The Staggering Bullshit of ‘The Secret’

Ik haat ‘The Secret’. Zo, ik heb het gezegd. Ik weet dat ik een zelfontplooiingsblogger ben en dat ik alles luchtig moet houden en vol met poepgrapjes, maar fuck it – ik haat het. Het is een verschrikkelijk boek. En het moet gezegd worden.

Elke generatie in de vorige eeuw heeft een doorbraak zelfhulpboek dat een bazillion exemplaren verkoopt en bulldozers door een paar miljoen mensen portemonnees. Napoleon Hill’s Think and Grow Rich deed het als eerste in 1936. Daarna was het Norman Vincent Peale’s The Power of Positive Thinking zo’n 20 jaar later. Toen kwam Tony Robbins’ Unleash the Giant Within in de jaren 80. De laatste keer was het The Secret van Rhonda Byrne, een kort en bondig boek dat de (on)beroemde ‘Wet van de Aantrekkingskracht’ beschrijft.

Het grappige van al deze boeken is dat ze allemaal min of meer hetzelfde zeggen: let op je eigen gedachten, blijf positief en gefocust op je doelen, negeer zelftwijfel en kritiek, visualiseer en concentreer je op wat je wilt en je zult het uiteindelijk hebben.

Elk boek brengt zijn eigen generatie-randje aan hetzelfde fundamentele idee. Hill’s boek, gelanceerd onmiddellijk na de Grote Depressie, was gericht op geld verdienen en rijk worden. Peale’s werk, gelanceerd na de Tweede Wereldoorlog, richtte zich op het creëren van een rustig en gelukkig huiselijk leven met goede relaties. Robbins’ boek, de bijbel van de midlifecrises van de babyboomers in de jaren ’80, richtte zich op zelfverwezenlijking en het waarmaken van iemands potentieel.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Byrne’s werk, gelanceerd te midden van het tijdperk van de sociale media en smartphones, een schrijnend narcisme en een “Ik ben het middelpunt van het universum” invalshoek brengt naar dezelfde oude ideeën. En toch, terwijl alle voorgaande boeken fatsoenlijk of zelfs redelijk goed advies bieden voor spanningen, staat The Secret vol met misplaatste clichés, domme citaten en bijgelovig gewauwel. Het is een draaiboek voor aanspraak en zelfabsorptie en ik denk dat iedereen die het leest en het advies op een serieuze manier toepast, zichzelf op de lange termijn waarschijnlijk slechter af zal maken.

Ik zal de belangrijkste punten van The Secret kort samenvatten en dan uitleggen waarom veel mensen aanvankelijk vinden dat het advies voor hen “werkt”. Vervolgens zal ik uitleggen hoe dit advies, hoewel het misschien op de korte termijn een beter gevoel geeft, uiteindelijk op de lange termijn tot een slechter resultaat leidt. Aan het eind van het artikel zal ik afsluiten met enkele van mijn overpeinzingen over de cultische overtuigingen van positief denken. Ervan uitgaande dat ik zover kom zonder eerst mijn hoofd in een oven te steken.

WAT IS ‘HET GEHEIM’?

‘Het Geheim’ is simpelweg de ‘wet van aantrekking’. De wet van aantrekking zegt dat wat je gedachten in beslag nemen, datgene is wat je uiteindelijk in je leven zult krijgen. Dus, als je denkt aan alle dingen die je niet wilt in je leven, zul je alleen de dingen krijgen die je niet wilt. Als je daarentegen alleen maar denkt aan de dingen die je wel wilt in je leven, dan krijg je alles wat je wilt in je leven.

Waar eerdere zelfhulp-auteurs nauwelijks de moeite hebben genomen om uit te leggen waarom de wet van aantrekking werkt, duikt Byrne ongegeneerd in wat kosmologische onzin. Zij stelt dat de reden dat The Secret werkt is omdat het universum uit energie bestaat (en, zoals Einstein ons leerde, materie kan worden omgezet in energie en vice versa) en alle energie heeft een frequentie. Je gedachten zenden ook een frequentie uit, en gelijk trekt gelijk aan; daarom zal de frequentie van je gedachten, goed of slecht, resoneren met de frequentie van andere “energieën”, goed of slecht, in het Universum.

Als je je alleen maar zorgen maakt over schulden en niet genoeg geld hebben en steeds weer tegen jezelf zegt: “Dat kan ik me niet veroorloven,” dan zal het Universum in natura reageren en zul je altijd arm zijn. Als je gelooft dat je rijk, welvarend en succesvol bent, dan zal het universum reageren op deze vibraties en je spoedig voorzien van de rijkdom en het succes waar je naar verlangt. Als je denkt dat je dik en ongezond bent en nooit in goede gezondheid zult verkeren, dan zul je nooit slank en fit worden omdat het universum je zal blijven voorzien van ervaringen die je dik en ongezond houden. Als je gelooft dat je slank en mooi bent, dan zal het universum op magische wijze gezonde, magere goedheid leveren, zoals rauwe wortelen en drie uur op de loopband, elke ochtend, tot aan je voordeur.

