Iedereen weet dat Emily Dickinson geen opium gebruikte, niet aan twerken deed, niet hallucineerde met een gigantische pratende bij, geen koetsritje maakte met de Dood (in de vorm van Wiz Khalifa), zich niet verkleedde en een lezing over vulkanen crashte vlak voordat ze seks had met haar toekomstige schoonzus, of tegen Henry David Thoreau zei dat hij zichzelf moest neuken. Maar wat Dickinson – Alena Smith’s nieuwe Apple + serie met Hailee Steinfeld in de hoofdrol als een boosaardige, vreemde, geile, oneerbiedige tienerversie van de gewaardeerde Amerikaanse dichteres – veronderstelt is, misschien deed ze dat wel?
Dickinson is heel duidelijk niet bedoeld als een zuivere biografie van Emily, die lange tijd werd beschouwd als een teruggetrokken, maagdelijke agorafoob die verdrietig en alleen stierf in een witte nachtjapon. Maar de show herziet die versie van Emily, deels door te putten uit recentere studies die suggereren dat we Emily al decennia verkeerd begrijpen. Zoals maker Alena Smith onlangs aan Vulture vertelde: “Iedereen is vrij om zijn eigen Emily Dickinson te verzinnen, en dit is de mijne. Ik zeg op geen enkele manier dat het de gezaghebbende versie is.” Maar Smith heeft haar onderzoek gedaan: Ze zegt dat ze “elke biografie van Dickinson die er is” heeft gelezen en historici van de Burgeroorlog heeft geraadpleegd, wat betekent dat ten minste een deel van de show op de werkelijkheid is gebaseerd.
Dickinson onthult niet welke van haar plots uit Emily’s echte leven zijn getrokken en welke gewoon pure, heerlijke uitvinding zijn. Dus nam ik contact op met Martha Nell Smith, een vooraanstaand wetenschapper-docent, professor Engels, en de stichtend directeur van het Maryland Institute for Technology in the Humanities, die het grootste deel van haar carrière heeft gewijd aan het bestuderen van Emily Dickinson. (Hoewel een paar geleerden het over Dickinson’s homo-erotiek hebben gehad, is Smith de geleerde die zich het meest uitgebreid heeft beziggehouden met het idee dat Emily en haar schoonzus Susan een romantische relatie hadden, door in 1998 samen met Ellen Louise Hart een compilatie van hun correspondentie te publiceren onder de titel Open Me Carefully: Emily Dickinson’s Letters to Susan Huntington Dickinson). Smith en ik spraken eerder dit jaar over Wild Nights With Emily, een andere brutale kijk op Emily’s leven van schrijfster-regisseuse Madeleine Olnek, waarbij Smith veel advies heeft ingewonnen. Ik wilde weten wat ze van de nieuwe show vond, en haar ook belangrijke vragen stellen, zoals: Werd de zus van Emily Dickinson echt gevingerd aan de eettafel?
Wat is je indruk van de show?
Ik zou het extravagant en wild anachronistisch noemen. Maar dat is natuurlijk heel bewust. Ik denk dat Smith heden en verleden wil vermengen. Ze viert Dickinson de slechterik, als het ware. Ze vecht tegen genderbeperkingen en schildert haar af onder de mensen, wat ik erg leuk vind. Het toont haar als een sociaal wezen, in plaats van alleen maar een kluizenaar, wat Wild Nights With Emily ook doet. Beiden plaatsen haar identiteit en haar werk als schrijfster op de voorgrond van haar verhaal. Ik vind het geweldig om te zien dat de populaire cultuur wakker wordt voor deze gedurfde, felle, sterke Dickinson, die pittig en grappig is. Zolang niemand denkt dat ze de biografie van Dickinson krijgen, houd ik van de speelsheid ervan.
Wanneer hoorde je voor het eerst over de show?
