Shmita

Het eerste Shmita-jaar in de moderne staat Israël was 1951-52 (5712 in de Hebreeuwse kalender). De daaropvolgende Sjmita-jaren waren 1958-59 (5719), 1965-66 (5726), 1972-73 (5733), 1979-80 (5740), 1986-87 (5747), 1993-94 (5754), 2000-01 (5761), 2007-08 (5768), en 2014-15 (5775). Het laatste Sjmita-jaar begon op Rosj Hasjana in september 2014, wat overeenkomt met het Hebreeuwse kalenderjaar 5775. Het 50e jaar van het land, dat ook een Sjabbat van het land is, wordt in het Hebreeuws “Jovel” genoemd, wat de oorsprong is van de Latijnse term “Jubeljaar”, dat ook 50e betekent. Volgens de Tora geldt de naleving van Jubel alleen wanneer het Joodse volk in het land Israël woont volgens hun stammen. Met de ballingschap van de stammen van Ruben, Gad en Menashe (ongeveer 600 v. Chr.) is Jubeljaar dus niet van toepassing geweest. In 2000 trok de Sefardische opperrabbijn Eliyahu Bakshi-Doron de religieuze certificering in van de geldigheid van vergunningen voor de verkoop van land aan niet-joden tijdens het Sjmita-jaar, na protesten tegen zijn goedkeuring van de clementie door leden van de Haredi-gemeenschap.

HydroponicsEdit

Overheden die landbouw in Israël verbieden, staan over het algemeen hydrocultuur toe in kassen die zo zijn gestructureerd dat de planten niet met de grond zijn verbonden. Als gevolg hiervan is het gebruik van hydrocultuur toegenomen in Haredi-landbouwgemeenschappen.

Shmita 2007-08Edit

Tijdens de 2007-08 Shmita probeerde het Opperrabbinaat van Israël te vermijden een potentieel verdeeld standpunt in te nemen over het geschil tussen Haredi en Modern Orthodoxe opvattingen over de juistheid van de heter mechira-clementie door te beslissen dat lokale rabbijnen hun eigen beslissingen konden nemen over het al dan niet aanvaarden van dit apparaat als geldig. Het Israel Supreme Court heeft het Opperrabbinaat echter opgedragen zijn uitspraak te herroepen en één nationale uitspraak te doen. Het Israëlische Hooggerechtshof was van mening dat uiteenlopende plaatselijke uitspraken schadelijk zouden zijn voor de landbouwers en de handel en de concurrentie in het gedrang zouden kunnen brengen. De kwestie van seculiere rechtbanken die het rabbinaat opdragen om in religieuze aangelegenheden op een bepaalde manier te beslissen, leidde tot een debat in de Knesset. Israëlische wijnmakerijen pakken deze kwestie vaak aan door aparte partijen Shmita-wijn te maken, als zodanig geëtiketteerd, en flessen Shmita-wijn weg te geven als gratis bonus aan kopers van niet-Shmita-wijn.

Sjamita’s in de Eerste TempelperiodeEdit

Sabbatjaren in de pre-exilicische periode, volgens Thiele’s benadering
(Eerste Tempel en eerder) Sabbatsjaren beginnen in Tisjri

Jaar	Gebeurtenis
1406 BCE	Entree in land; Begin van het tellen van Jubel- en Sabbatsjaren, zoals berekend op grond van de 17e Jubeljaar in 574/73 v. Chr. en (onafhankelijk daarvan) op grond van 1 Koningen 6:1.
868/867 BCE	Publieke lezing van de wet in het 3e jaar van Josafat. Ook een Jubeljaar, het 11e.
700/699 BCE	Sabbatical year after the departure of the Assyrian army in late 701 or early 700 BCE.
623/622 BCE	Publieke lezing van de wet. Ook een Jubeljaar, het 16e.
588/587 BCE	Vrijlating van slaven aan het begin van het sabbatsjaar 588/587 (Tishri 588).
Zomer 587 BCE	Val van Jeruzalem aan de Babyloniërs in het laatste deel van het sabbatsjaar 588/587.
Tishri 10, 574 BCE	Ezechiëls visioen van een herstelde tempel aan het begin van het 17e Jubeljaar, dat tevens een sabbatsjaar was.

Het sabbatsjaar 868/867 v.Chr.

