Slogan skandowany przez dziesiątki tysięcy na całym świecie, Black Lives Matter wywołał hashtag, sieć organizacji oddolnych i moralny kolektyw aktywistów.
Ale jak to przeszło od postu w mediach społecznościowych do globalnego fenomenu i dokąd zmierza teraz?
Nazwiska najbardziej kojarzone z Black Lives Matter nie są jej liderami, ale ofiarami, które zwróciły uwagę na ogromne problemy rasizmu, z jakimi zmaga się ten kraj: George Floyd, Breonna Taylor, Eric Garner, Michael Brown, by wymienić tylko kilku.
Ruch ten można prześledzić od 2013 roku, po uniewinnieniu George’a Zimmermana, który zastrzelił Trayvona Martina na Florydzie.
17-latek wracał ze sklepu po zakupie słodyczy i mrożonej herbaty. Pan Zimmerman twierdził, że nieuzbrojony czarny nastolatek wyglądał podejrzanie.
Było oburzenie, gdy został uznany za niewinnego morderstwa, a post na Facebooku zatytułowany „Black Lives Matter” uchwycił nastrój i wywołał działania.
„Siedem lat temu zwołano nas razem. Było nas około 30 osób stojących na dziedzińcu tej czarnej społeczności artystów w Los Angeles, wezwanych przez Patrisse Cullors, jedną z naszych współzałożycielek i jedną z moich najdroższych przyjaciółek”, mówi Melina Abdullah, profesorka Studiów Panafrykańskich w Los Angeles i współzałożycielka jednego z pierwszych „rozdziałów” Black Lives Matters.
„To byli studenci … artyści, organizatorzy i mamy. Wiedziałyśmy, że to część naszego świętego obowiązku, aby wstąpić. I była zuchwałość, że możemy przekształcić świat, ale nie mieliśmy planu na to,” śmieje się.
Jeśli wezwania do sprawiedliwości dla Trayvon Martin zapalił iskrę dla Black Lives Matter, to była śmierć Michaela Brown rok później, że naprawdę przyniósł ruch do krajowej uwagi.
Nieuzbrojony nastolatek został zastrzelony przez policjanta w Ferguson, Missouri, a Black Lives Matter wyszli na ulice, często w gniewnej konfrontacji z policją.
Ale zabójstwo George’a Floyda zaprowadziło ruch do obszarów, do których wcześniej nie dotarł.
Ten moment narodowego rozrachunku daje ambasadorowi Andrew Youngowi, legendarnemu liderowi praw obywatelskich, „ogromne poczucie dumy”.
„Zwłaszcza, że w przeważającej mierze nie stosowali przemocy”, mówi 88-latek.
Przez lata maszerował ramię w ramię z Martinem Lutherem Kingiem Jr, ale jako lider praw obywatelskich we własnej osobie.
Później został odznaczony Prezydenckim Medalem Wolności i pełnił funkcję ambasadora USA przy ONZ.
„Oczywiście wtedy było zupełnie inaczej. Musieliśmy chodzić od drzwi do drzwi, od kościoła do kościoła” – mówi.
„Kiedy dr King poszedł do więzienia, pojawiło się tylko 55 osób” – wspomina ambasador Young.
W latach 60. wiele kluczowych postaci amerykańskiego ruchu praw obywatelskich było znanych na całym świecie, ale nawet komuś tak związanemu z walką o równość jak ambasador Young trudno jest wymienić współczesnych członków ruchu.
„Szczerze mówiąc, nie wiem, kim jest Black Lives Matter”, przyznaje.
„Nie wiem, kim są liderzy. W zasadzie nie wiem, czy oni w ogóle mają jakichś liderów. Myślę, że być może jest to duchowy, emocjonalny ruch stworzony przez ukryte zło w naszym społeczeństwie, z którym nie byliśmy skłonni się zmierzyć.”
Tych, którzy byli zaangażowani w Black Lives Matter od jego embrionalnych etapów, mówią, że to zdecentralizowane podejście jest zamierzone.
„Przywództwo skoncentrowane na grupie jest w naszych zasadach przewodnich”, mówi prof. Abdullah.
„Przywództwo to nie tylko oratorstwo, to także ułatwianie, planowanie, wprowadzanie sztuki do ruchu, rzeczy, które nie są tak bardzo doceniane”, mówi.
Przywództwo w wielu oddziałach Black Lives Matter jest także często kobiece.
„Czarne kobiety zawsze były w sercu czarnej walki o wolność. Często były zamalowywane, a tym razem odmawiamy zgody na zamalowywanie” – mówi prof. Abdullah.
Światłem przewodnim dla tej doktryny i dla Black Lives Matter jako całości, jak twierdzi, była Ella Baker – feministyczna liderka praw obywatelskich, która była orędowniczką kolektywnego oddolnego aktywizmu nad aktywizmem skupionym na pojedynczym liderze.
„Wszyscy studiujemy Ellę Baker jako jedną z najbardziej błyskotliwych organizatorek, jakie kiedykolwiek chodziły po tej ziemi. Była pewna, że ruchy powinny być większe niż jednostki.”
- Co czarne radio robi z tym momentem
- Jak daleko zaszli Afroamerykanie od lat 60-tych?