Omstreeks oktober 2018 liepen mijn partner en ik door de Evergreens – het huis van Susan en Austin – met een paar van onze allerbeste vrienden. Mijn partner zei: “Dat is Jane Krakowski!” En ik zei: “Wat zou Jane Krakowski hier in hemelsnaam doen?” En ja hoor, dat was ook zo. We hebben uiteindelijk drie uur met haar en Toby gepraat. Krakowski deed echt haar huiswerk, probeerde zoveel mogelijk over de periode te weten te komen.
Maar u werd niet geraadpleegd voor de show?
Nee, maar iemand van Apple heeft me benaderd voor clearances voor Open Me Carefully. Het lijkt heel duidelijk dat Alena Smith mijn werk kent. Aan het eind van de vijfde aflevering, krijgt Sue een brief van Austin en van Emily. In de brief van Emily staat: “Open me voorzichtig.” Dat stond op een brief van Emily aan Susan in het echte leven – in die specifieke brief klaagt Emily specifiek over patriarchaat.
Ik weet eigenlijk wat er in die echte brief stond. Ze zegt: “Waarom kan ik geen afgevaardigde zijn naar de grote Whig conventie? Weet ik niet alles over Daniel Webster en de tarieven en de wet? Dan, Susie, zou ik je kunnen zien tijdens een pauze in de sessie. Maar ik hou helemaal niet van dit land en ik zal hier niet langer blijven.”
Tussen dit, Wilde Nachten, en Een Stille Passie, waarom denkt u dat er plotseling een hernieuwde belangstelling voor Emily is?
Ik denk dat door zorgvuldige studie – en ik heb het over mijn eigen studie en die van anderen – het nu geaccepteerd is dat Susan Dickinson de liefde van Emily’s leven was. Slechts weinigen zullen nu zeggen dat dat niet waar is. En velen hebben ontdekt dat Dickinson moedig was en toegewijd aan haar kunst. Ik denk dat andere kunstenaars daar wakker van worden. Het is ook heel aantrekkelijk om nu, nu het patriarchaat weer lijkt te zijn teruggekeerd, terug te kijken en iemand te zien die in een nog patriarchalere wereld leefde dan wij, en hoe zij gedijde.
Laten we het over specifieke zaken hebben. In een van de eerste scènes vraagt Emily’s moeder haar om water uit de put te halen en zij zegt: “Dat is onzin.” Ze is woedend dat haar broer het niet hoeft te doen. Heeft ze op die manier tegen de seksenormen in haar eigen familie geprotesteerd?
Ik denk van wel. Ze heeft misschien niet gezegd, “Dat is onzin,” maar misschien wel! Ik weet het niet. Ze voelde, heel acuut, de genderbeperkingen. In haar correspondentie met Austin maakt ze soms opmerkingen over het feit dat hij een man is en zij een vrouw.
Zelfs overtuigt ze haar vader ervan een dienstmeisje in te huren, zodat ze meer tijd heeft om te schrijven.
Dat weet ik zo net nog niet. Maggie Maher, de dienstmeid, was pas in 1869 in het huishouden. Maar ik geef zoiets als dit veel meer speling. Dit is Ken Burns niet. Dat gezegd hebbende, ik weet niet of Emily de reden was dat ze een dienstmeisje kregen. Ik weet niet of ze klaagde. Misschien wel. Ik weet wel dat ze al wist hoe ze brood moest bakken tegen de tijd dat Maggie op het toneel kwam. Daar heeft ze een prijs voor gewonnen.
Haar moeder, gespeeld door Jane Krakowski, is erg haatdragend tegen haar. Ze zegt dingen als, “Ze zal de ondergang van deze familie zijn, ze weet niet hoe zich te gedragen als een nette jonge dame. ” Is er bewijs dat ze er echt zo over dacht? Ik weet niet of dat ooit gebeurd is, maar de Dickinsons erkenden allemaal dat Emily anders was. En een genie was. Ik denk niet dat haar moeder haar dat per se kwalijk nam, maar ik denk wel dat haar moeder wilde proberen haar over verschillende dingen iets te leren. Haar moeder was erg slim, wat een beetje doorklinkt in het personage van Krakowski, hoewel ik graag nog eens met Jane zou praten en haar zou vragen hoe ze dat speelde.