Een andere openbare lezing van de wet, die een sabbatsjaar suggereert, vond plaats in het derde jaar van Josafat (2 Kronieken 17:7-9). Volgens de algemeen aanvaarde bijbelse chronologie van Edwin Thiele begon Josafat in 872/871 v. Chr. een regentschap met zijn vader Asa, en begon zijn enige regering in 870/869. De passage over het lezen van de wet in Josafat’s derde jaar vermeldt niet of dit gemeten wordt vanaf het begin van het kernregentschap of het begin van de alleenheerschappij, maar aangezien de twee synchronismen met Josafat’s regering voor de koningen van Israël (1 Koningen 22:51, 2 Koningen 3:1) gemeten worden vanaf het begin van de alleenheerschappij, zou het redelijk zijn om Josafat’s derde jaar op dezelfde manier te bepalen. In Thiele’s systeem zou dit 867/866 zijn. Thiele’s jaartallen voor de eerste paar koningen van Juda zijn echter onder kritiek komen te staan als zijnde één jaar te laat, vanwege problemen die opduiken in de regering van Ahaziah en Athaliah die Thiele nooit heeft opgelost. Daarom toonde een artikel van Rodger Young in 2003 aan dat de teksten die Thiele niet met elkaar kon rijmen in overeenstemming waren wanneer men aannam dat Salomo stierf vóór Tisjri 1 in het (op Nisan gebaseerde) jaar waarin het koninkrijk zich verdeelde, in plaats van in het halfjaar na Tisjri 1 zoals, zonder verklaring, door Thiele werd aangenomen. In 2009 stemde Leslie McFall, die in Finegan’s Handbook of Biblical Chronology wordt erkend als de meest vooraanstaande levende vertolker van Thiele’s werk, in met Young’s correctie die de data voor Josafat en de voorgaande koningen van Juda een jaar opschoof, net als enkele andere recente werken van evangelischen en creationisten die dit gebied bestuderen. Met deze oplossing van Thiele’s probleem is het jaar waarin Josafat de wet aan het volk liet voorlezen 868/867. Dit is 294 jaar, of 42 sabbatscycli, vóór Ezechiël’s Jubeljaar. De 42 sabbatsjaren maken zes jubeljaren, dus was het ook een jubeljaar. Het is van enig belang dat Ferdinand Hitzig in 1869, lang voor de doorbraken van Valerius Coucke en Thiele die de fundamentele problemen oplosten van hoe de bijbelse auteurs de jaren maten, verklaarde dat de aanleiding voor Josafat’s proclamatie was dat het een Jubeljaar was.

Het sabbatsjaar 700/699 v. Chr. Edit

Als 574/573 een Jubeljaar was, en als de sabbatscycli in fase waren met de Jubeljaren, dan zou 700/699 v. Chr., het jaar dat vaak genoemd wordt als een mogelijk sabbatsjaar vanwege het braak liggen van het land gedurende dat jaar (Jesaja 37:30, 2 Koningen 19:29), was ook een sabbatsjaar, 126 jaar of 18 sabbatscycli vóór Ezechiël’s Jubeljaar. Uitgaande van een 49-jarige cyclus, zou het dichtstbijzijnde Jubeljaar in 721 v. Chr. zijn geweest, hetgeen niet strookt met pogingen om in deze tijd een Jubeljaar na het Sabbatsjaar te plaatsen. Als we uitgaan van een 50-jarige Jubeljaarcyclus, dan zou het dichtstbijzijnde Jubeljaar 724/723 zijn, en als we dan aannemen dat een Sabbatscyclus begint in het jaar dat volgt op een Jubeljaar, dan zou noch 701/700 noch 700/699 een Sabbatsjaar zijn.

Zouden de passages in Jesaja 37 en 2 Koningen 19 betrekking kunnen hebben op twee vrijwillige braakjaren? Dit zou mogelijk zijn als het Jubeljaar een 50ste jaar was, los van het zevende Sabbatsjaar/Shmita jaar. Young geeft een taalkundig argument tegen deze interpretatie, als volgt:

