World Directory of Minorities and Indigenous Peoples – Kiribati

Minderheden en inheemse volkeren

Mainste talen: Gilbertees (Taetae ni Kiribati), Engels.

Minnende religies: Rooms-katholicisme (57,3 procent), protestants (31,3 procent), Latter Day Saints (5,3 procent), Zevende Dag Adventisten (1,9 procent) en andere kleine christelijke denominaties, met andere groepen waaronder Bahá’í (2,1 procent) en een kleine moslimgemeenschap.

Volgens de volkstelling van 2015 woonden er in totaal 110.136 mensen in Kiribati, hoewel de schattingen in 2018 iets hoger waren, met ongeveer een bevolking van 118.000 mensen. 96,2 procent is inheems I-Kiribati, met kleinere groepen waaronder I-Kiribati/Tuvalu en Tuvalu (die samen iets meer dan 1 procent van de bevolking uitmaken), evenals kleinere Australische, Chinese, Europese en Nieuw-Zeelandse gemeenschappen. De Banabans maken weliswaar deel uit van de I-Kiribati-bevolking, maar vormen een minderheid van een paar honderd personen met een aparte geschiedenis als gevolg van hun verdrijving uit hun thuisland Banaba om plaats te maken voor koloniale fosfaatwinning. De taal van de paar honderd Banabans verschilt enigszins van die van de Gilbertese van Kiribati.

Er is aanzienlijke migratie geweest van de buiteneilanden naar het hoofdeiland South Tarawa, waar meer dan een derde van de bevolking woont.

Updated april 2018

Current issues

De eilandstaat Kiribati in de Stille Oceaan is vooral getroffen door de intrede van klimaatverandering. In deze regio van laaggelegen atollen en kustnederzettingen heeft de stijgende zeespiegel al een verwoestend effect op veel gemeenschappen, waardoor velen gedwongen worden hun huizen te verlaten en zich elders te vestigen. Getijdenstijgingen, bekend als “king tides”, veroorzaken nu al schade aan eigendommen. De kleine staat Kiribati staat echter voor bijzonder zware uitdagingen, waardoor de inheemse bevolking zonder huis dreigt te raken.

De staat bestaat uit 33 eilanden met een gemiddelde hoogte boven de zeespiegel van slechts twee meter, en ondervindt nu al de gevolgen van de klimaatverandering in de vorm van zoutwaterindringing en verlies van kustgrond. Dit heeft de landbouwsector van de eilanden zwaar getroffen en veel essentiële voedselbronnen in Kiribati ondermijnd, van zoetwatervis tot plaatselijke gewassen. Nu de levensomstandigheden moeilijker worden, staan veel eilandbewoners voor een moeilijke beslissing – of een toekomst in hun vaderland nog levensvatbaar is of niet. Hoewel de druk op het milieu van Kiribati niet nieuw is – problemen zoals kusterosie en bodemverontreiniging zijn al tientallen jaren aan de orde van de dag – heeft de klimaatverandering deze problemen nog verergerd. Als gevolg daarvan zouden volgens sommige voorspellingen grote delen van het grondgebied tegen 2050 onbewoonbaar kunnen zijn.

In antwoord op deze uitdagingen wordt internationale migratie uit Kiribati, die van oudsher zeldzaam is, nu door velen gezien als de best beschikbare optie nu de milieudruk van het land toeneemt. Toekomstige migratiestromen uit het land zullen waarschijnlijk in toenemende mate worden aangedreven door de klimaatverandering. Een van de strategieën die de regering van Kiribati in reactie daarop volgt, is “waardige migratie”, een grensoverschrijdend arbeidsmigratiesysteem dat tot doel heeft Kiribati-gemeenschappen in andere landen te helpen oprichten om toekomstige migranten te ondersteunen, en tegelijk de burgers van Kiribati aantrekkelijker te maken door hun onderwijs- en beroepskwalificaties te verbeteren door middel van bijscholing. Er is echter op gewezen dat de potentiële begunstigden van dit beleid alleen degenen zullen zijn die vrijwillig zouden migreren, en dat veel burgers – degenen met weinig onderwijs of voornamelijk afhankelijk van traditionele bestaansactiviteiten die mogelijk niet overdraagbaar zijn buiten Kiribati – geen toegang zullen hebben tot deze mogelijkheden.

