Website toegangscode

Je weet hoe het is om ziek te zijn. Je voelt je moe, misschien een beetje depressief, minder hongerig dan normaal, sneller misselijk en misschien gevoeliger voor pijn en kou.

Het feit dat ziekte gepaard gaat met een duidelijke reeks psychologische en gedragskenmerken is geen nieuwe ontdekking. In medische terminologie omvat het symptoom malaise enkele van de gevoelens die gepaard gaan met ziek zijn. Diergedragsdeskundigen en neuro-immunologen gebruiken de term ziektegedrag om de waarneembare gedragsveranderingen te beschrijven die optreden tijdens ziekte.

Gezondheidszorgverleners behandelen deze symptomen vaak als weinig meer dan vervelende bijverschijnselen van het hebben van een besmettelijke ziekte. Maar zoals blijkt, kunnen deze veranderingen eigenlijk deel uitmaken van hoe je een infectie bestrijdt.

Ik ben antropoloog en geïnteresseerd in hoe ziekte en infectie de menselijke evolutie hebben gevormd. Mijn collega’s en ik stellen dat al deze aspecten van ziek zijn kenmerken zijn van een emotie die we “lusteloosheid” noemen. En het is een belangrijk onderdeel van hoe menselijke wezens werken om te herstellen van ziekte.

Lichamelijke prioriteiten

Het menselijk immuunsysteem is een complex geheel van mechanismen die u helpen organismen te onderdrukken en te elimineren – zoals bacteriën, virussen en parasitaire wormen – die infectie veroorzaken.

Het activeren van het immuunsysteem kost uw lichaam echter veel energie. Dit stelt u voor een reeks problemen die uw hersenen en lichaam moeten oplossen om de infectie zo effectief mogelijk te bestrijden. Waar zal deze extra energie vandaan komen? Wat moet u doen om bijkomende infecties of verwondingen te vermijden die de energiebehoeften van het immuunsysteem nog meer zouden verhogen?

Koorts is een kritiek onderdeel van de immuunreactie op sommige infecties, maar de energiekosten van het verhogen van uw temperatuur zijn bijzonder hoog. Is er iets wat u kunt doen om deze kosten te verminderen?

Eten of niet eten is een keuze die van invloed is op de strijd van uw lichaam tegen infecties. Aan de ene kant levert voedsel uiteindelijk energie aan uw lichaam, en sommige voedingsmiddelen bevatten zelfs verbindingen die kunnen helpen bij het elimineren van ziekteverwekkers. Maar het kost ook energie om voedsel te verteren, wat middelen onttrekt aan uw totale immuuninspanning. Het consumeren van voedsel verhoogt ook je risico op het binnenkrijgen van extra ziekteverwekkers. Dus wat moet je eten als je ziek bent, en hoeveel?

Wij mensen zijn sterk afhankelijk van anderen om ons te verzorgen en te ondersteunen als we ziek zijn. Wat moet je doen om ervoor te zorgen dat je vrienden en familie voor je zorgen als je ziek bent?

Mijn collega’s en ik stellen voor dat de kenmerkende veranderingen die optreden als je ziek wordt, je helpen deze problemen automatisch op te lossen.

• Moeheid vermindert uw niveau van lichamelijke activiteit, waardoor er meer energie beschikbaar is voor het immuunsysteem.

• Verhoogde gevoeligheid voor misselijkheid en pijn maakt het minder waarschijnlijk dat u een infectie of verwonding oploopt die de werklast van het immuunsysteem verder zou verhogen.

• Verhoogde gevoeligheid voor kou motiveert u om op zoek te gaan naar zaken als warme kleding en warmtebronnen die de kosten van het op peil houden van de lichaamstemperatuur verlagen.

• Veranderingen in eetlust en voedselvoorkeuren zetten u ertoe aan te eten (of niet te eten) op een manier die de strijd tegen infecties ondersteunt.

• Gevoelens van droefheid, depressie en algehele ellende zijn een eerlijk signaal aan uw vrienden en familie dat u hulp nodig hebt.

Natuurlijk zijn deze veranderingen afhankelijk van de context. Ouders die dit artikel lezen, zijn waarschijnlijk bekend met de ervaring dat je ziek bent, maar je er doorheen moet slaan omdat je kind verzorging nodig heeft. Hoewel het zinvol kan zijn om de voedselinname te verminderen om prioriteit te geven aan immuniteit wanneer de zieke persoon voldoende energiereserves heeft, zou het contraproductief zijn om te vermijden te eten als de zieke persoon op de rand van de hongerdood staat.

