Analiza moczu

Co to jest analiza moczu?

Badanie moczu jest rutynowym badaniem, które informuje o fizycznych i chemicznych właściwościach moczu. Jest ono stosowane głównie do oceny stanu zdrowia nerek i układu moczowego, ale może również ujawnić problemy w innych układach narządów i jest ważne w diagnostyce chorób metabolicznych, takich jak cukrzyca. Jest to cenne badanie zarówno u zdrowych, jak i chorych zwierząt i powinno być włączone do każdej kompleksowej oceny stanu zdrowia zwierzęcia.

Jak pobiera się mocz?

Są trzy główne sposoby pobierania moczu u kotów i psów.

Cystocenteza. Do pobrania moczu z pęcherza moczowego używa się sterylnej igły i strzykawki. Igła jest wprowadzana przez ścianę jamy brzusznej do pełnego pęcherza moczowego, a mocz jest pobierany bezpośrednio do sterylnej strzykawki. Zaletą cystocentezy jest to, że mocz nie jest zanieczyszczony przez różne resztki z dolnego odcinka układu moczowego. Ten rodzaj próbki jest idealny do oceny pęcherza moczowego i nerek oraz do wykrywania infekcji bakteryjnych. Wady cystocentezy polegają na tym, że metoda ta jest nieco bardziej inwazyjna niż inne metody, jest przydatna tylko wtedy, gdy pęcherz zwierzęcia jest pełny i trudno ją wykonać u pacjentów, którzy nie chcą współpracować.

Cewnikowanie. Bardzo wąski sterylny cewnik jest wprowadzany przez dolny odcinek układu moczowego (zwany cewką moczową) do pęcherza moczowego. Do cewnika podłącza się sterylną strzykawkę, a mocz jest pobierany z pęcherza do strzykawki. Technika ta jest mniej inwazyjna niż cystocenteza i jest dobrym rozwiązaniem, gdy dobrowolne pobranie próbki nie jest możliwe, szczególnie u psów płci męskiej. Cewnikowanie powoduje łagodne podrażnienie cewki moczowej i może spowodować przeniesienie bakterii z cewki moczowej do pęcherza moczowego.

Środkowy strumień swobodnego przepływu. Mocz jest oddawany dobrowolnie przez zwierzę w zwykły sposób, a próbka jest zbierana do sterylnego pojemnika podczas oddawania moczu przez zwierzę. Idealnie, próbka jest pobierana w połowie strumienia, czyli w połowie oddawania moczu. Ten rodzaj próbki jest często nazywany próbką „swobodnego przepływu” lub „swobodnego złapania”. Zaletą tej metody jest to, że jest całkowicie nieinwazyjna, a właściciel zwierzęcia może pobrać próbkę moczu w domu. Wadą jest to, że może być trudno zebrać próbkę w środku strumienia od niektórych zwierząt domowych, a mocz jest bardziej prawdopodobne, aby być zanieczyszczony przez różne zanieczyszczenia z cewki moczowej lub środowiska.

Jak wykonuje się badanie moczu?

Badanie moczu składa się z czterech części.

1. Ocena wyglądu: kolor i mętność (zmętnienie).
2. Pomiar stężenia (znany również jako gęstość) moczu.
3. Pomiar pH (kwasowość) i analiza składu chemicznego moczu.
4. Badanie komórek i materiału stałego obecnego w moczu przy użyciu mikroskopu.

Większość analiz jest wykonywana na całym moczu (tak jak pochodzi od zwierzęcia), ale badanie mikroskopowe komórek i materiału stałego wymaga zagęszczenia lub sedymentacji próbki. Aby to zrobić, mocz umieszcza się w probówce, a następnie odwirowuje (wiruje w kółko z bardzo dużą prędkością), aby zmusić komórki i materiał stały do osiadania na dnie. Ten nagromadzony materiał, lub osad, jest zbierany i rozprowadzany na szkiełku, a następnie badany pod mikroskopem.

Co oznaczają zmiany w kolorze i zmętnienie (mętność)?

Normalny mocz jest bladożółty do jasnobursztynowego i jest ogólnie przejrzysty lub lekko mętny. Mocz, który jest ciemnożółty zazwyczaj sugeruje, że zwierzę musi napić się wody lub może być odwodnione. Mocz, który jest bardzo bladożółty lub przejrzysty sugeruje, że zwierzę pije dużo wody i często oddaje mocz; może to sygnalizować chorobę nerek lub zaburzenia, które zaburzają zdolność zwierzęcia do oddawania skoncentrowanego moczu. Mocz, który ma kolor inny niż żółty (na przykład pomarańczowy, czerwony, brązowy lub czarny) może zawierać substancje, które normalnie nie występują w zdrowym moczu i może odzwierciedlać uraz lub chorobę podstawową.

