Q: Ik heb me vaak afgevraagd hoe IJsland nu precies aan zijn naam komt. Natuurlijk ligt het antwoord oppervlakkig gezien voor de hand, maar ik vraag me af waarom er zo voor ‘ijs’ is geadverteerd, terwijl er veel alternatieven mogelijk waren.
Zou het eiland bijvoorbeeld, gezien zijn vulkanische oorsprong, niet net zo goed de naam ‘Vuurland’ hebben kunnen krijgen (nu zie ik een volkomen a-historisch landnamendebat in het oude Alþingi voor me: de Vuurpartij produceert haar beste vurige retoriek, maar de grotere IJspartij blijft onwrikbaar vasthouden aan de vastbeslotenheid om hun nieuwe land IJsland te noemen!
De bedoeling van de naamgeving was misschien om nieuwe kolonisten te ontmoedigen omdat men vond dat de nederzetting al groot genoeg was… of misschien, zoals met veel landen het geval kan zijn, als een sneeuwbal tegen een schuurdeur, werd de naam ‘IJsland’ gewoon naar het nieuw-gevonden eiland gegooid en bleef het toevallig plakken?
Sean, Noord-Ierland
–
A: Zoals vermeld in het antwoord op een eerdere vraag over dit onderwerp, zou IJsland zijn genoemd door een Noorse Viking genaamd Hrafna-Flóki Vilgerðarson.
Volgens Landnáma (‘Het Boek der Nederzettingen’) voer Hrafna-Flóki met zijn familie en vee van Noorwegen naar IJsland en was hij van plan zich te vestigen in het nieuwe land waarover hij zoveel had gehoord.
Hij werd Hrafna-Flóki genoemd, of Raven-Flóki, omdat hij drie raven meenam op zijn reis naar IJsland om hem te helpen zijn weg te vinden.
Hrafna-Flóki zou rond 865 na Chr. aan land zijn gevaren in de fjord Vatnsfjörður op Barðaströnd, de zuidelijke oever van het schiereiland West-Fjorden.
Eeuwenoude overblijfselen van het huis dat Hrafna-Flóki zou hebben gebouwd, Flókatóftir, bevinden zich bij de pier in Brjánslækur.
Vatnsfjörður was rijk aan vis en de kolonisten waren zo met de visvangst bezig dat zij vergaten hooi te maken voor hun vee en andere noodzakelijke voorbereidingen voor de winter. Hrafna-Flóki’s dieren stierven als gevolg daarvan en in het voorjaar besloten de kolonisten het land te verlaten.
Voordat hij vertrok, trok Hrafna-Flóki de bergen in en zag dat Vatnsfjörður gevuld was met pakijs (andere bronnen zeggen dat hij naar Ísafjarðardjúp keek). Hij noemde het land daarom Ísland (‘IJsland’) en zo staat het sindsdien bekend. Hrafna-Flóki keerde later terug en werd een van de permanente kolonisten van IJsland.
Voordat Hrafna-Flóki het land een naam gaf die bleef hangen, hadden twee andere Noorse zeevaarders het ook een naam gegeven.
De eerste Noorman die het land ontdekte was Naddoddur Ástvaldsson uit Noorwegen. Bij zijn vertrek viel er sneeuw op de bergen en daarom noemde hij het land Snæland (‘Sneeuwland’).
Hij werd gevolgd door de Zweedse Viking Garðar Svavarsson. Na een winter in Noord-IJsland noemde hij het land nederig Garðarshólmur (‘Eiland van Garðar’)-naar zichzelf.
Een andere oude naam die in verband wordt gebracht met IJsland is Thule, voor het eerst genoemd in de geschriften van de Griekse ontdekkingsreiziger Pytheas in Over de oceaan van een streek in het hoge noorden. Thule kan echter ook betrekking hebben op Groenland, Noorwegen, Orkney, Shetland of Scandinavië.
Ik heb uw theorie gehoord dat IJsland IJsland werd genoemd om andere kolonisten af te weren terwijl de naam van Groenland eerder bedoeld was om andere kolonisten naar het land te lokken. Het is interessant, maar ik weet niet of er veel waarheid in zit.
Er zit misschien ook niet veel waarheid in het officiële verhaal, betwist door kunstenaar en academicus Ægir Geirdal in een artikel in Morgunblaðið in 2000.
Volgens sommige geschreven bronnen leefden er Ierse monniken in het land voordat de Noorse kolonisten kwamen en hen allemaal verjoegen.
Ze werden papar genoemd en worden genoemd in sommige plaatsnamen in IJsland, waaronder het eiland Papey voor de kust van Zuidoost-IJsland, hoewel er geen archeologisch bewijs is voor hun verblijf daar.
De Ierse kloosterheilige Brendan ‘de zeevaarder’ zou het land in de 6e eeuw hebben bezocht, lang voordat de Noorse kolonisten arriveerden, waar hij de anonymus Póll (of Paulus) ontmoette, die 60 jaar in het land had gewoond, zo gaat het verhaal althans.
Ægir schreef dat St. Brendan zo ontroerd was door zijn ontmoeting met Póll op Paaszondag en het horen van zijn verhalen over het prachtige land, dat hij op zijn knieën viel, het land heilig verklaarde en het vernoemde naar zijn heer en redder Jezus, of Ís(s)u in het oud-Gaelisch.
Om deze theorie te staven, legt Ægir uit dat in veel andere talen, zoals het Frans en het Duits, de naam voor IJsland niets te maken heeft met ijs en kou, maar Islande en Eiland heet (in tegenstelling tot Pays de Glace en Eisland).
Dit komt omdat Ierse monniken de belangrijkste academici en leraren waren aan de hoven van koningen op het Europese vasteland in de eerste eeuwen nadat IJsland was gevestigd door Noormannen, zo redeneert Ægir.
Als inbreng in het debat over de naamgeving heeft Promote Iceland vorig jaar een wedstrijd uitgeschreven om IJsland een nieuwe naam te geven als onderdeel van de nieuwste toeristische marketingcampagne Inspired by Iceland.
In tegenstelling tot een wijdverbreid misverstand in de buitenlandse media, is de wedstrijd gewoon voor de lol en zal er niet toe leiden dat het land daadwerkelijk een andere naam krijgt.
De wedstrijd is eerder bedoeld om toeristen aan te moedigen hun indrukken van het land in één woord of zin samen te vatten en hun suggesties voor namen op de website Inspired by Iceland te plaatsen, samen met de verhalen erachter.
De suggesties zijn binnengestroomd, waaronder Wonderland, Land van de eindeloze nacht, Beste land om een baard te laten groeien en Awesome Jumper Land en ik geloof dat ik jouw suggestie Vuurland daar ook heb gezien. Maar niemand heeft Jezus-land voorgesteld, voor zover ik weet.
ESA