Je lichaam heeft je nodig om een paar dingen te doen (of te vermijden), zodat het zich kan concentreren op het beter worden. (Credit: tommaso79/)

Bewegingsziekte

Hoe organiseert uw lichaam dan deze voordelige reacties op infectie?

Het bewijsmateriaal dat mijn collega’s en ik hebben bestudeerd, suggereert dat mensen een regulerend programma bezitten dat op de loer ligt, scannend naar indicatoren dat er een infectieziekte aanwezig is. Wanneer het tekenen van infectie detecteert, stuurt het programma een signaal naar verschillende functionele mechanismen in de hersenen en het lichaam. Deze veranderen op hun beurt hun werkingspatronen op manieren die nuttig zijn om infectie te bestrijden. Deze veranderingen, in combinatie met elkaar, produceren de aparte ervaring van ziek zijn.

Dit soort coördinerend programma is wat sommige psychologen een emotie noemen: een geëvolueerd computationeel programma dat indicatoren detecteert van een specifieke terugkerende situatie. Wanneer de bepaalde situatie zich voordoet, orkestreert de emotie relevante gedrags- en fysiologische mechanismen die helpen de problemen bij de hand te nemen.

Stel je voor dat je door het bos loopt, denkend dat je alleen bent, en plotseling word je opgeschrikt door geluiden die suggereren dat een groot dier zich in het kreupelhout in de buurt bevindt. Uw pupillen verwijden, uw gehoor wordt afgestemd op elk klein geluid, uw cardiovasculaire systeem begint harder te werken in voorbereiding om ofwel weg te rennen of uzelf te verdedigen. Deze gecoördineerde fysiologische en gedragsveranderingen worden veroorzaakt door een onderliggend emotieprogramma dat overeenkomt met wat je zou kunnen beschouwen als een bepaald soort angst.

Sommige van deze coördinerende programma’s sluiten mooi aan bij algemene intuïties over wat een emotie uitmaakt. Andere hebben functies en kenmerken die we misschien niet typisch als “emotioneel” beschouwen.”

Sommige psychologen suggereren dat deze emotieprogramma’s waarschijnlijk zijn geëvolueerd om te reageren op identificeerbare situaties die zich in de loop van de evolutionaire tijd op betrouwbare wijze hebben voorgedaan en die van invloed zouden zijn op de overleving of voortplanting van de betrokkenen.

Deze manier van denken heeft onderzoekers geholpen te begrijpen waarom sommige emoties bestaan en hoe ze werken. Bijvoorbeeld, het pathogeen walging programma detecteert indicatoren dat een potentieel besmettelijke agent in de buurt is. Stel je voor dat je de stank van uitwerpselen ruikt: De emotie van walging coördineert uw gedrag en fysiologie op manieren die u helpen de risicovolle entiteit te vermijden.

Een ander voorbeeld is de emotie van schaamte, die scout voor tekenen dat je iets hebt gedaan waardoor leden van je sociale groep je devalueren. Wanneer je zo’n signaal opmerkt – een geliefde berispt je bijvoorbeeld omdat je iets hebt gedaan wat hem of haar kwetste – helpt de ervaring van schaamte je om je mentale kaart aan te passen van wat voor soort dingen anderen ertoe brengen je te devalueren. Vermoedelijk zul je proberen ze in de toekomst te vermijden.

Trekkend uit de opkomende discipline van de evolutionaire geneeskunde, passen mijn collega’s en ik nu het idee van deze emotieprogramma’s toe op de ervaring van ziek zijn. We noemen deze emotie “lassitude” om het onderliggende programma te onderscheiden van de outputs die het genereert, zoals ziektegedrag en malaise.

We hopen dat onze benadering van lassitude zal helpen bij het oplossen van problemen van praktisch belang. Vanuit medisch oogpunt zou het nuttig zijn te weten wanneer vermoeidheid zijn werk doet en wanneer het niet goed functioneert. Zorgverleners zouden dan beter weten wanneer ze moeten ingrijpen om bepaalde delen van vermoeidheid te blokkeren en wanneer ze ze moeten laten zijn.

Dit artikel is heruitgegeven uit The Conversation onder een Creative Commons licentie. Lees het originele artikel hier!