Of zoiets.

HOE ‘THE SECRET’ WERKT (SOORT VAN)

The Secret is eigenlijk gewoon een gekonfijte versie van een oud psychologisch concept genaamd de ‘confirmation bias’. De bevestigingsvooringenomenheid is goed bestudeerd; onderzoekers weten er al tientallen jaren van. Het is ook heel wat logischer dan de “Gedachten als Trillingen” theorie.

Als mens hebben we een beperkte hoeveelheid aandacht voor alle dingen die om ons heen gebeuren. Daarom, of we het beseffen of niet (meestal niet), kiezen we altijd waar we aandacht aan besteden. De bevestigingsvooringenomenheid is de neiging van de menselijke geest om meer aandacht te besteden aan voorwerpen en ervaringen die overeenkomen met zijn reeds bestaande gedachten en overtuigingen. Het doet dit om de eenvoudige reden dat het biologisch zuinig en efficiënt is.

We hebben allemaal de bevestigingsvooringenomenheid al een miljoen keer ervaren, je hebt het je waarschijnlijk alleen nooit eerder gerealiseerd. Bijvoorbeeld, je besteedt jaren niet echt aandacht aan wat voor soort auto mensen rijden. Maar dan komt de tijd dat je begint na te denken over het kopen van een auto en plotseling merk je het merk en model van auto’s overal op. Je begint beslissingen te nemen over welke stijlen je mooi vindt en welke kenmerken je belangrijk vindt. Je begint deze details op te merken omdat ze voor het eerst saillant en relevant zijn voor je gedachten en verlangens, terwijl ze dat voorheen niet waren.

Of laten we zeggen dat een goede vriend je vertrouwen breekt en je een enorme ruzie hebt. Plotseling merkt u dat u terugdenkt en allerlei duister en twijfelachtig gedrag van uw vriend opmerkt dat u nooit eerder hebt opgemerkt of over nagedacht. Dingen die je niet kunt geloven dat je ze over het hoofd hebt gezien of gemist. Maar vroeger, omdat je je vriend vertrouwde, merkte je ze niet op. Nu je hem niet meer vertrouwt, zie je een lang spoor van rode vlaggen.

In essentie is The Secret een poging om de vooringenomenheid in iemands voordeel te gebruiken. Het idee is dat als je voortdurend positieve gedachten over jezelf hebt, je kleine dingen in je ervaringen zult opmerken die deze overtuigingen bevestigen en ze zo helpen uitkomen. Aan de andere kant, als je constant negatieve gevoelens over jezelf denkt, zal de negatieve feedback in je omgeving je opvallen, waardoor je je slechter gaat voelen.

The Secret pleit ervoor dat mensen de identiteit aannemen van de persoon die ze willen worden – om daadwerkelijk te geloven dat ze al rijk zijn, al slank en gezond, al in een perfecte relatie. In wezen vertelt Het Geheim je om lang genoeg in de waan positief over jezelf te worden, zodat je natuurlijke vooringenomenheid in werking treedt en je alleen aandacht besteedt aan de dingen in je leven die overeenkomen met deze nieuwe overtuigingen.

Dit kan eigenlijk gunstig zijn – althans in het begin – voor mensen die een aantal behoorlijk opgefokte en misleidende negatieve overtuigingen over zichzelf hebben. Gewoon de manier waarop je dingen ziet veranderen van “altijd klote” naar “altijd geweldig” zou waarschijnlijk een vrij grote impact hebben op veel gebieden voor sommige mensen.

Maar op een gegeven moment moet je eigenlijk, je weet wel, iets doen…

HOW ‘THE SECRET’ CAN SCREW YOU UP

The Secret vereist eigenlijk dat je nooit aan jezelf twijfelt, nooit negatieve repercussies overweegt, en nooit aan negatieve gedachten toegeeft. Dit is de bevestigingsbias op steroïden en het kan gevaarlijk zijn: riskante zakelijke ondernemingen of investeringen aangaan, rood vlaggedrag van een romantische partner negeren, persoonlijke problemen of gezondheidskwesties ontkennen, noodzakelijke confrontaties uit de weg gaan, de mogelijkheid van mislukking niet afwegen bij het nemen van beslissingen, enzovoort. Hoewel dit soort “waanzinnig positief” denken in sommige (of zelfs veel) situaties een beter gevoel kan geven, is het als levensstrategie op lange termijn volstrekt rampzalig.

