Ovidius

Publius Ovidius Naso, in de geschiedenis beter bekend als Ovidius (43 v. Chr. – 17 v. Chr.), was een van de meest productieve schrijvers van het vroege Romeinse Rijk. Zijn poëzie, meestal geschreven in de vorm van elegische coupletten, beïnvloedde vele grote schrijvers door de geschiedenis heen, waaronder Chaucer, Milton, Dante, Shakespeare, en Goethe. Hij was geliefd bij het volk van Rome, maar maakte de tragische fout keizer Augustus boos te maken en bracht de rest van zijn leven in ballingschap door.

Vroeger

Als telg van een oude ruitersfamilie werd Ovidius op 20 maart 43 v. Chr. geboren in Sulmo in Abruzzo, 145 km ten oosten van Rome. Tegen de tijd van zijn geboorte was de Republiek gevallen en de troonopvolger van de gevallen Julius Caesar, Octavianus (de toekomstige Augustus), was op jacht naar zijn moordenaars; een burgeroorlog was begonnen. Zoals vele anderen van zijn generatie wilde Ovidius’ familie, vooral zijn vader, dat hij een carrière in de rechten en de politiek zou nastreven, maar Ovidius’ levenslange droom was iets totaal anders. Hij werd naar Rome gestuurd om zijn opleiding te voltooien onder de voogdij van de redenaar Arellius Fuscus en de retoricus Porcius Latro. Hij was een vooraanstaand student, vooral in de retorica, en reisde later langs de Griekse eilanden, zoals veel jonge Romeinse studenten deden om zich verder te bekwamen.

Ondanks het aandringen van zijn ouders – zijn vader berispte hem vaak omdat hij poëzie schreef – liet deze liefhebber van de taal het openbare leven al na een handvol kleine rechterlijke functies in de steek voor het leven van een dichter. Op aandringen van de redenaar en beschermheer van de kunsten Marcus Valerius Messalla Corvinus, verwierf hij spoedig succes als schrijver en was al spoedig de bekendste dichter van Rome. Helaas kon deze bekendheid hem niet beschermen, en in 8 CE werd hij uit Rome verbannen.

Bekende werken

Een tijdgenoot van de Romeinse historicus Livy, Ovidius, samen met de dichters Vergilius en Horatius wordt door veel historici verondersteld een poëtische stijl te hebben gecreëerd die vergelijkbaar is met de Griekse schrijvers uit het oude verleden. In tegenstelling tot Vergilius en Horatius werd Ovidius echter niet beschouwd als een lid van de binnenste kring van keizer Augustus aan het keizerlijk hof. Om redenen die voor moderne historici onduidelijk zijn, maakte Ovidius zich niet geliefd bij de keizer. Dit kan te maken hebben gehad met het soort poëzie dat Ovidius schreef: advies aan de jonge minnaar. Een historicus zei zelfs dat voor Ovidius de liefde het enige spel was dat de moeite waard was.

Zijn eerste dichtbundel was de uiterst succesvolle Amores of ‘Het boek der liefde’, gepubliceerd in 22 v. Chr. Het verhaalde in een zeer luchtige stijl over de tegenslagen van een jongeman en zijn liefde voor een onbereikbaar jong meisje. Zijn andere werken gingen over een verscheidenheid van onderwerpen: Heroides of ‘Heldinnen’ was een reeks van 15 brieven die door Griekse en Romeinse mythologische vrouwenfiguren zoals Penelope en Dido zouden zijn geschreven aan hun minnaars die hen hadden mishandeld of in de steek gelaten. Zijn Mediacamina Faciei Femineae verdedigde niet alleen het gebruik van cosmetica door een Romeinse vrouw, maar bevatte ook recepten. Een ander werk, Remedia Amoris of ‘Remedies voor de liefde’, gaf minnaars advies over hoe ze een relatie moesten beëindigen. Ars Amatoria of ‘De kunst der liefde’ waren drie boeken, geschreven in 2 n.C., die handelden over de handelingen van hofmakerij en erotische intriges, waarbij advies werd gegeven aan zowel mannen als vrouwen. Een goed voorbeeld van dit advies is te vinden in Boek I waar hij schreef,

Het eerste wat je moet doen is een object vinden voor je liefde, jij die nu voor het eerst komt om te vechten in deze nieuwe oorlogsvoering. De volgende taak is om het meisje dat je aantrekt voor je te winnen; de derde taak is om je liefde te laten duren. (Branyon, 57)

Ars Amatoria is lang beschouwd als een van de mogelijke redenen voor zijn verbanning.

Teken in op onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief!

Metamorfosen

Zijn beroemdste werk, althans voor de meeste moderne lezers, is Metamorfosen, 15 boeken gecomponeerd in dactylische hexameter, een verzameling verhalen ontleend aan mythen en legenden uit de klassieke oudheid en het Nabije Oosten, een chronologie van de schepping van de wereld tot de dood van Caesar. Het was een episch gedicht dat niet alleen sprak over de interactie van de mensheid met de goden, maar ook over helden en heldinnen als Perseus, Theseus, Hector en Achilles. Het is een van Ovidius’ weinige werken die niet in coupletten zijn geschreven.

