzi, więc czcili pomniejsze duchy, które nazywali loa. Wyznawcy vodou odprawiali całonocne rytuały, aby prosić loa o łaskę i władzę. Jeśli ktoś przestrzegał wszystkich właściwych form, śpiewał hymny i składał odpowiednie ofiary, kapłan lub kapłanka ogłaszali sukces rytuału.
Większość form tej religii obejmuje głęboki szacunek i intensywne uwielbienie przodków. Utrzymanie bliskiej więzi z rodziną, która przybyła przed nimi jest ważne. Na Haiti wyznawcy wierzą, że duchy zmarłych są uwięzione na ziemi przez rok i jeden dzień. Modlą się za swoich zmarłych bliskich i mają ceremonie oznaczające koniec tego okresu czasu, kiedy mogą żyć ponownie.
Outside Africa, Christian / katolickie obrazy i rytuały mieszają się z voudon. Praktykujący maskowali swój prawdziwy kult poprzez pokazywanie zewnętrznych oznak chrześcijaństwa, takich jak inwokacje do Jezusa, i rozwijanie korespondencji między loa i świętymi katolickimi. Na przykład, niewolnicy używali św. Jana Chrzciciela do reprezentowania bóstwa Agonme Tonne; Ogou Feray stał się „świętym Mojżeszem”, a Eruzile Dantor był św. Europejczycy widzieli ikony, świece i posągi z wizerunkami/osobami im znanymi i pozostawili niewolników ich pobożności.
Origins of Voodoo in New Orleans
Voodoo przybyło do francuskiej kolonii Nowego Orleanu jako Vodun, jedna z wielu tradycyjnych religii przywiezionych do Ameryki Północnej przez afrykańskich niewolników. Ponieważ większość niewolników, którzy przybyli do kolonialnego Nowego Orleanu pochodziła z dzisiejszego zachodnioafrykańskiego kraju Benin, Vodun przybył wraz z nimi. Francuscy plantatorzy nie byli tak stanowczy w zmuszaniu swoich niewolników do przejścia na chrześcijaństwo, jak ich angielscy i hiszpańscy odpowiednicy. Niewolnicy drastycznie przewyższali liczebnie Europejczyków w Południowej Luizjanie, więc jednym z najłatwiejszych sposobów na spacyfikowanie niewolników było przyznanie im podstawowych przywilejów, takich jak wolność wyznania i czas wolny w niedzielne popołudnia. Podczas i po rewolucji haitańskiej (1791-1804), francuscy koloniści mieszkający na wyspie opuścili Haiti, wielu z nich przybyło do Nowego Orleanu, przywożąc ze sobą swoich niewolników. Zachodnioafrykański Vodun został w znacznym stopniu zmodyfikowany i udoskonalony na Haiti. Haitańska odmiana tej religii miała silny wpływ na praktyki w mieście, szczególnie dlatego, że synkretyzm rozwinięty między praktykami afrykańskimi i katolickimi pomógł niewolnikom pozostać pod radarem Hiszpanów, którzy kontrolowali kolonię pod koniec XVIII wieku.
Osobowości voodoo
Jednym z głównych aspektów luizjańskiego voodoo, który czyni je unikalnym w stosunku do innych odmian tej religii, jest poleganie na „kapłanach” i „kapłankach”, którzy byli uważani za głowy społeczności przez rodziny praktykujące voodoo. Najbardziej znaną nowoorleańską postacią voodoo była Marie Laveau. Uważa się, że Marie urodziła się w 1801 roku (choć wiele źródeł podaje datę jej narodzin już w 1784 roku). Zmarła w 1881 roku, spędziwszy większość swojego dorosłego życia jako „Królowa Voodoo” Nowego Orleanu, najbardziej wpływowa kapłanka tej religii w mieście. Kapłanki te były angażowane przez rodziny do prowadzenia dla nich rytuałów voodoo, ułatwiając im połączenie z bogami. Kapłanki, a także kapłani, jako że w tej roli występowali również mężczyźni, oferowały swoje usługi za opłatą, w postaci gotówki lub dóbr rzeczowych, takich jak jedzenie czy mieszkanie.