Hier is slechts één voorbeeld van hoe de bevestigings-vooroordeel-met-goede-bedoelingen-strategie gruwelijk mis kan gaan: Stel, je werkt aan een geneesmiddel tegen kanker en je denkt dat geneesmiddel X de beste keuze is. Geneesmiddel X zou honderden miljoenen, zelfs miljarden mensen kunnen helpen en u zou rijk, beroemd en geliefd zijn bij iedereen. Je doet vier experimenten met het medicijn: twee van hen suggereren dat het medicijn werkt, twee niet. Maar je las Het Geheim en je vertelde het universum dat je een geneesmiddel tegen kanker zou vinden. Dus je gaat door met medicijn X, je steekt er geld, tijd, denkkracht en kostbare middelen in. Je rationaliseert de negatieve resultaten omdat twijfelen aan jezelf gelijk staat aan twijfelen aan het universum, en niemand rotzooit met het universum. En toch, de waarheid is, je komt niet alleen niet dichter bij de genezing van kanker, je leidt onderzoekers en doktoren ook in een vruchteloos konijnenhol. En voor wat? Om je een beetje beter over jezelf te voelen?

Een ander voorbeeld is je liefdesleven. Je stuurt misschien de ‘gedachtefrequentie’ naar het universum dat je iemand wilt die aardig, gul en attent is. Al snel vind je iemand die aardig, gul en attent lijkt en je bent in de wolken, in je broek piesend van opwinding over de wonder-saus die uit je nieuwe geliefde lekt. Maar, in feite, terwijl je nieuwe partner vriendelijk, gul en attent is, is hij ook een beetje een fuck up. En in je “waanzinnig positieve” mindset, heb je ervoor gekozen om al die rode vlaggen en potentieel afschuwelijk gedrag over het hoofd te zien, en je hebt jezelf in een relatie gestort die net zo goed zal zijn voor je emotionele stabiliteit als orkaan Katrina was voor de dijken van New Orleans. En nee, George Bush geeft nog steeds niet om zwarte mensen.

Maar dit recept voor “waanzinnig positief” denken kan ook negatieve gevolgen hebben voor mensen. Psychologisch onderzoek toont aan dat het proberen te onderdrukken van gedachten over iets alleen maar de kans vergroot dat die gedachten terugkomen. In feite lijken ruminatie en obsessie op deze manier te werken, vooral bij mensen met chronische psychische stoornissen zoals OCD, depressie en angst: hoe meer je probeert om van ongewenste gedachten af te komen, hoe meer deze gedachten je mentale ruimte gaan domineren. Het is net alsof ik tegen je zeg: “Denk nooit aan een roze olifant!” het eerste wat waarschijnlijk in je opkomt is een roze olifant. Denken aan de dingen die je niet wilt, kan leiden tot meer negatief denken en je in een vicieuze cirkel van negativiteit brengen.

Onderzoek toont ook aan dat actief bezig zijn met positief denken, zoals wanneer je je voorstelt dat je een baan krijgt, het goed doet op een examen, of zelfs succesvol herstelt na een operatie, daadwerkelijk kan resulteren in slechtere uitkomsten. Psychologen denken dat dit soort misleidend positief denken ons zelfgenoegzaam en lui kan maken, alsof we al iets bereikt hebben wat we nog moeten bereiken, waardoor we ons minder inspannen en ons minder gemotiveerd voelen.

Andere studies tonen aan dat mensen die zich bezighouden met “zelfbevestigingen” en vervolgens worden geconfronteerd met informatie die hun bevestiging bedreigt (zelfs gezonde kritiek of feedback), daadwerkelijk meer fout redeneren dan mensen die geen zelfbevestigingen gebruiken. In feite worden mensen die zich overgeven aan positief waandenken ironisch genoeg ronduit boos als iemand probeert hun muur van luchtige gedachten tegen te spreken. De waarheid over hun situatie wordt alleen maar pijnlijker voor hen.

Delusioneel positief denken genereert ironisch genoeg een grotere geslotenheid in mensen. Ze moeten altijd waakzaam zijn en potentieel negatieve feedback of kritiek op hun overtuigingen blokkeren, zelfs als die negatieve feedback van levensbelang is voor hun gezondheid en welzijn.

Op de top van dat alles, zoals ik eerder op deze blog uitvoerig heb betoogd, zijn we allemaal echt slecht in het voorspellen van wat ons in de toekomst gelukkig en/of ellendig zal maken. Dus, door de wet van aantrekking te gebruiken, kunnen we al die tijd en energie besteden aan het opbouwen van een “toekomstig leven” dat helemaal niet is wat we willen. Misschien stellen we ons voor om elke avond van ons leven dronken orgieën te hebben en dus zoeken we swingers en rare kinky seksgroepen op Craigslist en, wat blijkt, het is niet allemaal zo geweldig en het maakt ons een beetje depressief… maar het Universum gaf het ons omdat we erom vroegen! Ik denk dat het gezonder (en praktischer) is om een oordeel te vellen over wat ik wel of niet leuk zal vinden totdat ik er door eigen ervaring achter ben gekomen, in plaats van maar wat te verzinnen en te hopen dat het goed uitpakt.

