Foto door: Astrid Colton
Door Sarah Jones
Het lieveheersbeestje is een van Canada’s meest geliefde insecten. Veel mensen denken dat er maar één soort lieveheersbeestje in Noord-Amerika voorkomt en dat je kunt zien hoe oud lieveheersbeestjes zijn door de vlekken op hun rug te tellen. In werkelijkheid kent Noord-Amerika meer dan 450 inheemse soorten lieveheersbeestjes, ook wel lieveheersbeestjes of lieveheerskevers genoemd. Het aantal vlekken op de rug van een lieveheersbeestje hangt af van de soort, niet van de leeftijd van het insect. Als je bijvoorbeeld 12 stippen telt, kijk je naar een convergent lieveheersbeestje, terwijl als het geen stippen heeft het een gepolijst lieveheersbeestje is. Ook de kleur van lieveheersbeestjes kan enigszins variëren, van rood tot oranje. Als de omstandigheden goed zijn, kunnen ze twee tot drie jaar oud worden.
Het lichaam van een lieveheersbeestje is een ronde of ovale koepelvorm met korte poten en antennes. Hoewel ze zwart worden geboren, ontwikkelen ze hun prachtige heldere kleur en kenmerkende zwarte vlekken in de eerste weken van hun leven; naarmate ze ouder worden, beginnen hun vlekken echter te vervagen. Hun kleur is niet alleen mooi, maar dient ook ter bescherming van het insect. In de natuur geven felle kleuren zoals blauw, rood en geel meestal aan dat het dier dat de kleur draagt giftig is. Veel reptielen en insecten gebruiken dit in hun voordeel door felle kleuren te ontwikkelen om roofdieren te waarschuwen dat ze geen geschikte maaltijd zijn. Naast hun felle kleur zijn lieveheersbeestjes in staat zich te verdedigen als ze worden aangevallen door voor dood te spelen en van achter hun pootgewrichten een stof af te scheiden die hun roofdieren verschrikkelijk doet smaken en ruiken. Dit zal andere dieren vaak snel afleren een lieveheersbeestje niet te achtervolgen voor het avondeten.
Het leven van een insect
Een vrouwelijk lieveheersbeestje legt honderden eitjes per keer. Vaak legt ze die in kolonies van bladluizen of andere plantenetende insecten. Als de eitjes drie tot vijf dagen later uitkomen, hebben de jongen meteen grote honger en gaan ze op zoek naar voedsel. Gelukkig heeft hun moeder hun favoriete voedselbron gemakkelijk toegankelijk gemaakt. Het duurt gemiddeld maar een week voor een juveniel lieveheersbeestje volwassen is.
Lieveheersbeestjes migreren niet en overwinteren niet in warmere streken. In plaats daarvan houden ze een winterslaap, op zoek naar warme, droge plaatsen om te slapen tijdens de lange, koude winter. Omdat ze koudbloedig zijn, wat betekent dat ze voor warmte afhankelijk zijn van hun leefomgeving, hebben ze een plaats nodig waar ze warm kunnen overwinteren, zoals in gebouwen. Lieveheersbeestjes beginnen gebouwen af te struinen op zoek naar scheuren en gaten waardoor ze binnen kunnen komen. Veel lieveheersbeestjes komen in huizen terecht, maar je kunt ze het beste weer buiten zetten als je ze ziet, omdat huizen geen geschikte voedselbron hebben om de lieveheersbeestjes te onderhouden tot ze aan hun winterslaap beginnen. Tijdens de winterslaap zijn de lieveheersbeestjes afhankelijk van hun vetreserves om het uit te houden tot de lente, wanneer ze weer kunnen beginnen met jagen.
Lieveheersbeestjesgeluk
Historisch gezien heeft de aanwezigheid van lieveheersbeestjes veel verschillende betekenissen gehad voor verschillende culturen. Engelse boeren geloofden dat lieveheersbeestjes een teken waren van een goede oogst. Als een lieveheersbeestje op de hand van een jonge Zweedse vrouw landde, geloofde men dat het haar de maat nam voor huwelijkshandschoenen. In Canada is een lieveheersbeestje dat in je garage overwintert een teken van goed geluk.
Middeleeuwse Europeanen geloofden dat lieveheersbeestjes door God werden gestuurd om de oogst van de boeren te redden. Er zit enige waarheid achter dit geloof. Lieveheersbeestjes zijn agressieve predatoren van vele soorten bladluizen en nectarzuigende insecten die zich normaal voeden met gewassen en tuinen. Elk lieveheersbeestje kan tot 500 bladluizen per dag eten. Ze zijn zo nuttig als ongediertebestrijders in tuinen, gewassen en boomgaarden dat onze liefde voor het lieveheersbeestje Noord-Amerika in de problemen heeft gebracht.
Invasieve lieveheersbeestjessoorten
Multikleurige Aziatische lieveheersbeestjes, een lieveheersbeestjessoort die oorspronkelijk uit Japan komt, werden in de jaren zeventig in Noord-Amerika geïntroduceerd om inheemse lieveheersbeestjes te helpen bladluizen te bestrijden die schade toebrachten aan gewassen. Helaas is hierdoor een plaag ontstaan die leidt tot een afname van de populaties van onze inheemse soorten. Aziatische lieveheersbeestjes hebben een snellere voortplantingscyclus, waardoor ze elk jaar meer jongen krijgen. Naast een hoger geboortecijfer zijn de invasieve kevers ook bestand tegen koudere winters, waardoor minder individuen sterven tijdens hun winterslaap. De combinatie van deze twee factoren heeft ertoe geleid dat het Aziatische lieveheersbeestje de overhand heeft genomen als de overheersende lieveheersbeestjessoort in Canada.
Het Aziatisch lieveheersbeestje is iets groter dan Canada’s inheemse lieveheersbeestjessoorten en varieert enigszins in kleur. De invasieve soort is doorgaans zes tot 10 millimeter lang en varieert in kleur van mosterdgeel tot donker, roodachtig oranje. Ze hebben geen consistent aantal zwarte vlekken op hun vleugeldek zoals onze inheemse soorten, en sommige hebben zelfs helemaal geen vlekken. Vanwege hun felle kleur zijn vogels en andere dieren vaak terughoudend om ze te eten, omdat ze weten dat ze geen smakelijk maal vormen.
Lieveheersbeestjes aantrekken in uw tuin
Lieveheersbeestjes zijn hun favoriete voedsel, maar ze eten ook stuifmeel. Er zijn specifieke soorten stuifmeel waar lieveheersbeestjes zich bijzonder tot aangetrokken voelen. Het meest populaire stuifmeel komt van planten met parapluvormige bloemen, zoals dille, koriander, karwij, venkel, engelwortel, tansy, wilde wortel en duizendblad. Deze verse kruiden en groenten zijn ook geweldig in uw tuin. Andere planten die lieveheersbeestjes aantrekken zijn coreopsis, paardenbloemen en geurende geraniums.
Een ander belangrijk aspect van het houden van nuttige insecten in uw tuin is om schadelijke bestrijdingsmiddelen buiten te houden. Dit is vooral belangrijk voor lieveheersbeestjes, omdat hun dieet grotendeels bestaat uit de zacht-bodied insecten die van nature zou leven in uw tuin. Ze zijn zo efficiënt in het op afstand houden van plantenetende insecten dat ze worden verkocht als een alternatief voor chemicaliën, hoewel het creëren van een lieveheersbeestje-vriendelijke habitat meestal de betere weddenschap is om ze in je tuin te houden. Het hebben van een natuurlijke tuin is ook gezonder voor het milieu, evenals uw gezin en huisdieren.