Anatomia biodra

Opis

Staw biodrowy jest stawem kulowo-panewkowym, który jest punktem połączenia głowy kości udowej i panewki miednicy.

Staw biodrowy

• Staw dyzartrodialny o nieodłącznej stabilności podyktowanej głównie jego kostnymi komponentami/artykułami.
• Podstawową funkcją stawu biodrowego jest zapewnienie dynamicznego podparcia ciężaru ciała/tułowia przy jednoczesnym ułatwieniu przenoszenia sił i obciążeń ze szkieletu osiowego na kończyny dolne, umożliwiając poruszanie się
• Zazwyczaj działa w zamkniętym łańcuchu kinematycznym.

Dostępne ruchy

Staw biodrowy łączy kończyny dolne ze szkieletem osiowym. Staw biodrowy pozwala na ruch w trzech głównych osiach, z których wszystkie są do siebie prostopadłe.

• Położenie środka całej osi znajduje się na głowie kości udowej.
• Oś poprzeczna umożliwia ruch zgięcia i wyprostu.
• Oś podłużna, czyli pionowo wzdłuż uda, pozwala na rotację wewnętrzną i zewnętrzną.
• Oś strzałkowa, czyli ruch od przodu do tyłu, pozwala na przywodzenie i przywiedzenie.

Oprócz ruchu, staw biodrowy ułatwia przenoszenie ciężaru ciała. Stabilność biodra wynika z kilku czynników.

1. Kształt panewki – Ze względu na głębokość panewki, może ona obejmować prawie całą głowę kości udowej.

2. Labrum panewki (fiibrokartylny kołnierz otaczający panewkę), który zapewnia następujące funkcje:

• Przenoszenie obciążeń
• Utrzymywanie ujemnego ciśnienia (tj, „uszczelnienie próżniowe”) w celu zwiększenia stabilności stawu biodrowego
• Regulacja właściwości hydrodynamicznych płynu maziowego

Ścięgna &Torebka stawowa

Ogólnie, torebka stawowa stawu biodrowego jest napięta w wyproście i bardziej rozluźniona w zgięciu.

Więzadła torebki stawowej obejmują

• Więzadło biodrowo-udowe (znane również jako więzadło Y Bigelowa) jest najsilniejszym więzadłem w organizmie; leży po stronie przedniej stawu biodrowego – zapobiega nadmiernemu wyproście,
• Pubofemoral leży przednio-dolnie – zapobiega nadmiernemu przywodzeniu i wyproście
• Więzadło kulszowo-goleniowe – jest najsłabszym z trzech więzadeł i składa się z trójkątnego pasma włókien, które tworzą tylną torebkę stawu biodrowego. Przyczepia się do kości kulszowej za panewką i przyczepia się do podstawy trochantera większego – zapobiega nadmiernemu rozciągnięciu

Wiązadło głowy kości udowej (ligamentum teres)

• Znajduje się wewnątrzpanewkowo i przyczepia wierzchołek wcięcia kości łódeczkowatej do rowka głowy kości udowej.
• Służy jako nośnik dla tętnicy bruzdkowej (tylny podział tętnicy obturatora), która zaopatruje głowę kości udowej w populacji niemowlęcej/dziecięcej (udział naczynia w ukrwieniu głowy kości udowej jest nieistotny u dorosłych).
• Urazy więzadła trójgraniastego mogą wystąpić w zwichnięciach, co może spowodować zmiany w tętnicy bruzdowatej, skutkujące osteonekrozą głowy kości udowej.

Trzonek stawowy:

• Staw biodrowy jest niezwykle mocny, dzięki wzmocnieniu przez silne więzadła i muskulaturę, co zapewnia względną stabilność stawu. W przeciwieństwie do słabej torebki stawowej barku, torebka stawu biodrowego w znacznym stopniu przyczynia się do stabilności stawu. Torebka jest grubsza w części przednio-górnej, gdzie występują największe obciążenia związane z przenoszeniem ciężaru ciała, a cieńsza w części tylno-dolnej.

Błona maziowa

Błona maziowa stanowi włóknisto-kartylagenowe przedłużenie kostnej panewki, składające się głównie z kolagenu typu 1, którego grubość wynosi zwykle 2-3 mm. Wyznacza panewkę i łączy się z kostnym obrzeżem panewki. Ma nieregularny kształt, jest szersza i cieńsza od strony przedniej oraz grubsza od strony tylnej. Po stronie przedniej błona maziowa jest trójkątna w przekroju promieniowym. Po stronie tylnej błona maziowa jest kwadratowa, ale ma zaokrągloną powierzchnię dystalną.