Anderen hebben gedacht dat Jes. 37:30 en de parallel in 2 Kgs. 19:29 verwijzen naar een sabbatsjaar gevolgd door een jubeljaar, omdat de profetie spreekt over twee opeenvolgende jaren waarin er geen oogst zou zijn. Maar het eerste jaar kon geen sabbatsjaar zijn, omdat het volk daarin mocht eten “wat uit zichzelf groeit”, waarvoor het Hebreeuwse woord ספיח is. In Lev 25:5 wordt het oogsten van de ספיח verboden tijdens een sabbatsjaar. Wat de exacte betekenis van dit woord ook is, het gebruik ervan in Jesaja’s profetie en het verbod in Lev 25:5 betekent dat het eerste jaar van de Jesaja en Tweede Koningen passages geen sabbatsjaar kan zijn geweest. Dit sluit de mogelijkheid uit dat de passage handelt over een sabbatsjaar gevolgd door een jubeljaar. Het juiste begrip van de passage is dat de oogst van het eerste jaar door de Assyriërs was vernietigd, en dat de nederlaag van het Assyrische leger te laat in het jaar kwam om dat jaar nog te kunnen zaaien. De vernietiging van het Assyrische leger vond plaats in de nacht na het uitspreken van de profetie (2 Kgs 19:35), dus de reden dat zaaien en oogsten voor het volgende jaar verboden werd, moet zijn geweest dat dat jaar, het tweede jaar van de profetie, een sabbatsjaar zou worden.

Het sabbatsjaar 623/622 BCEit

Het is reeds vermeld dat de Babylonische Talmoed (Megillah 14b) en de Seder Olam (hfdst. 24) melding maken van een Jubeljaar in Josia’s 18e jaar, 623/622 BCE. Met de juiste aanname van een 49-jarige cyclus voor het Jubeljaar, zou het Jubeljaar identiek zijn aan het zevende Sabbatsjaar, zodat de Jubeljaar- en Sabbatscycli nooit niet synchroon zouden lopen. 623/622 v. Chr. zou daarom ook een sabbatsjaar zijn geweest. In Sabbatsjaren bepaalde de Mozaïsche code dat de Wet aan het gehele volk moest worden voorgelezen (Deuteronomium 31:10-11). Hoewel dit gebod, zoals zovele andere, waarschijnlijk gedurende het grootste deel van Israëls geschiedenis werd verwaarloosd, werd het in het 18e jaar van Josia in acht genomen (2 Koningen 23:1,2).

Het sabbatsjaar 588/587 v. Chr.

Verschillende geleerden hebben vermoed dat Zedekia’s vrijlating van slaven, beschreven in Jeremia 34:8-10, waarschijnlijk zou zijn gebeurd aan het begin van een sabbatsjaar. Hoewel de oorspronkelijke Mozaïsche wetgeving stelde dat de diensttijd van een contractarbeider zes jaar na het begin van de dienst moest eindigen (Deuteronomium 15:12), was het later de gewoonte om het sabbatsjaar, dat in Deuteronomium 15:9 een jaar van vrijlating (shemitah) wordt genoemd, te verbinden met de vrijlating van slaven. Gebaseerd op een chronologische studie van Ezechiël 30:20-21, dateert Nahum Sarna Zedekia’s emancipatie proclamatie in het jaar dat begint in Tishri van 588 BCE. Hoewel Zedekia’s vrijlating van slaven op elk willekeurig moment had kunnen plaatsvinden, geeft het optreden van een sabbatsjaar juist op dit moment enig inzicht in de achtergrond die waarschijnlijk Zedekia’s denken heeft beïnvloed, ook al werd de vrijlating later herroepen.

Het jaar 588/587 v. Chr. was ook het jaar dat Jeruzalem in handen van de Babyloniërs viel, in overeenstemming met de Babylonische verslagen over de regering van Amel-Marduk en de Schriftuurlijke gegevens over Jehoiachin en Zedekia. Dit is in overeenstemming met de verklaring in Seder Olam hoofdstuk 30, correct vertaald zoals hierboven besproken, die het verbranden van de Eerste Tempel, zowel als de Tweede, in het “laatste deel” van een sabbatsjaar plaatst. De verklaring van de Seder Olam in dit verband wordt herhaald in de Tosefta (Taanit 3:9), de Jeruzalemse Talmoed (Ta’anit 4:5), en driemaal in de Babylonische Talmoed (Arakin 11b, Arakin 12a, Ta’anit 29a). Een voorbeeld van de voorzichtigheid die moet worden betracht bij het raadplegen van Engelse vertalingen, blijkt uit de Soncino-vertaling in Arakin 11b, dat de Tempel werd verwoest “aan het eind van het zevende jaar”, vergeleken met Jacob Neusner’s vertaling van de overeenkomstige passage in de Jeruzalemse Talmoed, dat het “het jaar na het sabbatsjaar” was.