Voor zijn ballingschap voltooid, opende hij Boek I met een verklaring over zijn doel,

Mijn geest is gebogen om te vertellen over lichamen die in nieuwe vormen zijn veranderd. O goden, omdat jullie zelf veranderingen hebben teweeggebracht, adem over mijn ondernemingen en breng mijn lied in ononderbroken melodieën vanaf het allereerste begin van de wereld tot aan de huidige tijd. (Metamorfosen, 3)

Hij eindigde Boek XV door zowel over de toekomst van Rome als over zijn eigen toekomst te spreken,

Verwijder Ads

Advertisement

Waar de macht van Rome zich ook over de overwonnen wereld uitstrekt, ik zal op de lippen van de mensen worden genoemd, als de profetieën van de barden enige waarheid hebben, zal ik door alle eeuwen heen in roem leven. (Metamorfosen, 311)

Exile

Op zijn zachtst gezegd stond het onderwerp van Ovidius’ erotische poëzie in schril contrast met de zedelijke hervorming die werd voorgesteld door keizer Augustus, die in principe geloofde dat een deel van de ondergang van de Republiek en de huidige erbarmelijke status van het Keizerrijk te wijten was aan een gebrek aan moraal, een probleem waarover Cicero tientallen jaren eerder had geschreven, voordat Augustus hem in 43 v.Chr. had laten vermoorden. De keizer wilde dat zijn rijk zou terugkeren naar een striktere naleving van veel van de oudere tradities van Rome, vooral op het gebied van godsdienst en het huwelijksbed. Helaas geloofde Ovidius niet dat deze hervormingen iedereen in gelijke mate troffen, meer in het bijzonder de keizerlijke huishouding, want de keizer stond bekend om zijn vele minnaressen, en zijn dochter Julia was een befaamd overspelige vrouw; zij zou uiteindelijk worden verbannen en terugkeren naar Italië om daar in 15 n.C. aan ondervoeding te sterven.

Helaas kon Ovidius zijn mening niet voor zich houden en uitte hij die in de regels van zijn poëzie. Hij schreef dat het privé-leven en het huwelijk van de keizer in schril contrast stonden met de strenge regels die hij voor de algemene bevolking had opgesteld. De openhartige dichter was ook openhartig over de vrouw van de keizer, Livia. In zijn poëzie was hij van mening dat een vrouw het recht had om cosmetica te gebruiken; in het geval van Livia zei hij echter dat zij het te druk had om veel aandacht aan haar uiterlijk te besteden, ondanks het feit dat zij een staf had om op haar garderobe te letten en zelfs een masseuse.

Keizer Augustus was niet blij met de inhoud van Ovidius’ poëzie, en terwijl de echte reden een staatsgeheim werd, werd Ovidius in 8 CE verbannen naar Tomis, Constanta in het huidige Roemenië, in Ovidius’ woorden een plaats met een zeer “ellendig klimaat.” Sommige historici wijzen op de mogelijkheid dat Ovidius betrokken was bij het vermeende Julia-schandaal. Wat ook de reden van zijn verbanning moge zijn geweest, Augustus beweerde publiekelijk dat de dichter vrouwelijk overspel aanmoedigde. In zijn eigen verdediging hield Ovidius vol dat hij een fout had gemaakt, geen misdaad. Verder werden al zijn werken verbannen uit de Romeinse openbare bibliotheken. Gelukkig voor toekomstige generaties konden zijn werken overleven dankzij zijn populariteit onder vele particuliere verzamelaars.

Steun onze non-profit organisatie

Met uw hulp creëren wij gratis inhoud die miljoenen mensen over de hele wereld helpt geschiedenis te leren.

Word lid

Verwijder advertenties

Advertentie

Er zijn er die geloven dat zijn verbanning te wijten was aan de sfeer van die tijd. De mensen in de stad waren onrustig en er was een opstand in de provincies op komst. Anderen beweren dat hij misschien iets gehoord of gezien had, en dat de keizer hem het zwijgen wilde opleggen, waarbij verbanning de meest logische keuze was. Ondanks openbare en privé-pleidooien gaven de keizer en zelfs zijn erfgenaam Tiberius niet toe, en de dichter bracht de rest van zijn leven weg van Rome in Tomis door. Terwijl hij in ballingschap leefde, bleef hij schrijven; onder deze werken bevonden zich vier dichtbundels, getiteld Epistulae ex Ponto of ‘Brieven uit Pontus’ en Tristia of ‘Smarten’, gedichten aan zijn vrouw. In 17 CE stierf Ovidius terwijl hij nog in ballingschap was. Hoewel hij verzocht in Rome begraven te worden, weet niemand zeker of zijn verzoek is gehonoreerd.