Błona maziowa ma trzy powierzchnie:

1. Powierzchnia stawowa wewnętrzna – przylegająca do stawu (unaczyniona)
2. Powierzchnia stawowa zewnętrzna – stykająca się z torebką stawową (unaczyniona)
3. Powierzchnia podstawna – połączona z kością panewki i więzadłami

Wiązadła poprzeczne otaczają biodro i pomagają utrzymać je w miejscu podczas ruchu.

Uważa się, że większość błony maziowej jest unaczyniona, a tylko zewnętrzna jedna trzecia jest zaopatrywana przez tętnice pośladkowe górne, pośladkowe górne i pośladkowe dolne. Istnieją kontrowersje co do tego, czy przy tak ograniczonym zaopatrzeniu w krew istnieje możliwość wyleczenia i jest to ważny czynnik kliniczny. Uważa się, że części górna i dolna są unerwione, zawierają zarówno wolne zakończenia nerwowe, jak i zakończenia czuciowe nerwów (dające czucie bólu, ucisku i czucia głębokiego).

Funkcjami błony maziowej panewki są:

• Stabilność stawu – zwiększa powstrzymywanie głowy kości udowej, pogłębiając staw o 21%, zwiększa powierzchnię stawu o 28%, umożliwiając tym samym szerszy obszar rozkładu sił i przeciwstawiając się ruchom bocznym i pionowym w obrębie panewki
• Wrażliwy amortyzator
• Smarownica stawu – mechanizm uszczelniający utrzymuje płyn maziowy w kontakcie z chrząstką stawową
• Dystrybutor ciśnienia – utrudnia przepływ płynu do i ze stawu poprzez działanie uszczelniające, które często określane jest mianem „efektu ssania” ze względu na opór generowany przy odrywaniu głowy od panewki. Ta funkcja uszczelniająca nie tylko zwiększa stabilność stawu, ale również pozwala na bardziej równomierne rozłożenie obciążeń ściskających na powierzchnie stawowe, zmniejszając w ten sposób szczytowe naprężenia chrząstki podczas noszenia ciężaru ciała.
• Zmniejszenie naprężeń kontaktowych pomiędzy chrząstką panewki a chrząstką kości udowej

Nerwy

Staw biodrowy otrzymuje unerwienie od nerwów udowych, obturatorowych i pośladkowych górnych.

Zasilanie krwią

Liczne zmiany w ukrwieniu stawu biodrowego.

• Najczęstsze warianty powodują, że ukrwienie pochodzi z tętnic udowych okalających przyśrodkowych i okalających bocznych, z których każda jest odgałęzieniem tętnicy udowej głębokiej (profunda femoris).
• Tętnica udowa głęboka (profunda femoris) jest gałęzią tętnicy udowej, która biegnie ku tyłowi.
• Istnieje dodatkowy wkład z tętnicy bruzdkowej (tętnica do głowy kości udowej), gałęzi tylnego podziału tętnicy obturatora, która przemieszcza się w więzadle głowy kości udowej.
• Tętnica bruzdkowa pomaga uniknąć martwicy awaskularnej w przypadku przerwania ciągłości tętnicy okalającej przyśrodkowej i bocznej.
• Istnieją dwa istotne zespolenia. Zespolenie krzyżowe podtrzymuje górną część uda i zespolenie trochanteryczne, które podtrzymuje głowę kości udowej.

Mięśnie

Mięśnie stawu biodrowego można pogrupować na podstawie ich funkcji związanych z ruchami biodra

Zginacze:

• Psoas Major
• Psoas Minor
• Iliacus
• Pectineus
• Rectus Femoris

Extensors:

• Gluteus Maximus
• Semitendinosus
• Semimembranosus
• Biceps Femoris (głowa długa)

Adduktory:

• Adductor Magnus
• Adductor Longus
• Adductor Brevis
• Gracilis
• Pectineus

Abduktory:

• Gluteus Medius
• Tensor Fascia Latae

Rotatory wewnętrzne:

• Tensor Fascia Latae
• Gluteus Minimus

Rotatory zewnętrzne:

• Gluteus Maximus
• Gemellus Superior
• Gemellus Inferior
• Obturator Externus
• Obturator Internus
• Quadratus Femoris
• .
• Piriformis

Pozycja zamknięta opakowana

Pełne wyprostowanie stawu biodrowego jest pozycją zamkniętą opakowaną, ponieważ pozycja ta ściąga silne więzadła stawu, co skutkuje stabilnością.