In de tussentijd is een andere strategie die door de regering wordt nagestreefd, het veiligstellen van ruimte in een ander land voor migratie, met ongeveer 20 vierkante kilometer grond die in 2014 in Fiji is gekocht. Sommigen hebben zich echter afgevraagd of het land – een geïsoleerd perceel dat wordt gekenmerkt door heuvels en moerassen, met een gemeenschap van ontheemde Salomonseilanders die er al zijn gevestigd – voldoende zal zijn als hervestiging nodig is. Aangezien Kiribati geen wettelijke soevereiniteit over het land zal hebben, is er bovendien geen garantie dat in de toekomst I-Kiribati-burgers zich daar zullen mogen vestigen. De autoriteiten overwegen ook om met steun van de Verenigde Arabische Emiraten kunstmatige eilanden aan te leggen om de toekomst van Kiribati veilig te stellen – hoewel de waarschijnlijke kosten van het project, die zouden kunnen oplopen tot 100 miljoen US$, betekenen dat het zonder internationale steun buiten bereik zal blijven.

Terwijl traditionele gebruiken en middelen van bestaan op de eilanden reeds worden bedreigd door de stijging van de zeespiegel en de milieu-impact van de klimaatverandering, zou migratie in de komende jaren een proces van cultureel uitsterven effectief kunnen versnellen. Een voorbeeld is de maneaba, een ontmoetingsruimte voor de gemeenschap die van oudsher een centrale rol speelt in het leiderschap van Kiribati en de besluitvorming op basis van consensus. Aangezien het systeem moet zijn gestructureerd rond nauw met elkaar verbonden gemeenschappen om effectief te kunnen functioneren, heeft de migratie van veel dorpelingen naar grotere stedelijke nederzettingen dit systeem al onder druk gezet. Velen vrezen dat migratie uit Kiribati maneaba volledig zou kunnen doen verdwijnen.

Andere vormen van inheems I-Kiribati-erfgoed zouden ook ernstig kunnen worden aangetast, zoals de traditionele vieringen die botaki worden genoemd en waarbij elke familie voedsel deelt met de rest van de gemeenschap, en te karekare, een gebruikelijk werksysteem dat samenwerking tussen families bevordert, om nog maar te zwijgen van Kiribati’s rijke tradities op het gebied van dans en muziek. Evenzo worden de heilige ruimten en tradities – die al fysiek worden bedreigd door de stijgende zeespiegel – verder bedreigd in de vorm van massale migratie van de eilanden, terwijl de belangstelling onder de jongere generatie lijkt af te nemen.

Het belang van Kiribati’s erfgoed van inheemse kennis en praktijken onderstreept de noodzaak van een meer genuanceerde, op rechten gebaseerde aanpak van aanpassing aan de klimaatverandering en migratie, die verder gaat dan de technische en logistieke aspecten van hervestiging en ook manieren omvat om het voortbestaan van de sociale structuur en de culturele tradities van gemeenschappen te waarborgen. Dit is met name het geval wanneer degenen die door klimaatverandering en milieurampen worden gedwongen te migreren, inheemse volkeren zijn, zoals I-Kiribati, waarbij elk aspect van hun leven verbonden is met het land waaruit zij zijn ontworteld.

Een andere cruciale kwestie voor Kiribati is genderdiscriminatie, en specifiek geweld tegen vrouwen. Er zijn meer meisjes dan jongens ingeschreven in het voortgezet onderwijs, maar daarna zijn de indicatoren voor economische en politieke participatie over het algemeen sterk in het voordeel van mannen. In mei 2017 was slechts 6,5 procent van de leden van het nationale parlement vrouw; en slechts 10 van de in totaal 332 lokale raadsleden waren vrouw. Nog schrijnender is dat 68 procent van de meisjes en vrouwen tussen de 15 en 49 jaar die ooit een relatie hebben gehad, te maken heeft gehad met intiem partnergeweld. Negentig procent van de vrouwen meldt dat hun partner hen onder controle houdt. De wortels liggen in sociale normen die voorschrijven dat vrouwen gehoorzaam moeten zijn aan hun man en die huiselijk geweld legitimeren. In 2011 heeft de regering een strategisch 10-jarenplan ingevoerd, en in 2014 heeft zij wetgeving aangenomen de Te Rau N Te Mwenga Act (Kiribati Family Peace Act), die een aantal hervormingen introduceerde, waaronder meer steun voor slachtoffers.

Updated april 2018

Background

Environment

Kiribati is een Micronesische staat met een uitgestrekt maritiem gebied dat de evenaar omspant en de dateline overschrijdt, bestaande uit drie koraaleilandgroepen, waarvan er twee bevolkt zijn, gescheiden door 3.500 kilometer. Zijn zeegebied is een van de grootste ter wereld met een Exclusieve Economische Zone, die meer dan 3 miljoen vierkante.

