Plantenstengels

De plantenstengels zijn een belangrijk orgaan voor de meeste plantensoorten. Zij vervullen vele functies die planten helpen groeien, concurreren en overleven in een enorm scala van omgevingen. Stengels kunnen vlezig zijn of secundaire groei doormaken en verhard hout produceren.

De lengte van een stengel is opgebouwd uit knopen en internodiën. Knopen zijn de punten op een stengel waar bladeren en nieuwe takken uit groeien. Internodia zijn alle ruimten tussen de nodes. Het weefsel van een stengel bestaat uit drie algemene lagen: de opperhuid, het grondweefsel en het vaatweefsel. Elke laag is op verschillende manieren belangrijk voor het succes van een plant.

Waarom zijn plantenstengels belangrijk?

Plantenstengels vervullen een breed scala aan functies die verschillende plantensoorten in staat hebben gesteld om in verschillende habitats te overleven. Zij bieden steun aan bladeren, bloemen en vruchten en transporteren water, gassen, voedingsstoffen en koolhydraten tussen bladeren en wortels.

Stengels hebben een aantal defensieve eigenschappen om een plant te helpen beschermen tegen infectie en opgegeten te worden door insecten, vogels en zoogdieren. Ze kunnen voor veel planten ook een belangrijke plaats van fotosynthese zijn. Een andere belangrijke rol die stengels spelen in het succes van planten is het verhogen van de hoogte van een plant om de hoeveelheid blootstelling aan zonlicht te vergroten.

Hoe worden stengels gekweekt?

Nieuwe stengel wordt geproduceerd vanuit de top van de plant in een gedeelte dat bekend staat als de meristeem. De groei van stengels is gecompliceerder dan die van wortels, omdat stengels ook bladeren, takken en alles daartussen moeten produceren.

De meristeem kan worden onderverdeeld in drie lagen: de opperhuid, de grondmeristeem en het procambium. De opperhuid is verantwoordelijk voor de huidgroei en de grondmeristeem wordt het hoofdvolume van een stengel. Het procambium produceert het vaatweefsel dat water en andere voedingsstoffen op en neer door de stengel transporteert.

De groei van stengels volgt een zeer voorspelbaar patroon en volgt in feite een beroemd patroon dat bekend staat als het getal van Fibonacci. Biologen zijn al eeuwen geïnteresseerd in dit feit en theorieën over hoe planten in staat zijn om dit groeipatroon te volgen zijn onder andere voorgesteld door Leonardo Da Vinci.

Node en internodes

De lengte van een stengel kan worden onderverdeeld in nodes en internodes. Knopen zijn de specifieke punten op de stengel waar nieuwe bladeren en takken uit ontspruiten. Hier kunnen nieuwe bladeren en scheuten groeien om de planten meer aan licht bloot te stellen.

Internodes zijn de gedeelten van de stengel tussen de nodes die er vaak karakterloos uitzien en gewoonlijk het grootste deel van de lengte van de stengel uitmaken. De lengte van de internodiën varieert sterk van soort tot soort, van enkele millimeters tot meer dan een meter.

Epidermis

De epidermis is de grenslaag tussen de stengel en de buitenwand. Het is de eerste verdedigingslinie tegen ziekteverwekkers en dieren die de stengel van de plant dreigen te infecteren en op te eten.

De opperhuid bestaat vaak uit cellen die collenchyma cellen worden genoemd en die aan hun buitenzijde overmatig dikke celwanden hebben. Deze cellen bieden zowel bescherming als structurele steun aan plantenstengels. De epidermislaag is gewoonlijk bedekt met een wasachtige laag, gemaakt van een stof die cutine wordt genoemd.

Vasculair weefsel

Het vasculaire weefsel in planten is verantwoordelijk voor het transport van water, gassen, koolhydraten en andere voedingsstoffen tussen de verschillende delen van een plant. Het was een van de belangrijkste aanpassingen in de evolutie van planten, wat blijkt uit het feit dat vaatplanten de dominante organismen zijn in de meeste ecosystemen op het land.

Vaatweefsel bestaat uit het xyleem en het floëem. Het xyleem heeft tot taak water van de wortels van een plant naar de bladeren te transporteren. Het floëem vervoert koolhydraten, ionen, eiwitten en hormonen tussen de verschillende delen van een plant.

Het floëem groeit aan de buitenkant van het xyleem en de combinatie van een enkel floëem en xyleem samen staat bekend als een vaatbundel. Een enkele plant heeft gewoonlijk vele vaatbundels die over de lengte van de stengel of stengels lopen. De vaatbundels bij eudicotten zijn in een ring gerangschikt, terwijl de vaatbundels bij monocotten verspreid over de stengel liggen.

Grondweefsel

Het grondweefsel wordt gemaakt door het grondmeristeem en staat ook bekend als de cortex. Het omvat het weefsel tussen het vaatweefsel en de opperhuid, en het zacht geworden weefsel in het midden van veel planten, dat bekend staat als merg.

Veel houtachtige planten hebben een ring van vezels tussen het vaatweefsel en de opperhuid die belangrijk is voor het vergroten van de sterkte van de stengel. Het merg bestaat meestal uit niet-gespecialiseerde cellen en kan ook zetmeel en lignine bevatten. Slijmstof, een kleverige stof die wordt gebruikt om water en koolhydraten te helpen opslaan, wordt in het merg geproduceerd.

Hout en schors

Hout en schors worden geproduceerd door secundaire groei van een stengel. De groei van hout begint pas als de primaire groei is voltooid en wordt uitgevoerd door een weefsellaag die bekend staat als het cambium.

Het cambium bevindt zich tussen het xyleem en het floëem en produceert het secundaire floëem en secundair xyleem. Schors is de secundaire groei van het floëem en omvat een uitwendige laag van dode cellen en een inwendige laag van levende cellen. Hout is de secundaire groei van het xyleem.

Hout en schors komen zeer zelden voor bij monocoten en de meeste soorten zijn volledig kruidachtig. Palmbomen, hebben extreem grote meristemen en produceren eenvoudig brede stengels uit primaire groei. Als de stam eenmaal gevormd is, wordt hij niet breder omdat er geen secundaire groei is.

Laatst bewerkt: 31 mei 2015