Het sabbatsjaar 574/573 v.Chr. Een geschikt uitgangspunt voor de studie van sabbatsjaren in de tijd van de Eerste Tempel is het Jubeljaar dat volgens de Babylonische Talmoed (tractaat Arakin 12a), en ook de Seder Olam (hoofdstuk 11), het 17e was en dat begon op het moment dat Ezechiël het visioen zag dat de laatste negen hoofdstukken van zijn boek beslaat. Hoewel van veel van de chronologische uitspraken van de twee Talmoeds, en ook in de Seder Olam die daaraan voorafging, is aangetoond dat zij niet historisch zijn, heeft deze specifieke uitspraak aanzienlijke bewijzen om zijn historiciteit te ondersteunen. Eén van deze bewijzen is de consistentie van deze verwijzing met het andere Jubeljaar dat in de Talmoed en de Seder Olam (hfdst. 24) wordt genoemd, en dat in het 18e jaar van Josia wordt geplaatst (Megillah 14b). Het visioen van Ezechiël vond plaats in het 25e jaar van de gevangenschap van Jojachin (Ezechiël 40:1). Babylonische verslagen verklaren dat Amel-Marduk (de bijbelse Kwaad-Merodach) in oktober 562 v. Chr. begon te regeren, en 2 Koningen 25:27 zegt dat het in de twaalfde maand van dit toetredingsjaar (Adar, 561 v. Chr.) en in het 37ste jaar van Jehoiachin’s gevangenschap was dat Jehoiachin uit de gevangenis werd vrijgelaten. Volgens Judeese berekening zou Jojiachin’s 37e jaar dan 562/561 BCE zijn. Zijn 25e jaar, het jaar waarin Ezechiël zijn visioen zag, is daarom vastgesteld als 574/573 BCE, d.w.z. het jaar dat begon in Tisjri van 574. Josia’s 18e jaar, waarin er volgens de Talmoed weer een Jubeljaar was, begon in 623 v. Chr., zoals kan worden vastgesteld uit Babylonische verslagen waarin de Slag bij Karkemis wordt gedateerd, die plaatsvond kort nadat Josia in zijn 31e jaar werd gedood (2 Koningen 22:3, 23:29). Dit is 49 jaar vóór Ezechiël’s Jubeljaar, wat het bewijs levert dat de Jubelcyclus 49 jaar was, en niet 50 jaar zoals door veel uitleggers wordt aangenomen, maar wat door recent werk, zoals de studie van Jean-François Lefebvre, in twijfel is getrokken. Zuckermann was ook van mening dat de Jubeljaarcyclus 49 jaar was, evenals Robert North in zijn opmerkelijke studie over de Jubeljaren. Een uitgebreidere bespreking van de redenen dat de Jubeljaarcyclus 49 jaar was, kan worden gevonden in het Jubeljaarartikel, waar erop wordt gewezen dat de bekende chronologische methoden van de Talmoeden en de Seder Olam niet in staat waren om de tijd tussen Josia’s 18e jaar en het 25e jaar van de gevangenschap van Jojachin correct te berekenen, hetgeen erop wijst dat deze Jubeljaarherinneringen historisch waren, en niet verzonnen.

Dat Ezechiël zijn visioen aan het begin van een Jubeljaar zag, blijkt ook uit zijn verklaring dat het was “in het vijfentwintigste jaar van onze gevangenschap, op Rosj Hasjana, op de tiende dag van de maand…;” (Ezechiël 40:1). Alleen in een Jubeljaar viel Rosj Hasjana (Nieuwjaarsdag) op de tiende van Tisjri (Leviticus 25:9), de Dag van de Verzoendag. De Seder Olam, in het relateren dat Ezechiël’s visioen aan het begin van een Jubeljaar was, citeert niet het gedeelte van Ezechiël 40:1 dat zegt dat het Rosj Hasjana en de tiende van de maand was, wat aangeeft dat het feit dat een Jubeljaar begon gebaseerd was op historische herinnering, niet alleen op het tekstuele argument betreffende Rosj Hasjana dat op de tiende van de maand was. Ezechiël zegt ook dat het 14 jaar na de val van de stad was; 14 jaar vóór 574/573 BCE was 588/587 BCE, in overeenstemming met “het 25e jaar van onze gevangenschap”.