Geschiedenis

Kiribati maakte deel uit van het Britse gebied van de Gilbert en Ellice eilanden, en verkreeg zijn onafhankelijkheid in 1979 (de meest zuidelijke Polynesische eilanden van het Britse gebied braken af om in 1978 de natiestaat Tuvalu te worden).

Het eiland Banaba produceerde fosfaat tot de sluiting in 1979, hetzelfde jaar dat Kiribati onafhankelijk werd. De ontginning van Banaba van 1900 tot 1979 leidde tot de naoorlogse ontheemding van de Banaban-bevolking, die naar het eiland Rabi in Fiji werd overgebracht. Een minderheid heeft belangstelling getoond om naar Banaba terug te keren en er wonen enkele Banabans, maar de compensatiebetalingen aan de Banabans zijn in Fiji geïnvesteerd en het eiland is niet hersteld.

In de afgelopen jaren heeft Kiribati te kampen gehad met de gevolgen van de klimaatverandering, waarbij de zeespiegelstijging in de regio gemeenschappen overspoelde en de levensvatbaarheid van veel laaggelegen eilanden in de toekomst in gevaar bracht. Dit heeft bijgedragen tot aanzienlijke interne migratie binnen het land en heeft er in de afgelopen jaren toe geleid dat de regering van Kiribati de mogelijkheden onderzoekt voor massale hervestiging in het geval dat het grondgebied onbewoonbaar wordt.

Governance

Het parlement (Maneaba ni Maungatabu) is eenkamerparlement, en bestaat uit 42 leden, waaronder een vertegenwoordiger van de Banaban. Historisch gezien zijn de politieke partijen niet van grote betekenis, maar bij recente verkiezingen is gebleken dat er nauwere politieke banden zijn ontstaan. De economie is sterk afhankelijk van geldovermakingen (van werknemers op koopvaardijschepen of elders) en overzeese hulp. Er is weinig uitvoer en een zelfvoorzienende economie van visserij en landbouw overheerst. De economie is ook afhankelijk van de inkomsten van buitenlandse vissersvloten die actief zijn in de uitgestrekte Exclusieve Economische Zone van Kiribati, die meer dan 3 miljoen vierkante kilometer oceaan beslaat.

De regering van Kiribati heeft zich de afgelopen jaren steeds meer geconcentreerd op de vraag hoe zij zich kan aanpassen aan de steeds ernstiger wordende gevolgen van de klimaatverandering en de bedreiging die daarvan uitgaat voor het voortbestaan van veel van de eilanden. Dit heeft Kiribati ertoe gebracht verschillende opties te onderzoeken voor hervestiging in een beheerd proces, dat wordt omschreven als “migratie met waardigheid”. Deze uitdrukking werd bedacht door voormalig president Anote Tong, die het initiatief nam om in Fiji land aan te kopen met het oog op eventuele hervestiging. Na maximaal drie termijnen te hebben gediend, kon hij zich in 2015 niet herkiesbaar stellen, toen de oppositiepartij onder leiding van Taneti Maamau won. Maamau beloofde de prioriteiten van zijn regering te richten op meer directe binnenlandse kwesties.

Naast deze activiteiten heeft Kiribati ook een leidende rol gespeeld in de Coalition of Low-Lying Atoll Nations on Climate Change (CANCC), gelanceerd op de VN-conferentie over kleine eilandstaten in ontwikkeling in Samoa in september 2014. De CANCC bestaat uit de vijf laaggelegen atolstaten – Kiribati, Malediven, Marshalleilanden, Tokelau en Tuvalu – en heeft het initiatief “Pacific Rising” gelanceerd: dit is een actieplan, omschreven als een “Marshallplan voor klimaatverandering”, afgestemd op de behoeften van elk land en gericht op een reeks oplossingen om, in de woorden van haar mission statement, “de levens, de bestaansmiddelen en de culturen van het Stille Oceaangebied” te behouden, waarbij het laatste onder meer gaat om onderwijs, gezondheid en erfgoed. CANCC heeft bij de VN ook gewerkt aan de totstandkoming van een wettelijk kader ter bescherming van de rechten van mensen die door de klimaatverandering ontheemd zijn geraakt.

Updated april 2018

Contacten

I-Kiribati

Kiribati Women Activists Network (K-WAN)

Aia Maea Ainen Kiribati (AMAK)

Kiribati Climate Action Network (KiriCAN)
Website: https://kirican.wordpress.com/

Banabans

Abara Banaba (Ons vaderland Banaba)
Website: http://www.banaban.com/