Echtscheiding kan een enorme impact hebben op het leven van de betrokkenen, ook al komt het ongelooflijk vaak voor (42% van de huwelijken in Engeland en Wales eindigt met een bezoek aan de notaris, volgens de laatste gegevens). Voor sommigen kan dit proces resulteren in een trauma, dat zich op complexe manieren kan manifesteren. Hier legt Camilla*, 46, een schrijfster uit Wrexham uit hoe het uiteenvallen van haar verbintenis resulteerde in een geval van posttraumatische stressstoornis (PTSD.)
Ik ontdekte in 2008 dat mijn man een affaire had. We waren zeven jaar getrouwd en ik was zes maanden zwanger van mijn dochter. Toen ik hem ermee confronteerde en zei dat hij zijn koffers moest pakken en weg moest gaan, ontkende hij het en hield vol dat de vrouw die de belastende voicemail had ingesproken die ik op zijn telefoon had gevonden, het verkeerde nummer had gebeld. Ik geloofde hem niet, maar met een zoon van drie en een baby op komst, was ik financieel van hem afhankelijk en voelde me gevangen.
Zelfs toen hij dagen later de affaire bekende, hield ik mezelf voor dat het uiteindelijk het beste voor onze kinderen zou zijn als we bij elkaar zouden blijven. Ik was er kapot van – maar ik was geen opgever.
‘Vanaf dat moment verloor ik mijn zelfvertrouwen’
Maar vanaf dat moment verloor ik mijn zelfvertrouwen. Ik had het gevoel dat de affaire mijn schuld was, ik was er zeker van dat ik iets had gedaan om het te veroorzaken. Als ik er nu op terugkijk, denk ik dat het te maken had met de vier miskramen die ik tussen mijn twee kinderen had gehad – het was een emotionele periode geweest en had geleid tot veel afstand tussen ons. Telkens als ik probeerde de kloof te overbruggen en onze nabijheid te vergroten, werd het alleen maar erger.
Hij beloofde dat hij niet meer ontrouw zou zijn, en dat hij aanhankelijker en aanweziger zou zijn in ons huwelijk, maar er veranderde nooit iets. Het was alsof we vastzaten in een hamsterwiel, dat maar ronddraaide, maar nergens kwam. In de daaropvolgende maanden tastte de affaire mijn identiteit aan; de ambitieuze, zelfverzekerde vrouw die ik daarvoor was geweest werd vervangen door een versie die ik niet herkende. Ik zag mijn man die een verhouding had als bewijs dat ik niet aantrekkelijk was, en ik kon de aanblik van mijn spiegelbeeld niet verdragen. Ik kwam aan en begon me te kleden in slobbertruien in een poging mezelf onzichtbaar te maken.
Toen mijn moeder in maart 2009 overleed, voelde ik me eenzamer dan ooit. Anderhalf jaar later verliet mijn man me.
‘Anderhalf jaar later verliet mijn man me’
Ter berusting in het feit dat het leven waaraan ik me had vastgeklampt in duigen was gevallen, startte ik een echtscheidingsprocedure, om tot de ontdekking te komen dat we 70.000 pond schuld hadden. Ik was ontzet – ik wist niet dat we in zulke financiële problemen zaten, maar £23,000 stond op mijn naam, en ik had geen idee hoe ik eruit moest komen.
Ik had het gevoel dat ik de controle over mijn leven volledig kwijt was en begon te lijden aan invaliderende angsten. Mijn dagen begonnen met een paniekaanval op de vloer van de badkamer, of ik probeerde er een af te weren voordat de kinderen wakker werden en zagen hoe kapot ik was. Al snel werd de stress me te veel en begon ik aan zelfverminking, een fysieke sensatie waarop ik me kon concentreren om mezelf af te leiden van de alles verterende emotionele pijn die de situatie waarin ik me bevond met zich meebracht.
