Het Russische Sojoez-ruimtevaartuig is het langst vliegende ruimtevaartuig in de geschiedenis. Het werd in het begin van de jaren zestig ontwikkeld om kosmonauten meer controle in de ruimte te geven in de aanloop naar mogelijke missies naar de maan. Het driekoppige ruimtevaartuig was het Sovjet-equivalent van NASA’s Gemini; het kon alles doen wat een ruimtevaartuig naar de maan moest kunnen. Wat het niet kon doen, althans in zijn eerste versie, was landen terug op Aarde.
De Sojoez-afdalingsmodule was ontworpen om los te komen van de instrumentmodule en kleine terugvuurraketten af te vuren om weer in de atmosfeer te komen. Een grote parachute zou de afdaling vertragen en vlak voor de landing zouden raketten afgaan om de landing voor de kosmonauten op te vangen. In tegenstelling tot de presentatie van de Sovjet-Unie van vroege Vostok en Voshod vluchten, zoals die van Yuri Gagarin, was dit het eerste ruimtevaartuig dat zou landen met de kosmonauten er nog in.
Op 20 april 1967 werden de eerste en reserve piloten voor Sojoez 1 bevestigd – respectievelijk Vladimir Komarov en Yuri Gagarin. De missie was ingewikkeld en riskant. Komarov zou op 23 april lanceren. De volgende ochtend zouden Valery Bykovsky, Aleksei Yeliseev, en Yevgeny Khrunov in Soyuz 2 lanceren. Komarov in het meer geavanceerde ruimtevaartuig zou rendez-vous hebben met Sojoez 2. Twee kosmonauten zouden ruimtepakken aantrekken en via een ruimtewandeling van Sojoez 2 naar Sojoez 1 gaan, waarna de geherstructureerde bemanningen uit de omloopbaan zouden terugkeren.
Het enige probleem met dit vluchtplan was dat het de mogelijkheden van Sojoez in die tijd te boven ging. Veel ingenieurs en kosmonauten twijfelden aan de veiligheid en waren er niet van overtuigd dat het op tijd klaar zou zijn. Onbemande testvluchten brachten ernstige problemen aan het licht en er deden zich storingen voor die een menselijke piloot het leven zouden hebben gekost, en hoewel velen aandrongen op meer onbemande tests om de kinken eruit te halen, wilde niemand de lancering uitstellen. De communistische partijleider Leonid Brezjnev wilde een lancering op 1 mei 1967, de Nationale Dag van Solidariteit onder de Arbeiders. Door wie hij was, als dat de dag was die hij wilde, dat was de dag die hij zou krijgen.
Premier piloot Komarov had reden om op zijn hoede te zijn voor de vlucht. Er waren bekende gebreken in het ruimteschip (203 om precies te zijn) en ingenieurs in het ontwikkelingsteam van het ruimteschip wisten dat het niet klaar was voor een bemande vlucht. Toen de lanceringsdatum naderde, dienden gewetensvolle kosmonauten en ingenieurs een tien pagina’s tellend rapport in waarin elk van de gebreken werd geschetst en waarin werd gepleit voor het annuleren van de missie.
Het is niet helemaal duidelijk wat er met dat rapport is gebeurd, maar het is duidelijk dat de boodschap ervan niet werd opgevolgd. Het Sovjetsysteem had de neiging de boodschapper de schuld te geven en te straffen, dus het rapport in de juiste handen krijgen was slechts een deel van het probleem. Venyamin Russayev, Yuri Gagarin’s KGB escorte en goede vriend, gaf het rapport door aan een superieur. Het enige resultaat was zijn verbod om ooit nog een gesprek aan te knopen met een kosmonaut of iemand die met het ruimteprogramma te maken had.
Dagen voor de lancering dineerde Russayev met Komarov en zijn vrouw. Toen de kosmonaut met de KGB-officier naar de deur liep, wendde hij zich tot zijn gast en zei onomwonden: “Ik ga deze vlucht niet halen.” Komarov legde verder uit dat zijn handen gebonden waren. Als hij de vlucht zou weigeren, zou het politbureau hem zijn militaire eer ontnemen en Gagarin in zijn plaats sturen. Hij kon een goede vriend en nationale held niet de dood in sturen.
Het onvermijdelijke gevoel dat er een fataal einde aan de missie zou komen, hing in de lucht op de dag van de lancering. Gagarin was bijzonder geagiteerd, gedroeg zich vreemd en stelde vreemde eisen. Hij zou niet met Komarov naar het lanceerplatform gaan, maar hij deed het toch en eiste ook een drukpak. Sommigen zien Gagarin’s actie als een poging om zich een weg te banen naar de cockpit om het leven van zijn vriend te redden, anderen suggereren dat dit zijn manier was om een drukpak voor Komarov te krijgen. Het was niet veel, maar het zou de kosmonaut een extra verdediging geven tegen een defect ruimtetuig. Een andere lezing van Gagarin’s acties is dat hij probeerde de lanceringsprocedures voldoende te verstoren om de missie te annuleren.
Vladimir Komarov’s overblijfselen.
Eenmaal in een baan om de aarde, ontplooide slechts een van de twee zonnepanelen, waardoor het scheve ruimtevaartuig op halve kracht verder hinkte. Sojoez 2 werd geannuleerd toen duidelijk werd dat Komarov het beste zo snel mogelijk naar huis kon worden gebracht. Maar zodra de kosmonaut weer in de dampkring kwam, ging het van kwaad tot erger. Het scheve ruimteschip raakte uit balans en begon te tollen. Komarov had zijn houding niet onder controle en kon de afgeronde bodem van zijn ruimteschip niet naar de grond krijgen, wat betekende dat de landingsraketten zijn landing niet konden opvangen. Hij tuimelde als hij viel recht naar beneden volledig uit de hand.
Tijdens de afdaling van Sojoez 1, voorzitter van de Raad van Ministers Alexei Kosygin huilde toen hij vertelde de kosmonaut dat hij een held was. Komarovs vrouw kwam aan de lijn en het paar sprak over zijn zaken en nam afscheid. Uiteindelijk waren de kreten van frustratie en woede van de kosmonaut de laatste geluiden die uit het ruimteschip werden opgenomen.
Soyuz 1 raakte de grond met de kracht van een 2,8 ton zware meteoriet. De capsule werd onmiddellijk platgedrukt onder de kracht. De landingsraketten werden geactiveerd en het wrak in brand gestoken. Komarov’s verkoolde resten werden blootgelegd en tentoongesteld tijdens zijn begrafenis. Het grootste herkenbare deel van zijn lichaam was zijn hielbeen.
Connections:
- China’s First Astronaut Was Covered in Blood When He Landed
- Haunting New Amateur Video of the Challenger Disaster
- Bad Infographics and Space Shuttle Challenger
- NASA Needs To Relearn How To Roll The Dice