Powiększone zmętnienie lub zmętnienie wskazuje, że w moczu znajdują się komórki lub inne materiały stałe. Badanie osadu określi, co jest obecne i czy jest to znaczące. Zwiększone zmętnienie jest zwykle związane z obecnością krwi, komórek zapalnych, kryształów, śluzu lub resztek.

Co to jest ciężar właściwy i jak pomaga w wykrywaniu chorób?

Pomocne może być myślenie o ciężarze właściwym moczu jako o gęstości moczu. Zdrowe nerki powinny produkować gęsty (skoncentrowany) mocz, podczas gdy wodnisty (rozcieńczony) mocz może sygnalizować chorobę podstawową.

Jednym z zadań nerek jest utrzymywanie poziomu wody w organizmie w stosunkowo wąskich granicach. Jeśli w organizmie jest nadmiar wody, wówczas nerki pozwalają na wydalenie nadmiaru wody z moczem, a mocz staje się bardziej wodnisty lub rozcieńczony. Jeśli jest niedobór wody w organizmie (jak w odwodnieniu), wtedy nerki zmniejszają ilość wody traconej z moczem, a zwierzę oddaje bardziej skoncentrowany mocz.

Normalne zwierzęta mogą oddawać rozcieńczony mocz od czasu do czasu w ciągu dnia, a pojedyncza rozcieńczona próbka moczu nie musi być powodem do niepokoju. Jeśli zwierzę w dalszym ciągu oddaje rozcieńczony mocz, może to oznaczać chorobę nerek lub metabolizmu i zalecane jest dalsze badanie.

Co to jest pH moczu i dlaczego jest mierzone?

PH moczu jest miarą kwasowości lub zasadowości moczu. pH może się zmieniać w zależności od diety, ale może również sygnalizować obecność infekcji lub choroby metabolicznej. Normalne pH moczu u kotów i psów waha się od lekko kwaśnego do lekko zasadowego. Skrajne wartości pH moczu wykraczające poza ten zakres są bardziej prawdopodobne w związku z chorobą.

Jak wykonuje się analizę chemiczną moczu?

Analiza chemiczna moczu jest wykonywana przy użyciu bagnetu, który jest małym paskiem z tworzywa sztucznego, na którym znajduje się seria indywidualnych wkładek testowych. Każda płytka testowa mierzy inny składnik chemiczny i zmienia kolor, aby wskazać ilość tej substancji w moczu. Dipstick jest zanurzany w moczu, a po krótkim okresie oczekiwania, kolor wkładek testowych jest porównywany z wykresem, który przekłada intensywność koloru na rzeczywisty pomiar.

Jakie substancje są wykrywane przez analizę chemiczną moczu?

Białko. Obecność białka w moczu nazywana jest białkomoczem. Łagodny białkomocz w zagęszczonym moczu może nie być powodem do niepokoju, ale białkomocz w rozcieńczonym moczu powinien być zbadany, ponieważ może sygnalizować rozwijającą się chorobę nerek. Znaczenie białkomoczu jest często określane poprzez wykonanie drugiego badania zwanego stosunkiem białko:kreatynina (więcej informacji można znaleźć w broszurach „Białko w moczu” i „Stosunek białko:kreatynina w moczu”).

Glukoza (cukier). Glukoza nie powinna być obecna w moczu zdrowych kotów i psów. Obecność dużych ilości glukozy zwykle wskazuje, że zwierzę ma cukrzycę. Małe ilości glukozy w moczu mogą być również stwierdzane u zwierząt z chorobami nerek.

Ketony. Ketony pojawiają się w moczu zawsze wtedy, gdy organizm rozkłada nadmierne ilości zmagazynowanego tłuszczu, aby zaspokoić swoje potrzeby energetyczne. Występuje to najczęściej w cukrzycy, ale może być również stwierdzone u zdrowych zwierząt podczas długotrwałego postu lub głodówki.

Krew. Krew w moczu zwykle wskazuje na krwawienie gdzieś w układzie moczowym. Czasami jest to spowodowane sposobem pobrania próbki; na przykład, małe ilości krwi są często znajdowane w próbkach pobranych przez cystocentezę lub cewnikowanie. Krew w moczu jest związana z chorobami takimi jak infekcja bakteryjna, kamica pęcherza moczowego, uraz lub rak, więc jeśli krew w moczu nie wydaje się być spowodowana metodą pobierania próbki, zalecane jest dalsze badanie.

Dodatni odczyt na krew może być również widoczny przy chorobie zwanej niedokrwistością hemolityczną, w której czerwone krwinki są niszczone i uwalniane jest białko zwane hemoglobiną. Hemoglobina przedostaje się do moczu i powoduje, że wynik badania krwi jest pozytywny, nawet jeśli nie ma rzeczywistego krwawienia w układzie moczowym.