Sabbatjaren in de Tweede TempelperiodeEdit

Sabbatjaren van de Tweede Tempelperiode
(willekeurig vermeld door Josephus)

Jaar	Gebeurtenis
150 Seleucidische tijd = 162 BCE-161 BCE	Sabbatical year. Tweede jaar van de heerschappij van Antiochus Eupator. Judas Maccabeus belegert het garnizoen in de citadel te Jeruzalem, met de Joodse runagaten.
178 Seleuciden-tijdperk = 134 BCE-133 BCE	Sabbatical year. Ptolemaeus doodt de broeders van Johannes Hyrcanus.
271 Seleucidische tijd = 41 BCE-40 BCE	Sabbatical year. Jeruzalem veroverd door Herodes en Sosius.

De eerste moderne verhandeling gewijd aan de Sabbats- (en Jubeljaren-) cycli was die van Benedictus Zuckermann. Zuckermann benadrukte dat voor de sabbatsjaren na de Babylonische ballingschap “moet worden uitgegaan van het begin van een nieuw beginpunt, omdat de wetten van sabbatsjaren en jubeljaren in onbruik raakten tijdens de Babylonische gevangenschap, toen een vreemde natie het land Kanaän in bezit had … Daarom kunnen wij het niet eens zijn met chronologen die uitgaan van een ononderbroken continuïteit van afzonderlijke sabbatten en jubeljaren.” De Seder Olam (hfdst. 30) is expliciet dat dit het geval was, d.w.z. dat de teruggekeerde ballingen een hernieuwd begin hadden van tienden, sabbatsjaren en jubeljaren. Het eerste geval van een sabbatsjaar dat door Zuckermann wordt behandeld, is het beleg van Jeruzalem door Herodes de Grote, zoals beschreven door Josephus. Zuckermann schatte dit jaar in op 38/37 v. Chr., d.w.z. hij was van mening dat een sabbatsjaar begon in Tisjri van 38 v. Chr. Vervolgens beschouwde hij de belegering van Ptolemaeus door Johannes Hyrcanus in de vesting Dagon, die zowel in Josephus (Oudheden. 13.8.1/235; De Joodse Oorlog 1.2.4/59-60) als in 1 Makkabeeën (16:14-16) wordt beschreven, en waarin een sabbatsjaar begon; uit de chronologische informatie die in deze teksten wordt gegeven, concludeerde Zuckermann dat 136/135 BCE een sabbatsjaar was. De volgende gebeurtenis die werd behandeld was Antiochus Eupator’s belegering van de vesting Beth-zur (Ant. 12.9.5/378, 1 Makkabeeën 6:53), door Zuckermann gedateerd op 163/162 v. Chr. Hij merkte echter ook op dat de tekst in 1 Makkabeeën, die de belegering een jaar later lijkt te dateren, moeilijkheden opleverde voor deze figuur, en daarom besloot hij deze buiten beschouwing te laten. De laatste tekst die Zuckermann in overweging nam was een passage in de Seder Olam die de verwoesting van de Tweede Tempel in verband brengt met een sabbatsjaar, een gebeurtenis waarvan uit de seculiere geschiedenis bekend is dat die plaatsvond in de zomer van 70 n. Chr. Zuckermann interpreteerde de Seder Olam tekst zo dat deze gebeurtenis plaatsvond in een jaar na een sabbatsjaar, en plaatste daarmee een sabbatsjaar in 68/69 n.C.

Al deze data zoals berekend door Zuckermann zijn gescheiden door een integraal veelvoud van zeven jaar, met uitzondering van de datum die in verband wordt gebracht met de belegering van Beth-Zur. Bovendien is zijn chronologie in overeenstemming met die welke wordt aanvaard door de geonim (middeleeuwse Joodse geleerden) en de kalender van Sabbatsjaren die in het huidige Israël wordt gebruikt. Dit alles lijkt een sterk bewijs te zijn ten gunste van Zuckermann’s schema. Niettemin zijn er enkele problemen onderkend, meer dan alleen de kwestie van de belegering van Beth-Zur, die een jaar te laat was voor Zuckermann’s kalender. Een consistent probleem is de ambiguïteit die in sommige passages wordt beweerd, met name in die van Josephus, waar men zich bijvoorbeeld afvraagt wanneer Josephus de regeringsjaren van Herodes de Grote is begonnen. In een studie over de chronologie van de gehele regering van Herodes geeft Andrew Steinmann argumenten om de inname van Jeruzalem door Herodes te dateren in 10 Tisjre van 37 v. Chr., d.w.z. net na het sabbatsjaar 38/37, op grond van verwijzingen naar de activiteiten van Marcus Antonius en Sosius, de helpers van Herodes, in Cassius Dio (49.23.1-2) en ook op grond van andere overwegingen. Deze datum is in overeenstemming met de chronologie van Ben Zion Wacholder. Daarom hebben veel moderne schriftgeleerden voor de Tweede Tempelperiode een Sabbatsjaarkalender aangenomen die een jaar later valt, hoewel er veel vooraanstaande schriftgeleerden zijn die nog steeds een cyclus aanhouden die overeenkomt met Zuckermann’s conclusie van een Sabbatsjaar in 38/37 v. Chr.

