Hoe taal door je hersenen wordt verwerkt

Noot van de redactie: (CNN.com presenteert het werk van Mosaic, een digitale publicatie die de wetenschap van het leven verkent. Het wordt geproduceerd door de Wellcome Trust, een wereldwijde liefdadigheidsstichting die onderzoek in de biologie, geneeskunde en de medische geesteswetenschappen ondersteunt, met als doel de gezondheid van mens en dier te verbeteren. De inhoud wordt uitsluitend geproduceerd door Mosaic, en we zullen een aantal van de meest tot nadenken stemmende werken plaatsen).

(CNN) Als je een zin leest (zoals deze) over het trappen van een bal, worden in je hersenen neuronen geactiveerd die te maken hebben met de motorische functie van je been en voet. Op dezelfde manier, als je praat over het koken van knoflook, zullen neuronen geassocieerd met het ruiken vuren. Aangezien het bijna onmogelijk is iets te doen of te denken zonder taal te gebruiken — of het nu gaat om een innerlijk gesprek door je innerlijke stem of het volgen van een reeks schriftelijke instructies — doordringt taal onze hersenen en ons leven als geen andere vaardigheid.

Al meer dan een eeuw is vastgesteld dat ons vermogen om taal te gebruiken zich gewoonlijk in de linker hersenhelft bevindt, meer bepaald in twee gebieden: Broca’s gebied (geassocieerd met spraakproductie en articulatie) en Wernicke’s gebied (geassocieerd met begrip). Schade aan een van deze, veroorzaakt door een beroerte of ander letsel, kan leiden tot taal- en spraakproblemen of afasie, een verlies van taal.

In het afgelopen decennium hebben neurologen echter ontdekt dat het niet zo eenvoudig is: taal is niet beperkt tot twee gebieden van de hersenen of zelfs maar tot één kant, en de hersenen zelf kunnen groeien wanneer we nieuwe talen leren.

Sterren die andere talen spreken

Tijdens een bezoek aan de Tsinghua Universiteit van Peking op donderdag, sprak Facebook-oprichter Mark Zuckerberg 30 minuten in het Chinees – een taal die hij al enkele jaren bestudeert. Hij is niet de enige bekende persoon die vloeiend spreekt in iets anders dan Engels. Hier zijn enkele andere voorbeelden:

Sandra Bullock werd geboren in Virginia maar groeide op in Duitsland, het thuisland van haar moeder, een operazangeres. Ze spreekt vloeiend Duits, zoals hier te zien is.

De in Boston geboren, in Maryland opgegroeide Edward Norton verbleef enige tijd in Japan na zijn afstuderen aan Yale. Hij werkte voor een stichting opgericht door zijn grootvader, vastgoedontwikkelaar James Rouse. Hij zegt dat zijn Japans roestig is, maar hij kan het nog steeds spreken.

“Gossip Girl” ster Leighton Meester is een bekwame Franse spreker, en brak een paar zinnen uit in een interview.

Oscarwinnares Natalie Portman is geboren in Israël en is een dubbele burger van de VS en haar geboorteland. Ze spreekt een aantal talen, waaronder Hebreeuws, Duits en Frans.

“The Ballad of Jack and Rose” actrice Camilla Belle groeide op in een tweetalig huishouden, dankzij haar Braziliaanse moeder, en spreekt vloeiend Portugees.

Ben Affleck leerde Spaans toen hij in Mexico woonde en maakt nog steeds gebruik van de taal, zoals hij deed toen hij werd geïnterviewd over “Argo.”

Bradley Cooper spreekt vloeiend Frans, dat hij leerde als student aan Georgetown en vervolgens zes maanden in Frankrijk doorbracht. Het internet vindt het geweldig als hij interviews geeft in de taal.

NBA-ster Kobe Bryant groeide op in Italië, waar zijn vader speler was. Hij spreekt de taal nog steeds.

Renee Zellweger’s vader komt uit Zwitserland, en zij spreekt Duits.

Leonardo DiCaprio groeide op in Los Angeles maar zijn moeder is Duitse. Hij heeft ook familie in Duitsland en kan een beetje Deutsch.

Joseph Gordon-Levitt houdt van de Franse cultuur en weet hoe hij in de taal moet communiceren.

Hoewel opgegroeid in Londen, is zangeres Rita Ora geboren in Kosovo en heeft Albanese afkomst.

Jack Black heeft zichzelf zowel Frans als Spaans geleerd. Eén ding dat helpt: films kijken in hun oorspronkelijke taal.

1 van 14

Hide Caption

Meer recente bevindingen tonen aan dat woorden geassocieerd worden met verschillende gebieden van de hersenen, afhankelijk van hun onderwerp of betekenis. Neurologen die een driedimensionale atlas van woorden in de hersenen wilden maken, scanden de hersenen van mensen terwijl ze naar verschillende uren radio luisterden. Verschillende woorden activeerden verschillende delen van de hersenen, en de resultaten tonen een brede overeenstemming over welke hersengebieden geassocieerd zijn met welke woordbetekenissen — hoewel slechts een handvol mensen werden gescand voor de studie. De deelnemers waren allemaal moedertaalsprekers van het Engels die naar het Engels luisterden. De volgende stap zal zijn om te zien waar de betekenis zich bevindt bij mensen die in andere talen luisteren — eerder onderzoek suggereert dat woorden met dezelfde betekenis in verschillende talen samenklonteren in hetzelfde gebied — en bij tweetaligen.

Tweetalige mensen lijken verschillende neurale paden voor hun twee talen te hebben, en beide zijn actief wanneer een van beide talen wordt gebruikt. Als gevolg hiervan onderdrukken tweetaligen voortdurend een van hun talen – onbewust – om zich te concentreren op de relevante taal en deze te verwerken.

Het eerste bewijs hiervoor kwam uit een experiment in 1999, waarbij Engels-Russische tweetaligen werd gevraagd om voorwerpen op een tafel te manipuleren. In het Russisch werd hen verteld “zet de stempel onder het kruis”. Maar het Russische woord voor stempel is “marka”, wat klinkt als “marker”, en eye-tracking onthulde dat de tweetaligen heen en weer keken tussen de markeerstift en de stempel op tafel voordat ze de stempel kozen.

En het lijkt erop dat de verschillende neurale patronen van een taal voor altijd in onze hersenen worden geprent, zelfs als we de taal niet meer spreken nadat we hem hebben geleerd. Scans van Canadese kinderen die als preverbale baby’s uit China waren geadopteerd, toonden jaren later neurale herkenning van Chinese klinkers, ook al spraken ze geen woord Chinees.

Dus of we een taal nu “verliezen” door hem niet te spreken of door afasie, hij kan er nog steeds zijn in onze geest, wat het vooruitzicht opwerpt van het gebruik van technologie om de intieme nesten van de hersenen van woorden, gedachten en ideeën te ontwarren, zelfs bij mensen die niet fysiek kunnen spreken. Neurologen hebben al enig succes: een apparaat kan je innerlijke stem afluisteren terwijl je in je hoofd leest, met een ander kun je een cursor besturen met je geest, en met een ander kun je zelfs de bewegingen van een andere persoon op afstand besturen door middel van brein-tot-hersencontact via het internet, waarbij taal helemaal overbodig is.

Voor sommige mensen, zoals mensen met het locked-in syndroom of de motorische neuronziekte, zou het omzeilen van spraakproblemen om direct toegang te krijgen tot de taal van hun geest en die op te roepen, werkelijk transformatief zijn.