Haar vader heeft een zeer conflictueuze relatie met Emily’s genialiteit. Hij zegt dat vrouwen die literaire roem zoeken, niet beter zijn dan hoeren. En ze zegt tegen zijn klerk, Ben Newton, “Mijn vader koopt boeken voor me en smeekt me ze niet te lezen.” Was dat hun werkelijke dynamiek? “Mijn vader koopt boeken voor me en smeekt me ze niet te lezen” – dat heeft ze echt gezegd. Ik denk dat hij haar zowel aanmoedigde om te lezen en te schrijven, als er tegenstrijdig over was. Susan was zijn lievelingetje in de familie, en één van de dingen die hij leuk aan haar vond, was dat ze zo slim en belezen was.
Maar hij stond er ook om bekend dat hij erg aanmatigend en machtig was. Er is een grap over haar vader – op een foto, staart hij in de camera en lacht niet. De grap is dat de fotograaf zei, “Kunt u glimlachen, meneer Dickinson?” En hij zei, “Ik lach.” Hij was heel streng. Maar tegelijkertijd waren de Dickinsons gastvrij. Ze organiseerden elk jaar het beginfeest van Amherst College. Ze waren entertainers, hoewel Susan en Austin die rol uiteindelijk overnamen.
Wilt u hem typeren als trots op Emily?
Dat denk ik wel. Maar ik denk niet dat hij enig idee had hoeveel ze schreef. Lavinia misschien wel, en ik weet dat Susan ervan op de hoogte was. Hij prees Austin al vroeg om zijn poëzie – Austin zit op Harvard en stuurt gedichten die hij heeft geschreven naar zijn vader. Emily zegt: “Waarom publiceerde je gedichten voor onze vader, maar niet voor mij?”
Gaf ze eigenlijk gedichten uit onder Austins naam? Of de naam van een andere man?
Nee, dat is niet juist. Er is enige discussie in haar brieven die duidelijk maakt dat ze zich bewust was van het gebruik van mannelijke pseudoniemen, dus als Louisa May Alcott haar zegt: “Ik kan je helpen door onder een mannelijk pseudoniem te publiceren,” dan hing dat heel erg in de lucht.
Heeft ze Louisa May Alcott echt ontmoet?
Nee. Louisa’s vader sprak in Amherst in 1878, bijna twee decennia nadat deze serie zich afspeelt. Maar ik heb geen bewijs gezien dat ze in de jaren 1850 in de Dickinson-huizen werd ontvangen. Ze heeft Thoreau ook nooit ontmoet.
Wat vond je van de Henry David Thoreau episode?
Er waren delen die ik stom vond. Maar dat was echt geweldig dat moeder hem eten bracht en zo – want dat is waar.
Hield Emily eigenlijk wel zo van Walden?
Daar ben ik niet zo zeker van. Wacht even, laat me naar een plank lopen. Misschien heeft ze een biografische schets van hem gelezen die in de Atlantic Monthly stond – ik heb genoteerd dat die in augustus 1862 in de Atlantic Monthly stond, twee maanden na zijn dood. Ze verwijst nooit specifiek naar Walden, hoewel ze Susan aanspoort om “te kussen voor Thoreau”, een van Thomas Higginson’s korte schetsen over hem gelezen schijnt te hebben en hem noemt in een brief aan Elizabeth Holland. Na Emily’s dood zegt Ellen E. Dickinson, een nicht van Emily: “Thoreau was van nature een van Emily’s favoriete schrijvers vanwege zijn liefde voor de natuur en de kracht waarmee hij die beschreef”. Dus ik kan zien waarom de serie dat zou gebruiken.
Hoe zit het met haar vreemde gevoel voor humor, zoals wanneer ze aan de eettafel komt met haar haar voor haar gezicht? Is er tekstuele ondersteuning voor dat soort humor van haar?
Ze had een boosaardig gevoel voor humor. Ik kan me niet voorstellen dat ze dat ooit zou doen – het lijkt me een voorbeeld van Alena Smith die het verleden met het heden vermengt. In een van de latere afleveringen, zegt Emily tegen Susan, “Het is een metafoor.” En ik dacht: “Is dat een boodschap van de makers aan de kijkers?”