Van degenen die hebben gepleit voor een aanpassing van Zuckermann’s chronologie, zijn de meest uitvoerige studies ten gunste van dit jaar die van Ben Zion Wacholder geweest. Wacholder had toegang tot juridische documenten uit de tijd van de Bar Kokhba opstand die niet beschikbaar waren voor Zuckermann. De argumenten van Wacholder en anderen om de kalender een jaar later te stellen dan die van Zuckermann zijn nogal technisch en zullen hier niet worden weergegeven, behalve twee punten waaraan Zuckermann, Wacholder en andere geleerden veel gewicht hebben toegekend: 1) de datum van Herodes’ verovering van Jeruzalem op Antigonus, en 2) de getuigenis van de Seder Olam die de verwoesting van de Tweede Tempel relateert aan een sabbatsjaar. Wacholder geeft de data van post-exilicische sabbatsjaren in de volgende tabel:

Sabbatsjaren in de post-exilicische periode

Jaar	Gebeurtenis
331/330 BCE	Vrijstelling van belastingen onder Alexander de Grote voor sabbatsjaren.
163/162 BCE	Tweede slag bij Beth-Zur; zomer 162 BCE.
135/134 BCE	Moord op Simon de Hasmoneeër.
37/36 BCE	Herodes verovert Jeruzalem op 10 Tisjri (Grote Verzoendag), vlak na het einde van het sabbatsjaar 37/36 BCE.
41/42 CE	Herovering van Deuteronomium 7:15 door Agrippa I in een post-sabbatsjaar, waardoor het sabbatsjaar 41/42 wordt.
55/56 CE	Een schuldbrief van Wadi Murabba’at in het 2e jaar van Nero, 55/56 CE, wat 55/56 aanduidt als een sabbatsjaar.
69/70 CE	Verwoesting van Jeruzalem in het laatste deel (motsae, “uitgaan”) van het sabbatsjaar 69/70.
132/133 CE	Huurcontracten van Simon bar Kosiba die 132/133 als sabbatsjaar aangeven.
433/434 en 440/441 CE	Drie vierde- en vijfde-eeuwse grafstenen bij Sodom die aangeven dat 433/434 en 440/441 CE sabbatsjaren waren.

Na Wacholder’s studie publiceerden Yoram Tsafrir en Gideon Foerster de resultaten van archeologische opgravingen in Beth Shean in de Levant die een verslag van de Geniza van Caïro bevestigden dat 749 n.Chr. aangaf als het jaar voor de “Aardbeving van het Sabbatsjaar”. Volgens het verslag van de Geniza vond de aardbeving plaats op 23 Shevat, 679 jaar na de verwoesting van de Tweede Tempel; dit is 18 januari 749 CE in de Juliaanse kalender.

De sabbatsjaar-aardbeving van 749 CE

Jan. 749 CE

“Sabbatsjaar-aardbeving”: 23 Shevat=18 Jan, 749 CE.

Seder Olam en de Sabbatten in verband met de verwoestingen van de TempelsEdit

De belangrijkste auteur van de Seder Olam, Rabbi Jose, was een leerling van de beroemde Rabbi Akiva. Jose was een jonge man toen de Romeinen Jeruzalem verwoestten en de Tempel verbrandden. Voor zo’n belangrijke kwestie als het jaar waarin de Tempel werd verwoest, zou het logisch zijn dat Jose’s ideeën werden overgenomen van zijn mentor en tijdgenoten van zijn mentor.