Ultimately, the law of attraction states that if you just think about what you want, it will come to you – when taken to its logical extreme, it encourages you to always be wanting something, to never be content, and this can make us less happy in the long run. Op een bepaald moment moeten we allemaal in het reine komen met de worstelingen en mislukkingen in ons leven, want die hebben we allemaal. Dit is, ironisch genoeg, een logischer weg naar succes dan onophoudelijk wensen dat al je dromen uitkomen. Wens geen goede beloningen. Wens goede problemen.

Het Pyramide Schema van Positief Denken

Er zit natuurlijk een ironie in al deze rotzooi. Als je wanhopig genoeg bent om je beter over jezelf te voelen door een filosofie van misleidende positiviteit aan te nemen, zal die filosofie anderen om je heen aanspreken die ook wanhopig zijn om zich beter over zichzelf te voelen. Op deze manier, door het aannemen van een misleidende positiviteit, u aantrekken en omringen jezelf met anderen die ook misleidend positief.

Dit is een beetje mijn theorie voor waarom deze stam van het denken is blijven bestaan over de generaties heen; het is een psychologische piramidespel van soorten. Je neemt één persoon die besluit de realiteit te negeren ten gunste van zich altijd goed te voelen. Deze vorm van zelfabsorptie schrikt vervolgens iedereen af die tevreden en rationeel is, en trekt in plaats daarvan de meest wanhopige en goedgelovige mensen aan. Deze persoon, tot over zijn oren in de waan positief te zijn, trekt dan ironisch genoeg andere in de waan positief gestemde volgelingen aan en omringt zich met hen. Jaren later besluit een van deze misleidend positieve volgelingen dan zijn dromen te “manifesteren” door de wet van de aantrekkingskracht verder te verspreiden onder andere wanhopige welwillenden. De keten van positiviteit gaat op deze manier door de generaties heen, waar elke auteur, blogger of seminarleider die vurig spreekt over het manifesteren van je doel, of het geloven in geluk en gelukzaligheid, of het luisteren naar het universum, een nieuwe populatie van waanzinnig positieve volgelingen genereert die vervolgens doorgaan en hetzelfde helemaal opnieuw doen.

En zo gaat het door, door de jaren heen en door de generaties heen. Byrne is slechts de laatste manifestatie. Er zullen er meer volgen.

Deze vorm van positief denken besmet praktisch de hele zelfhulp industrie. Zelfs schrijvers en wetenschappers die zich niet direct bezighouden met de dwaasheid om het Universum om betere vibraties te vragen of wat dan ook, vertrouwen nog steeds zwaar op het basisdogma van geloven in het positieve, het onderdrukken of negeren van het negatieve, en het zoeken naar geluk boven alles.

Naar mijn mening is deze hele vooronderstelling misplaatst. Het is een verdoving voor iemands pijn, geen remedie. Boeken als The Secret zijn als McDonald’s voor de geest. Ze zijn makkelijk en geven je een goed gevoel, maar ze maken je ook mentaal dik en lui, en emotioneel sterf je een veel pijnlijker dood.

Noem me gek, maar ik geloof dat het veranderen en verbeteren van je leven vereist dat je een deel van jezelf vernietigt en het vervangt door een nieuwer, beter deel van jezelf. Het is daarom per definitie een pijnlijk proces vol weerstand en angst. Je kunt geen spieren kweken zonder ze uit te dagen met een groter gewicht. Je kunt geen emotionele veerkracht opbouwen zonder ontberingen en verlies te doorstaan. En je kunt geen betere geest opbouwen zonder je eigen overtuigingen en veronderstellingen in twijfel te trekken.

Waarom zouden we dan ooit verwachten dat een beter mens worden gemakkelijk of plezierig of…positief is?

Dit zijn per definitie allemaal moeilijke en stressvolle activiteiten. En ik zie niet in hoe men deze dingen kan doen terwijl men vertrouwt op een kruk van illusoir positieve overtuigingen. Zeker, misschien fungeren boeken als Het Geheim als reddingsboei voor mensen die in zo’n donkere en ellendige situatie verkeren dat ze het gevoel hebben dat ze voortdurend verdrinken. Maar het punt van een reddingsboei is om je drijvende te houden. Uiteindelijk moet je leren om zelf naar de kust te zwemmen.