Much as the cherry blossom has a unique name in Japanese – sakura – so does the plum blossom: Baika.
Dla niewprawnego oka sakura i baika są często mylone ze sobą. I to jest sprawiedliwe. Te żywe, różowe kwiaty są bardzo podobne do siebie (w końcu drzewa należą do tego samego rodzaju).
Jednakże istnieje kilka sposobów na odróżnienie ich od siebie:
- Drzewa śliwy mają sztywne, gałązkowe gałęzie z ciemnym drewnem; w przeciwieństwie do smukłych i wierzbowych drzew kwitnącej wiśni.
- Kwiaty wiśni mają długie łodygi; podczas gdy kwiaty śliwy rosną bezpośrednio na gałęzi.
- Baika mają okrągłe płatki; podczas gdy płatki sakury są karbowane.
Drzewa śliwy są również znane z nazwy ich owoców, ume. Ume są czymś pomiędzy śliwką a morelą, owocem pestkowym, który jest bardzo cierpki i niejadalny na surowo. Kiedy jednak owoce są marynowane, przekształcają się w umeboshi, klasyczny składnik tradycyjnej kuchni japońskiej.
Dla kontrastu, drzewa sakura są prawie całkowicie ozdobne, a ich owoce nie nadają się do gotowania.
To dużo zagranicznych terminów, które właśnie rzuciłem! Nie martw się, oto najważniejsza rzecz: Ume odnosi się zarówno do owoców, jak i całego drzewa, a baika odnosi się tylko do kwiatu śliwy.
Historia chińsko-japońska
Ume, jak wiele rzeczy w Japonii, zostały wprowadzone z Chin.
Kwiaty śliwy – lub méihuā, po mandaryńsku – są uprawiane od ponad 1500 lat! Pochodzą z południowych Chin, znad rzeki Jangcy, a ich popularność wzrosła w czasach dynastii Tang.
Dynastia Tang jest bardzo ważna. Era ta – od 618 r. n.e. do 907 r. n.e. – uważana jest za złoty wiek starożytnej cywilizacji chińskiej. To właśnie w tym okresie Chiny stały się, jak mówi Dan Carlin z Hardcore History, „Jupiterem wschodniej Azji”, ponieważ ich kultura miała ogromny wpływ na ten region.
Pod koniec panowania dynastii Tang Chiny rozpoczęły handel z Japonią, wprowadzając okres Nara. Jest to również ważny okres, ponieważ to właśnie wtedy chińska kultura zakorzeniła się w Japonii. Chiński system pisma, filozofia konfucjańska i chiński buddyzm – wszystko to były nowe koncepcje, które stały się fundamentami japońskiego społeczeństwa.
Chińska moda, wynalazki i sztuka były modne w okresie Nara. A wśród tej wymiany popkultury do Japonii wprowadzono drzewa ume. Arystokraci i kapłani byli oczarowani pięknymi drzewami, a chińska symbolika kryjąca się za kwiatami śliwy również została przyjęta.
Symbolika kulturowa
Kwiaty śliwy, które kwitną wcześniej niż inne rośliny, reprezentują odwilż zimy i zmianę pór roku. Jako takie, stały się znane jako zwiastuny wiosny.
Typowo pojawiają się w lutym, kwiaty śliwy ożywają nawet wtedy, gdy są pokryte mrozem. Niezrażone zimnem, są kojarzone z dobrym zdrowiem, silną wytrzymałością i pokonywaniem przeciwności zimy.
Choć festiwale oglądania kwiatów – lub hanami – są zwykle kojarzone z kwiatami wiśni, to właśnie kwiaty śliwy zapoczątkowały tę japońską tradycję. Sezon kwitnienia śliwek stał się wydarzeniem. Klasa wyższa planowała przyjęcia i imprezy, aby podziwiać budzące się do życia drzewa, i trudno ich za to winić. Kontrast ciemnobrązowego drewna, głęboko różowych pąków kwiatów i białego śniegu tworzy naprawdę zapierający dech w piersiach portret natury.