En haar obsessie met de dood?
Als ik een kamer binnenloop en zeg: “Vertel me wat je weet over Emily Dickinson,” zal iemand zeggen: “Ze was morbide en ze had een obsessie met de dood.” Dat is iets dat aan haar kleeft. Ze was omringd door de dood. Tegenwoordig zijn we af en toe bij onze familieleden als ze sterven. Maar in de 19e eeuw, gebeurde dat vaak. Ze waren vaak in de aanwezigheid van iemand die stervende was. Ze was zich zeker bewust van de dood op een manier die wij niet zijn, maar of ze er door geobsedeerd was of er verliefd op was, weet ik niet zeker.
Laten we het eens hebben over haar relatie met Sue. Ik weet dat dit uw specifieke gebied van expertise is. Wat vindt u ervan hoe het hier wordt weergegeven?
Een van de dingen die ik goed vind aan zowel Wild Nights With Emily als Dickinson is dat de relatie met Susan echt in het middelpunt van Dickinson’s liefdesleven staat. Later wordt Ben Newton geïntroduceerd als een medewerker van haar vader. Dat klopt. Sommige mensen denken dat ze een soort romantische relatie hadden, maar de meeste mensen denken dat dat helemaal niet waar is, en ik ben het ermee eens dat er niet echt bewijs is om dat te ondersteunen. En Emily zegt tegen Susan: “Ik hou bijna net zoveel van Ben als van jou.” Ze stelt haar liefde voor Sue nog steeds boven dat. Dat klonk heel waar voor mij.
Ik vind het ook mooi hoe Sue in Wild Nights zegt: “Jij bent degene die de gedichten schrijft! “Sue – voor altijd! “Met andere woorden, ze is bang dat ze ontdekt zullen worden. In een van de allerlaatste scènes van Dickinson, als Sue hetzelfde gedichtje krijgt met de tekst: “Eén zus heb ik in ons huis, en één een heg verderop” – dat gedichtje plaatst Susan echt in het middelpunt van haar fantasieleven. “Ik morste de dauw maar nam de morgen, ik koos de enkele ster… Sue – voor altijd!” Behalve dat ze haar geliefde Sue noemt, verbindt ze Sue met de orde van de kosmos. Sue is de ster die uit velen is gekozen.
Hoe zit het met hun seksuele relatie? Is er bewijs dat ze zowel seksueel als romantisch betrokken waren?
Zowel Wild Nights als Dickinson schilderen hen af als hebbende een seksuele relatie, en ik ben daar prima mee. Een van de dingen die Emily’s uitbundige liefdesbetuiging aan Susan onderscheidt van wat we zien in romantische vriendschappen tussen vrouwen in de 19e eeuw, is dat Emily erg zelfbewust is. “Susie, vergeef me, vergeet alles wat ik zeg, laat een lieve geleerde een lieflijk liedje voorlezen over Bethleem en Maria, en je zult zoet verder slapen en even vredig dromen, alsof ik je al die lelijke dingen nooit geschreven had,” zegt ze over haar genegenheid en hoe expressief ze is geweest. Kan ik bewijzen dat ze echt seks hebben gehad? Ik weet het niet! Maar het stoort me niet dat Wild Nights en Dickinson beiden beweren van wel.
En hoe zit het als Emily zegt dat ze Sue een brief schreef waarin ze uitdrukt dat ze “geketend was in een krankzinnigengesticht van liefde”?