Maar het was pas in april 2013, toen ik mijn hypotheekaflossingen niet meer kon bijhouden en mijn huis in beslag werd genomen, dat ik echt het absolute dieptepunt bereikte. Ik werd gedwongen terug te keren naar een huurwoning met mijn vader als borg, omdat ik geen eigen geld had. Ik was net 40 geworden, en mijn leven was zo ver verwijderd van wat ik dacht dat het in deze fase zou zijn.
‘Ik kreeg de diagnose angst, depressie en complexe PTSS’
Dat bleek de motivatie te zijn die ik nodig had om een afspraak te maken met mijn huisarts, bij wie ik de diagnose angst, depressie en complexe PTSS kreeg, wat in wezen een informatieverwerkingsstoornis is die het gevolg is van langdurig trauma. Ik kreeg antidepressiva voorgeschreven en werd doorverwezen naar een NHS-counselor, maar ik had niet het gevoel dat beide echt hielpen. Ik weet dat ik geluk heb gehad – sommige mensen staan maanden op wachtlijsten – maar praattherapie werkte niet echt voor mij, en ik had het gevoel dat de medicatie mijn symptomen maskeerde.
Pas toen mijn vader voor me betaalde om naar een privé-therapeut te gaan, ontdekte ik eye movement desensitisation and reprocessing (EMDR) therapie – een techniek die is ontworpen om je het trauma in kleine doses te laten herbeleven, terwijl een therapeut je oogbewegingen leidt om je aandacht af te leiden. Vanaf mijn vierde sessie wist ik dat het werkte; ik had eindelijk het gevoel dat ik begon te genezen.
Het was echter maar een deel van mijn gereedschapskist. Denken aan het verleden of de toekomst veroorzaakte nog steeds paniekaanvallen, dus ik oefende ademhalingsoefeningen, die me hielpen om me in het heden te verankeren en me veilig te voelen. Door te gaan werken voor een onlinebedrijf dat gezondheids- en welzijnsproducten verkocht, kreeg ik mijn financiën weer onder controle en kon ik mijn schulden afbetalen. In totaal duurde het ongeveer vier jaar om mijn geestelijke gezondheid weer op de rails te krijgen. Maar aan het einde van die reis realiseerde ik me dat ik anderen wilde helpen die een soortgelijk trauma hadden meegemaakt en besloot ik me om te scholen tot EMDR-therapeut.
Het heeft me 12 jaar gekost om op dit punt te komen, maar op dit moment is mijn geestelijke gezondheid nog nooit zo goed geweest. Terugkijkend zou ik willen dat ik mijn vroegere ik kon vertellen dat ze altijd goed genoeg was en liefde waardig. Ik twijfel daar nu nooit meer aan en op een vreemde manier ben ik dankbaar voor de dingen die ik heb meegemaakt die me deze ene, echt essentiële les hebben geleerd.
De deskundige kijk op echtscheiding en PTSS
Van Dr Sarah Vohra, NHS-consultantpsychiater, @themindmedic.
Scheiding of echtscheiding kan voor beide partijen een ongelooflijk schrijnende ervaring zijn, vooral wanneer er afhankelijke personen bij betrokken zijn. Elke partij kan achtbaanemoties ervaren, die aanvankelijk kunnen lijken op een rouwreactie, van de schok, de woede van ‘waarom ik’, de wanhoop over hoe het hun leven zal beïnvloeden, tot het accepteren en leren in het reine te komen met hun nieuwe realiteit, onafhankelijk van hun partner.
Deze psychologische symptomen kunnen langer aanhouden dan sommigen zouden verwachten en kunnen leiden tot de ontwikkeling van een klinische depressie of angst – die zich kan uiten in paniekaanvallen en zelfbeschadiging. Dergelijke symptomen kunnen van invloed zijn op iemands vermogen om te functioneren in familie- en vriendenkring – en zelfs op het werk. Ze kunnen psychologische behandeling (therapie) of medicatie nodig hebben om hun symptomen te beheersen.
Cut through the noise en ontvang praktisch, deskundig advies, home workouts, eenvoudige voeding en meer rechtstreeks in uw inbox. Meld u aan voor de WOMEN’S HEALTH NEWSLETTER