Okresowo wynik badania krwi jest pozytywny, gdy występuje zapalenie mięśni lub uraz. Jest to spowodowane tym, że uszkodzone włókna mięśniowe uwalniają białko zwane mioglobiną, które jest bardzo podobne do hemoglobiny. Mioglobina spowoduje również, że wynik badania krwi będzie pozytywny, nawet jeśli nie wystąpi rzeczywiste krwawienie w układzie moczowym. Specyficzny test na mioglobinę może być wykonany, jeśli podejrzewa się uraz mięśni.

Urobilinogen. Obecność urobilinogenu w moczu wskazuje, że przewód żółciowy jest otwarty i że żółć może przepływać z pęcherzyka żółciowego do jelita. Negatywny wynik urobilinogenu nie ma interpretacji i nie oznacza, że przewód żółciowy jest niedrożny.

Bilirubina. Bilirubina jest substancją, która jest wytwarzana w wątrobie i normalnie wydalana z żółcią. Bilirubina nie jest obecna w moczu zdrowych kotów, ale może występować w niewielkich ilościach w moczu zdrowych psów. Nieprawidłowe ilości bilirubiny w moczu są związane z chorobą wątroby lub zniszczeniem czerwonych krwinek (zwanym hemolizą) i zawsze powinny być zbadane.

Dlaczego należy badać osad moczu?

Osad moczu to materiał, który osadza się lub osiada na dnie probówki, gdy próbka moczu jest odwirowywana w wirówce.

Najczęstszymi rzeczami znajdowanymi w osadzie moczu są czerwone krwinki, białe krwinki, kryształy, bakterie i komórki tkanek z różnych części układu moczowego. Niewielkie ilości śluzu i różnych resztek są często znajdowane w próbkach swobodnych. Rzadko w moczu znajdowane są jaja pasożytów.

Czerwone krwinki. Małe liczby czerwonych krwinek są często znajdowane w moczu pobranym przez cystocentezę lub cewnikowanie, ale duże liczby czerwonych krwinek zwykle wskazują na krwawienie. Może to być spowodowane przez warunki takie jak kamienie w pęcherzu, zakażenie, problemy z krzepliwością, uraz, rak, itp.

Białe krwinki. Mała liczba białych krwinek w próbce z wolnego poboru może nie być znacząca, ale ogólnie rzecz biorąc, zwiększona liczba białych krwinek wskazuje na stan zapalny gdzieś w układzie moczowym. Zapalenie jest często wtórne do zakażenia bakteryjnego.

Bakterie. Obecność zarówno bakterii, jak i komórek zapalnych w osadzie wskazuje na prawdopodobne zakażenie bakteryjne gdzieś w układzie moczowym. Idealnie, mocz powinien być wysłany do laboratorium w celu wykonania posiewu i badania wrażliwości, aby dowiedzieć się, jakie rodzaje bakterii są obecne i jaki antybiotyk powinien być zastosowany w leczeniu zakażenia.

Kryształy. Istnieje wiele różnych rodzajów kryształów i różnią się one pod względem wielkości, kształtu i koloru. Znaczenie kryształów również różni się. Niektóre kryształy są unikalne i pomagają wskazać konkretną diagnozę. W bardziej powszechnych schorzeniach, takich jak zapalenie pęcherza moczowego i kamica pęcherza moczowego, kryształy dostarczają informacji, które mogą wpłynąć na sposób leczenia choroby.

Kryształy w moczu nie zawsze wskazują na chorobę. Niektóre kryształy tworzą się, gdy zwierzę otrzymuje pewne rodzaje leków. Kryształy mogą również tworzyć się w moczu po jego zebraniu, zwłaszcza jeśli nastąpiło duże opóźnienie przed wykonaniem badania moczu. Jeśli tak się stanie, lekarz weterynarii może zażyczyć sobie zbadania świeżej próbki zaraz po jej pobraniu, aby ustalić, czy kryształy są znaczące. Image via Wikimedia Commons/Joel Mills (CC BY-SA 3.0.)

Komórki tkanek. Zwiększona liczba komórek tkankowych jest często widoczna w próbkach pobranych podczas cewnikowania. Podczas gdy nie jest to oznaka choroby, zwiększona komórkowość może być widoczna w przypadku różnych zaburzeń, w tym zapalenia dróg moczowych, kamicy pęcherza moczowego, problemów z prostatą (u psów płci męskiej), raka itp. Jeśli komórki wyglądają nieprawidłowo, lekarz weterynarii może zalecić wykonanie preparatu cytologicznego osadu, który pozwala na bardziej szczegółowe zbadanie komórek tkanki.

.