Ze heeft wel een brief waarin ze het heeft over geketend zijn. “Oh Susie, ik denk vaak dat ik zal proberen je te vertellen hoe ontzettend lief je bent, en hoe ik naar je uitkijk, maar de woorden komen niet, de tranen wel, en ik ga teleurgesteld zitten. Maar, liefste, je weet het allemaal – waarom probeer ik het je dan te vertellen? Ik weet het niet. Als ik denk aan degenen die ik liefheb, is mijn verstand weg en soms vrees ik dat ik een ziekenhuis voor hopeloos gestoorden moet maken en mezelf daar moet vastketenen om jou niet te kwetsen. Ze is zo hartstochtelijk verliefd op Susan. Lang geleden, toen ik ze voor het eerst bestudeerde, was dat een van de eerste dingen die me deden beseffen dat dit niet strookt met wat je gewoonlijk ziet in romantische vriendschappen, dit idee van het gevoel dat andere mensen het zouden afkeuren. Dat suggereert, voor mij, erotische gehechtheid. Ze schreef ook: “Wij zijn de enige dichters, en de rest is proza.” Ze stuurde meer gedichten, brieven en briefgedichten naar Susan dan naar welke andere correspondent dan ook. Dat spreekt boekdelen.
Als ze door Austin waren betrapt of als haar familie erachter was gekomen, hoe zou de samenleving dan hebben gereageerd?
Het zou zijn geweest alsof ze niet zagen wat ze zagen. Iedereen dacht: “Het zijn zussen, ze zijn heel close.” Dat is hoe hun relatie door anderen werd ontvangen. Maar toen Dickinson stierf – en dat wordt in Wild Nights heel duidelijk uitgebeeld – was er geen ruzie over wie haar lichaam zou wassen. Het was Sue. Het is een erg intiem iets. Ik denk dat mensen een gevoel hadden van hoe volledig toegewijd ze aan elkaar waren. Of ze vermoedden dat er eigenlijk een erotische, seksuele component was, dat zou een van die dingen kunnen zijn die mensen weigeren te weten.
Het hele gedoe in de laatste aflevering waarin Austin zo jaloers is en haar vertelt dat ze niet naar de bruiloft kan komen – die was in Geneva, New York, niet in Amherst – Emily is echt niet gekomen. Niemand van de Dickinson-familie ging. Waarom? Dat is een goede vraag. Ze zijn niet gegaan. Susans tante was de gastvrouw. Men zei dat de Dickinsons niet veel reisden, maar Edward moest naar Washington voor het Congres en had zaken in Boston.
Wat vindt u van de episode waarin Emily zegt dat ze “een dictaat van God” volgt?
Zoals ik het lees, is dit een vrouw die zeker is van haar poëtische capaciteiten. En volledig toegewijd is aan haar kunst. En ze ziet haar roeping als dichter als een heilige roeping.
Ook al geloofde ze niet in God?
Ja, ook al was ze een agnost. Dat hele gedoe van een dichter die gelooft dat hij of zij een bepaalde roeping heeft – dat doordringt de westerse literatuur, de westerse cultuur, en daarbuiten.
Ondanks het conflict over Sue, worden zij en Austin afgeschilderd als goede vrienden. Is dat juist?
Zij en Austin waren heel close toen ze opgroeiden, maar toen ze ouder werden – het is niet dat ze antagonisten werden, maar ze groeiden gewoon uit elkaar. In Wild Nights weigerde ze absoluut om Mabel Loomis Todd, zijn minnares, te ontmoeten. Ze adoreerde hem toen ze opgroeide en bleef hem adoreren, maar later werd hij erg in beslag genomen door zijn beroep en andere dingen. En natuurlijk is ze verliefd op Susan.
Wat vond je van het portretteren van Lavinia als een geile, geile, maar politiek geëngageerde vrouw?
Ik vind Lavinia hilarisch in deze show. Ik moet wel zeggen dat ik helemaal weg ben van Jackie Monahan’s vertolking van haar in , waarin ze een beetje dwazig is maar ook heel slim. De Lavinia in Dickinson is jonger en geeft weer wat ik van haar weet. Ze was erg flirterig.
Is er enig bewijs dat Emily feestjes had en opium nam?
De opium party, ik had zoiets van, “Hmmm. Waarom staat dit hier?” Opium werd gebruikt als pijnstiller en zo. Of George Gould wat meebracht naar Emily om te nemen op een feestje? Ik weet het niet. Misschien probeert Smith vast te leggen dat Dickinson veel socialer was dan men ons wil doen geloven, en dat ze van plezier hield. Ik denk dat dat waar is. Maar opium? Ik weet het niet.