Hoofdstuk 30 van de Seder Olam geeft het jaar waarin beide Tempels werden verwoest als be-motsae shevi’it (במוצאי שבעית). Heinrich Guggenheimer’s recente vertaling geeft deze zin weer als “aan het eind van een sabbatsjaar”, en ondersteunt daarmee ondubbelzinnig de Wacholder kalender die een sabbatsjaar laat beginnen in de herfst van 69 CE. Het probleem is echter dat veel vertalingen van de Seder Olam de zinsnede weergeven als “in het jaar na een sabbatsjaar” of het equivalent daarvan. Dit was de betekenis die Zuckermann aannam toen hij de Seder Olam aanhaalde ter ondersteuning van zijn kalender van Sabbatsjaren. Dezelfde Hebreeuwse zinsnede wordt gebruikt in de Babylonische Talmoed bij het citeren van deze passage uit de Seder Olam, en sommige moderne vertalingen van de Talmoed in het Engels vertalen de zinsnede in de door Guggenheimer gegeven betekenis, terwijl andere het vertalen in de betekenis van “het jaar erna”. De Seder Olam gebruikt dezelfde zinsnede met betrekking tot een sabbatsjaar voor de verwoesting van beide Tempels, zodat zijn getuigenis in dit opzicht belangrijk is voor het dateren van de sjemitot in zowel de pre-exilicische als de post-exilicische tijd. Daarom lijkt het noodzakelijk om de zin in het oorspronkelijke Hebreeuws nauwkeurig te onderzoeken bij het nemen van chronologische beslissingen. Helaas is dit niet gedaan, noch door Zuckermann, noch door Wacholder, noch door Finegan, wanneer zij het getuigenis van de Seder Olam aanhalen als beslissend voor hun specifieke kalenders van Sabbatsjaren. De meeste uitleggers hebben zich eenvoudigweg gebaseerd op een bestaande vertaling, en die vertaling kan overmatig zijn beïnvloed door een poging om de vertaling consistent te maken met de chronologie van de geonim die het einde van de Tweede Tempel in een post-Sabbatical jaar plaatsten.

Tenminste één studie heeft zich over dit probleem gebogen en zowel vanuit taalkundig oogpunt als op grond van een studie van verwante teksten in de Seder Olam betoogd dat de zinsnede ve-motsae sheviit moet worden vertaald als iets dat in de buurt komt van “en in het laatste deel van een sabbatsjaar”, in overeenstemming met de vertaling van Guggenheimer en de kalender van Wacholder. Deze recente studie stelt dat een vergelijkende studie van het woord motsae (letterlijk, “uitgaan”) geen enkele betekenis ondersteunt van “na” (“na een sabbatsjaar”). Verder is de verwijzing van de Seder Olam naar een sabbatsjaar in verband met Jehoiachin in overeenstemming met een sabbatsjaar toen de Eerste Tempel een paar jaar later werd verbrand, maar de Seder Olam zou met zichzelf in strijd zijn als de zinsnede in hoofdstuk 30 zo zou worden geïnterpreteerd dat de verbranding in een post-sabbatsjaar plaatsvond.

Jubeljaar en sabbatsjaar als langetermijnkalender voor IsraëlEdit

Het jubeljaar en het sabbatsjaar boden een langetermijnmiddel voor het dateren van gebeurtenissen, een feit dat al snel na de invoering van de wetgeving duidelijk moet zijn geworden. Het is dan ook interessant dat de Babylonische Talmoed (tractaat Sanhedrin 40a,b) vermeldt dat in de tijd van de rechters, juridische gebeurtenissen zoals contracten of strafzaken werden gedateerd volgens de Jubeljaarcyclus, de Sabbatscyclus binnen de Jubeljaarcyclus, en het jaar binnen de Sabbatscyclus. De Samaritaanse gemeenschap gebruikte deze dateringsmethode blijkbaar nog tot in de 14e eeuw n.C., toen een redacteur van een van de geschriften van de Samaritanen schreef dat hij zijn werk beëindigde in de 61e Jubeljaarcyclus sinds de intocht in Kanaän, in het vierde jaar van de vijfde Sabbatical van die cyclus. In deze gevallen van gebruik van de Jubeljaar/Sabbatjaarcycli wordt niet voorzien in de mogelijkheid dat de Sabbatjaarcycli uit fase zijn met de Jubeljaarcycli, hetgeen extra bewijs is dat het Jubeljaar samenviel met het zevende Sabbatjaar.