Open Packed Position

Staw biodrowy jest jednym z jedynych stawów, w których pozycja optymalnego kontaktu stawowego (połączone zgięcie, przywodzenie i rotacja zewnętrzna) jest pozycją open-packed, a nie closed packed, ponieważ zgięcie i rotacja zewnętrzna mają tendencję do rozluźniania więzadeł i nadawania im luzu.

Ważne informacje

Totalna artroplastyka stawu biodrowego (THA)

• Zabieg elektywny u pacjentów z bólem stawu biodrowego wtórnym do chorób zwyrodnieniowych. Wysoce skuteczna procedura, która łagodzi ból i przywraca funkcję w celu poprawy jakości życia.
• Wskazany u pacjentów, u których zawiodły inne metody zachowawcze, w tym zastrzyki z kortykosteroidów, fizykoterapia, zmniejszenie masy ciała lub wcześniejsze leczenie chirurgiczne.

Trójkąt udowy:

• Region określony przez więzadło pachwinowe górne, przywodziciel długi przyśrodkowy i mięsień sercowy boczny.
• Ważny, ponieważ zawiera liczne struktury naczyniowe i nerwowe, w tym żyłę udową, tętnicę i nerw.

Kąt pochylenia kości udowej:

• Kąt wynikający z przecięcia linii w dół długiego trzonu kości udowej i linii poprowadzonej przez szyjkę kości udowej.
• Typowo, normalny dorosły ma kąt nachylenia między 120 a 125 stopni, zwykle jest on bliższy 125 u osób starszych.
• Zwiększenie tego kąta, większe niż 125 stopni, powoduje coxa valga, a zmniejszenie nazywane jest coxa vara.

Kąt skrętny kości udowej:

• Utworzony przez spojrzenie na relację między osią głowy i szyjki kości udowej a kłykciami kości udowej.
• Prawidłowa kość udowa ma kąt skręcenia między 12 a 15 stopni.
• Zwiększenie tego kąta określa się mianem anteversion, natomiast zmniejszenie tego kąta określa się mianem retroversion*.

Applied Anatomy

1. Chód Trendelenburga

Gdy którakolwiek z cech kontroli równowagi bocznej zawodzi, podpora zostaje zachwiana. Miednica ma tendencję do opadania na niepodpartą stronę, gdy osoba stoi na dotkniętej kończynie. Jest to tzw. objaw Trendelenburga. Osoba chodzi z charakterystycznym chodem przyczajonym lub brodzącym.

W A: Negatywny objaw Trendlenburga. Przywodziciele bioder działają normalnie, przechylając miednicę do góry, gdy przeciwna noga jest podnoszona z podłoża.

W B: Dodatni objaw Trendlenburga. Przywodziciele bioder nie są w stanie kontrolować opadania miednicy, gdy przeciwna noga jest uniesiona.
2. Nerw kulszowy

• Może być uciskany na dolnej granicy mięśnia pośladkowego maksymalnego przez siedzenie na ławce z ostrą krawędzią.
• Może ulec uszkodzeniu w wyniku źle umiejscowionych głębokich wstrzyknięć wewnątrznaczyniowych. Aby temu zapobiec, zastrzyk jest zwykle podawany w kwadrancie nadobojczykowym.
• Może ulec zranieniu podczas tylnego zwichnięcia stawu biodrowego.

3. Przepuklina kulszowa

• Struktury miednicy mogą wystawać przez otwór kulszowy większy uciskając zawartość otworu i mogą objawiać się bólem, drętwieniem i osłabieniem kończyny dolnej w przypadku ucisku nerwu kulszowego.

4. Zespół bólowy trochanterium większego

5. Trzaskające biodro

6. Wypadnięty dysk

• Ból spowodowany wypadnięciem lub naciągnięciem lędźwiowego krążka międzykręgowego, jeśli często jest odczuwany w okolicy pośladkowej lub w bocznej części uda.

7. Ischial Bursitis

• Zapalenie kaletki maziowej nad guzem kulszowym.

8. zespół mięśnia piersiowego

• Zapalenie kaletki maziowej.