Lavinia wordt gevingerd aan de eettafel, en Austin en Sue hebben seks voor het huwelijk. Was er in die tijd in dat soort samenlevingen sprake van seks voor het huwelijk?
Het is waar dat 19e-eeuwse echtparen meer seks hadden en seks hadden voor het huwelijk dan wij misschien denken. Dat gebeurde ook. Het hele gebeuren aan de eettafel? Ik denk het niet. Ik vind het hilarisch, maar dat is een voorbeeld van een beetje snel en losjes spelen.
Was er enig bewijs dat Emily en George een romantische relatie hadden?
Ze waren vrienden. Hij was een goede vriend van haar broer, een klasgenoot van Amherst. Dat is echt zijn connectie met de Dickinsons, voor zover ik weet. Een artikel uit 2008 beweert dat in een memoires van Ann Eliza Houghton Penniman staat dat George en Emily verloofd waren toen hij op Amherst College zat, maar dat haar vader zijn veto uitsprak over de hele affaire omdat Gould arm was. Ik betwijfel ten zeerste dat ze verloofd waren om een aantal redenen. Sommige mensen hebben voorgesteld dat hij de geadresseerde was van de Master Letters, maar ik associeer het George Gould gedoe met zeer vroege biografen die hem als huwelijkskandidaat aanwezen. Een van de vroege biografen speculeert dat ze misschien kort verloofd zijn geweest, dus dat komt niet uit het niets.
Maar jij gelooft dat niet?
Ik denk dat de Master Letters een epistolaire oefening waren, fictie. Ze was omringd door dat soort fictie.
Wat te denken van het idee dat ze werd gepest door de “coole meisjes” in Amherst?
Er is bewijs dat een van haar tijdgenoten haar een beetje raar vond. Misschien Jane Humphrey. Dat heeft enige basis in iemands dossier. Maar ze was ook erg sociaal en mensen mochten haar graag.
Was Sue zwanger toen zij en Austin trouwden?
Er is een onbetrouwbare bron die suggereert dat ze meerdere abortussen heeft gehad. Mabel Loomis Todd zegt in haar dagboek – en ik beschouw dit niet als een betrouwbare bron – dat ze er “drie of vier kunstmatig heeft laten verwijderen en dat ze in herhaalde pogingen om Ned’s geboorte te voorkomen heeft gefaald.” Maar dat is volgens Mabel.
Hoe zit het met de dode baby die Austin op het kerkhof opgraaft?
Dat was vreemd! Austin en Susan zijn begraven op Wildwood Cemetery, iets buiten Amherst. Ze zijn niet begraven waar Edward en Emily Senior en Lavinia zijn begraven.
Mocht Emily een Shakespeare Club hebben gehad?
Dat klinkt waar voor mij. In een van haar geschriften aan Susan, schrijft ze: “Met uitzondering van Shakespeare, heb je me verteld van meer kennis dan iemand die leeft.” En een van de laatste dingen die Emily aan Susan schrijft is: Weet je nog wat ze Horatio heeft ingefluisterd? Ze verwijst naar Horatio in Hamlet; de stervende Hamlet zegt in feite tegen Horatio: “Als je ooit van me gehouden hebt, stel dan de zoete opluchting van de dood nog even uit, en blijf lang genoeg in deze harde wereld om mijn verhaal te vertellen.” Ze heeft Susan aangenomen om haar verhaal te gaan vertellen. Dit verhaal wordt verteld, het wordt naverteld, en het moet steeds opnieuw verteld worden.
Is het surrealistisch om te zien hoe uw werk de populaire cultuur zo beïnvloedt?
Ik ben heel blij dat de dappere, grappige, assertieve Dickinson erkend wordt, want dat was ze allemaal. Ik ben ook zo blij dat erkend wordt dat Susan Dickinson de liefde van haar leven was. Dat is echt belangrijk. Het brengt een krachtig liefdesverhaal aan de oppervlakte en viert het. Als je de brieven van Dickinson leest, moet je zien dat het er is. En dat het in de poëzie zit. “Sue – voor altijd!”