Pozycja społeczna Marie jako wolnej kobiety kolorowej, a także jako żony Francuza, pomogła uchronić społeczność przed wpływem Europejczyków. Ten status, w połączeniu z rozległą siecią informacji w czarnej społeczności Nowego Orleanu, pozwolił Marie stać się dominującą osobowością. Dla tych, którzy wierzą, że praktykowała voodoo, opowieści o rytuałach odprawianych nad brzegiem Bayou St. Kapłanki voodoo udawały się na północ od miasta, za północny koniec Kanału Carondelet, do bardziej odizolowanego obszaru samej zatoki. Tam, Marie (lub inne kapłanki/kapłani) prowadziły wiernych w śpiewaniu hymnów voodoo, składaniu ofiar bogom i tańczeniu przez całą noc, aby okazać szacunek bóstwom.
Jak wiele religii ziemi, voodoo dostosowało się do kalendarza chrześcijańskiego dla obserwacji i uroczystości na dużą skalę. Najważniejszy czas dla Voodoo przypadał na przesilenie letnie, znane popularnie jako „midsummer”, ponieważ ten dzień był najdłuższy w roku. W kalendarzu katolickim 24 czerwca to święto św. Kapłanki i kapłani Voodoo przeprowadzali ceremonie w wigilię św. Jana, w noc poprzedzającą święto tego świętego. Te święta często zawierały ogniska i całonocne tańce i śpiewy.
Voodoo dzisiaj
Z czasem, amalgamacja afrykańskiego vodun i haitańskiego vodou, która była praktykowana w Nowym Orleanie stała się czymś zupełnie wyjątkowym. Aby zaznaczyć tę różnicę, odmiana religii tutaj w Nowym Orleanie jest zwykle nazywana „voodoo”, a na Haiti „vodou”. W XX wieku, gdy Nowy Orlean stawał się coraz bardziej turystycznym celem, voodoo stało się częścią kultury turystycznej, a rodziny z czarnej społeczności otwierały sklepy, w których sprzedawano amulety, torebki „gris gris”, świece, lalki i inne magiczne narzędzia. Twój skromny autor był znany z tego, że zabierał inżynierów i geofizyków, którzy pracowali w przemyśle naftowym i gazowym do „sklepów voodoo”, aby mogli kupić „gris gris”, aby pomóc im uzyskać szczęście podczas wiercenia studni w Zatoce Meksykańskiej.
Tych, którzy praktykowali voodoo na poważnie, robili to poza widokiem publicznym. Z czasem jednak, niektórzy z tych „autentycznych” praktykujących przyjęli bardziej publiczną rolę w społeczności. Inni, którzy studiowali i praktykowali haitańskie i afrykańskie odmiany tej religii, przybyli do miasta, wtapiając swoje własne wierzenia w gumbo, które już tu było. Wielu z tych kapłanów (honguns) i kapłanek (mambos) prowadzi publiczne ceremonie, zachęcając do uczestnictwa i edukacji.
Mieszkańcy i odwiedzający mogą dowiedzieć się więcej o voodoo w New Orleans Historic Voodoo Museum, znajdującym się przy 724 Dumaine Street w Dzielnicy Francuskiej.
Czy ktoś ma przypadkowe zainteresowanie voodoo, czy poważne pragnienie praktykowania tej religii, Nowy Orlean jest miejscem, w którym warto być.
Dzięki Carolyn Morrow Long, za jej książkę, „Nowoorleańska Kapłanka Voudou: The Legend and Reality of Marie Laveau,” oraz Lisie Graves, za jej książkę „History’s Witches,” które były materiałem źródłowym do tego artykułu.
Edward Branleyis the author of New Orleans: The Canal Streetcar Line, Brothers of the Sacred Heart in New Orleans, and Maison Blanche Department Stores, w serii Arcadia Publishing’s Images of America. Jest również autorem książki Legendary Locals of New Orleans (Legendarni mieszkańcy Nowego Orleanu). Najnowsza książka Branley’a, New Orleans Jazz, jest już dostępna w księgarniach i online. Edward jest również NOLA History Guy, online i na Twitterze (@NOLAHistoryGuy).