Chociaż Black Lives Matter ewoluował w ten luźny krajowych i międzynarodowych sieci parasolowej, Black Lives Matter Global Network jest zarejestrowany w USA jako organizacja non-profit, jeden, który jest teraz coraz dotacje i obietnice z fundacji i korporacji upadku na siebie, aby sprzymierzyć się z ruchu.
Kapituły Black Lives Matter rozprzestrzenił się w USA i na całym świecie, z masowych protestów w Wielkiej Brytanii, Europie i Kanadzie.
Ruch obejmuje teraz wielu ludzi z różnych środowisk, którzy wcześniej nie czuli się związani z tą sprawą.
„Myślę, że wielu ludzi w naszym mieście nagle poczuło, że jako biali ludzie musimy być naprawdę krytyczni wobec siebie i zrozumieć naszą rolę w tym”, mówi AJ Crocker, jeden z organizatorów czuwania Black Lives Matter w Norwood, Kolorado, w większości białym miasteczku liczącym około 500 osób, położonym około sześciu godzin jazdy od najbliższego międzynarodowego lotniska.
Ms Crocker mówi, że grupa uczy się, jak może zwalczać rasizm w swojej małej społeczności, na przykład prowadząc kampanię na rzecz oficjalnego tłumacza języka hiszpańskiego dla hrabstwa.
Podejmą również temat Black Lives Matter jako temat dyskusji w radzie miasta i czytają książkę Ibrama X Kendi „How to be an Antiracist” w lokalnym klubie książki.
„Naprawdę doceniam to, że ludzie zaczynają się edukować. Jest wiele literatury, która stara się edukować naszych białych kolegów w kwestiach, które nas dotyczą i to jest dobre”, mówi Charles White, klawiszowiec z Day Dream Sessions.
Zespół gra niektóre z piosenek, które stały się ścieżką dźwiękową do demonstracji ulicznych w Waszyngtonie, w tym stare hymny protestu Marvina Gaye’a i Sama Cooke’a.
Ale pan White i jego koledzy z zespołu są również sceptyczni wobec tego, co postrzegają jako mainstreaming ruchu.
„Czuję, że Black Lives Matter stało się trendem”, mówi perkusista i lider zespołu David Mooney.
„Na początku chodziło o zmianę sytuacji pod ręką, ale teraz masz wszystkie te korporacje, które mówią, że wspierają czarnych ludzi, ale mają tylko nadzieję zdobyć więcej klientów i więcej pieniędzy.”
I choć niektórzy liderzy Black Lives Matter zaprzeczają temu, przez lata czasami dochodziło do rozłamu między samą organizacją a młodymi czarnymi mężczyznami, elektoratem, o który walczą, twierdzi zespół.
„Myślę, że początkowe założenie Black Lives Matter jest tym, w co wierzyliśmy i za czym maszerowaliśmy”, mówi trębacz Eric Jackson.
„To było naprawdę o brutalności policji i skutkach tego dla czarnych ludzi. Ale myślę, że teraz jest to wielowarstwowa rzecz z feminizmem i LGBTQ i wszystkie te różne rzeczy jakby sprzężone z tym. Myślę, że trzeba się trochę skupić.”
„Ale Black Lives Matter jako przesłanie jest jednym z tych, za którymi nadal stoję,” nalega.
- Dlaczego protesty USA są tak potężne tym razem
- Black Lives Matter w wiejskiej Anglii
- Młody skater idzie wirusowe wykonując na Black Lives Matter Plaza
Prof Abdullah choć jest dumny z tego, jak organizacja została również celowo intersekcjonalne, z wielu kobiet i działaczy LGBT w jego sercu.
„Black Lives Matter bardzo wyraźnie mówi, że jesteśmy ruchem feministycznym. I nie oznacza to, że wykluczamy mężczyzn, w rzeczywistości jest wielu silnych liderów płci męskiej” – mówi.
Jak twierdzi, organizacja jest równie zainteresowana namacalną zmianą, a rezultaty są już widoczne, choć ograniczone.
„W ciągu ostatnich sześciu lat ogólna liczba zabójstw z rąk policji pozostała względnie stabilna, a to nie jest dobra rzecz” – mówi prof.
„Jednak widzimy, że w miastach z silnymi oddziałami Black Lives Matter liczby te drastycznie spadły, choć zostało to zrównoważone przez wzrost w innych miejscach.”
Mówi, że zyski zostały osiągnięte nie przez negocjacje z siłami policyjnymi, których organizacja odmawia, ale przez wyjście na ulice i upewnienie się, że policja wie, że jest kontrolowana.
Prof Abdullah mówi, że Black Lives Matter szuka znacznie więcej, w tym defundacji i demontażu obecnego systemu policyjnego w USA i zastąpienia go nową formą egzekwowania prawa, coś, za co otrzymał znaczną krytykę.
Ale podczas gdy ona mówi, że organizacja opowiada się za jednym ze sposobów wywierania presji na tych, którzy są u władzy, ona również wspiera rozdziały idą własną drogą.
„Jedną z rzeczy, która jest naprawdę świetna jest to, że widzimy nowe rozdziały Black Lives Matter, popping up na całym świecie. Może nie są to oficjalne oddziały, ale ludzie podążają za swoim własnym powołaniem.”
Dodatkowe raporty autorstwa Evy Artesony i Rakarrah Finley
.