Vraag:
Na het bijwonen van een lezing over de heiligheid van de Hebreeuwse taal, komt er een vraag bij me op: Hoe komt het dat veel van de grote boeken in de Tora, waaronder de Talmoed, niet in het Hebreeuws zijn geschreven? Maakt dat ze minder heilig?
Response:
Je bent gestuit op een van de geheimen van het Joodse voortbestaan. Hoe heilig Hebreeuws ook is, en hoe centraal het ook staat in ons gebed en studie, het is niet wat ons definieert als Joden.
Al sinds we uit Israël zijn verbannen, hebben we vele talen gesproken. Meestal was de nieuwe taal een mengeling van Hebreeuws en onze gasttaal (Aramees, Ladino, Joods-Arabisch, Jiddisch). Soms namen we gewoon de plaatselijke taal over en voegden er een paar typisch Joodse uitdrukkingen aan toe (zoals dit artikel).
Is dit ideaal? Nee. In een perfecte wereld zouden we allemaal Hebreeuws spreken.
Maar de rabbijnen begrepen dat het niet het Hebreeuws is, maar de Tora, die ons als natie in stand houdt. Onze taal, ons land van vestiging, onze cultuur en ons accent zijn in de loop van de geschiedenis vele malen veranderd. Maar we zijn er nog steeds. Want de Torah is bestudeerd en zijn mitswa’s zijn nageleefd in alle tijden, landen en omstandigheden. Laat de taal gecompromitteerd zijn, maar niet de boodschap.
Naast dit is er nog een cruciaal punt: het vertalen van de Tora is niet alleen een plan om de ballingschap te overleven. Het is ook een strategie op weg naar het Messiaanse ideaal.1
Om het uit te leggen, laat ik dit stap voor stap doen:
Toen we op het punt stonden het Land Kanaän binnen te gaan, vertelt de Tora2 ons dat Mozes “de hele Tora uitlegde.” Wat voor uitleg was dat? Volgens onze wijzen3 was het een vertaling van de Tora in de zeventig talen.
Maar waarom moesten de Joden de Tora in het Afrikaans horen om het beloofde land te kunnen veroveren?
Rabbi Yehudah Aryeh Leib Alter van Ger (in zijn klassieke werk, de Sefat Emet4) legt uit op een antwoord van zijn grootvader, Rabbi Yitzchak Meir Alter (bekend om zijn werk, de Chidushei HaRIM), dat het plan veel grootser was dan dat. Mozes voorzag in zijn profetische visioen dat de Joden op een dag uit dat beloofde land zouden worden verbannen en de Tora in andere talen nodig zouden hebben.
Maar ook dit behoeft opheldering: Waarom voelde Mozes zelf, zevenendertig dagen voor zijn overlijden, de behoefte om de Tora persoonlijk te vertalen? Waarom kon hij die taak niet overlaten aan toekomstige leiders?
Het antwoord is diepzinnig:
De Torah is meer dan een optelsom van letters, woorden, en ideeën. Het is G-ds Torah. Het is heilig. Zoals een goede auteur zijn hele leven en wezen in zijn werk investeert, zo wordt G-d in zijn Torah gevonden.
Maar alleen een Torah die op precies dezelfde manier gesproken en geschreven wordt, neemt deze heiligheid aan. Het probleem is, G-d openbaarde de Torah aan Mozes in het Hebreeuws. Mozes, op zijn beurt, legde de Torah vast in het Hebreeuws.
Zeker, iedereen zou Torah-ideeën kunnen vertalen. Het zou een goed boek zijn, misschien zelfs een bestseller. Maar het zou thuishoren in de zelfhulpsectie bij Barnes & Noble, niet in de synagoge. Zo’n boek zou niet de Tora zijn.5 En het bestuderen ervan zou geen heilige ervaring zijn.
Of, natuurlijk, dezelfde persoon die de Tora van G-d ontving, bood de vertaling aan.
Dus Mozes vertaalde de Tora persoonlijk, waardoor de heiligheid ervan in alle vertalingen die zouden volgen, werd geïmplementeerd. Dus wanneer ik vandaag de Chumash in het Engels leer, ben ik in feite in verbinding met G-d en bestudeer ik Zijn wijsheid.
En daarmee wordt iets misschien nog groter bereikt: de Engelse taal zelf wordt gesublimeerd. Want iedere keer dat de Tora in een bepaalde taal wordt bestudeerd, worden wereldlijke letters en woorden heilig. Zozeer zelfs dat de voetteksten op veel van onze pagina’s zeggen: “De tekst op deze pagina bevat heilige literatuur. Gelieve niet af te breken of weg te gooien.”
Geleidelijk aan, als Joden Torah in elke taal bestuderen, wordt de hele wereld hoger gebracht in een Torah-rijk, waardoor we een stap dichter bij de tijd komen dat “het hele land gevuld zal zijn met de kennis van G-d.”Moge die tijd snel komen.
In dezelfde lijn kunt u ook genieten van deze artikelen:
Over taal
Moet ik in het Hebreeuws bidden?
Torah in het Chinees