Survivors van sepsis kunnen te maken krijgen met een breed scala aan korte- en langetermijneffecten. Deze zijn afhankelijk van de ernst van de sepsis en de duur van de behandeling op een intensive care-afdeling en in het ziekenhuis. Terwijl veel overlevenden een normaal leven kunnen leiden, blijft tot de helft achter met ingrijpende medische problemen die hun gezondheid en welzijn op lange termijn drastisch beïnvloeden. Sepsis is de belangrijkste oorzaak van ziekenhuisheropnames;* studies tonen aan dat 26% van de overlevenden van sepsis binnen 30 dagen opnieuw in het ziekenhuis wordt opgenomen en 48% binnen 180 dagen.** Onder kinderen eindigt bijna de helft die een ernstige sepsis hebben gehad opnieuw met een ziekenhuisopname. De studies suggereren dat betere zorg na het ziekenhuis nodig is om heropname te voorkomen, de zorgkosten te verlagen en het herstel van de overlevende te verbeteren.
Wat zijn de gevolgen van sepsis?
Diegenen die voor een langere periode in het ziekenhuis zijn opgenomen of op de intensive care unit (ICU) zijn behandeld, zullen waarschijnlijk blijvende, en soms ernstige, lichamelijke en cognitieve repercussies ervaren. Deze omvatten:
- Amputaties door weefseldood als gevolg van onderbroken bloedtoevoer naar de ledematen
- Spierzwakte
- Ademhalingsmoeilijkheden als gevolg van schade aan de longen
- Schade aan de nieren waardoor dialyse nodig is
- Chronische vermoeidheid en lagere algehele lichamelijke veerkracht
- Cognitieve veranderingen en stoornissen en geheugenverlies
- Paniekaanvallen en depressie.
Ik ben een overlevende van sepsis. Wat kan ik verwachten?
Sommige patiënten herstellen sneller en vollediger van sepsis dan anderen, maar de meeste overlevenden hebben revalidatie nodig om hun vroegere niveau van gezondheid te herstellen, voor zover dat mogelijk is. Dit begint in het ziekenhuis met eenvoudige activiteiten zoals lopen, baden en aankleden. Fysiotherapeuten zullen u waarschijnlijk helpen bij deze activiteiten en u oefeningen geven om uw spieren te versterken.
Nadat u weer thuis bent, zult u waarschijnlijk veel rust nodig hebben. U kunt erg zwak zijn en snel moe worden, zelfs van gesprekken. Het is normaal dat u zich gefrustreerd voelt omdat u de dingen die u vroeger zo gemakkelijk deed, niet meer kunt doen, maar het is belangrijk dat u rust neemt en uw activiteiten langzaam opbouwt. Als u geen eetlust meer heeft, kunnen kleine maaltijden gedurende de dag en voedzame drankjes u helpen energie te krijgen.
Naast de lichamelijke gevolgen van sepsis, waaronder pijn op de borst, ademnood en spierpijn, kunt u ook last krijgen van:
- Op van streek zijn of huilen zonder dat daar een reden voor lijkt te zijn
- Alleen willen zijn, vrienden en familie vermijden
- Snel boos worden
- Bang zijn over hoe ziek u bent geweest of bang zijn dat u het weer zult worden
- Moeite hebben met slapen en nachtmerries hebben
- Verwarring van de werkelijkheid, niet zeker weten wat echt is en wat niet
- voelen alsof niets meer hetzelfde zal zijn
- angstig zijn
- depressief, ongemotiveerd zijn of geen plezier hebben in dingen die u gewoonlijk doet
Veel van deze problemen verdwijnen na verloop van tijd en zijn een normale reactie op een ernstige ziekte en een ernstig trauma. Uw ziekenhuis kan follow-up klinieken of personeel hebben die patiënten en gezinnen helpen nadat ze zijn ontslagen of ze kunnen u voorzien van middelen voor verdere hulp terwijl u geneest.
Wat kan ik doen om mijn herstel te bevorderen?
Het is normaal dat u zich tijdens uw revalidatie angstig of gefrustreerd voelt. Het kan helpen om:
- Klein haalbare doelen voor uzelf te stellen
- Praat met vrienden, familie of een gezondheidswerker over wat u voelt
- Bewaar een dagboek om uw vooruitgang bij te houden en kijk ernaar om uzelf te herinneren aan de vooruitgang die u al hebt geboekt
- Schrijf alle vragen die u hebt op en stel ze aan uw arts
- Praat met vrienden en familie en vraag hen om eventuele gaten in uw geheugen in te vullen over wat er met u is gebeurd.
- Het duurt vaak tot 18 maanden voordat overlevenden zich weer hun normale of ‘bijna normale’ zelf beginnen te voelen. Als u merkt dat u moeite hebt om met lichamelijke of psychologische en emotionele problemen om te gaan, neem dan contact op met een professional.
Sepsis herstel en oudere volwassenen.
Uit studies is gebleken dat oudere volwassenen die ernstige sepsis overleven een hoger risico lopen op cognitieve en fysieke stoornissen op de lange termijn dan degenen die om andere redenen in het ziekenhuis zijn opgenomen. 60% van de oudere volwassenen die voor ernstige sepsis in het ziekenhuis werden opgenomen, ondervonden een verslechtering van hun cognitieve en fysieke functioneren, waaronder het verlies van het vermogen om te lopen en alledaagse activiteiten uit te voeren, zoals baden of een maaltijd bereiden. De kans op het krijgen van matige tot ernstige cognitieve stoornissen was drie keer hoger voor oudere sepsispatiënten dan voor mensen van dezelfde leeftijd met andere redenen voor ziekenhuisopname.
Sepsis herstel en kinderen.
Het leven na sepsis kan moeilijk zijn voor veel kinderen. Het herstel van cognitieve en fysieke functies kan een langzaam proces zijn, afhankelijk van de ernst van de sepsis van de patiënt. Pediatrische sepsispatiënten met ernstige sepsis worden na ontslag vaak minstens één keer opnieuw in het ziekenhuis opgenomen.***
De families van kinderen die op de intensive care-afdeling (ICU) zijn opgenomen, kunnen Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) ervaren. Verslechtering van de lichamelijke gezondheid komt vaker voor en is ernstiger bij de ouders en verzorgers van een kind dat op de IC is opgenomen dan bij gezinnen waarvan de kinderen op algemene afdelingen zijn opgenomen.
Life after sepsis fact sheet: www.cdc.gov/sepsis/pdfs/life-after-sepsis-fact-sheet.pdf
* https://media.jamanetwork.com/news-item/sepsis-a-leading-cause-of-hospital-readmission/
** https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25746745
***https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6164000/