Communicatie bij tuimelaardolfijnen blijkt uitgebreid en complex te zijn. Een dolfijn onderhoudt een ingewikkeld sociaal netwerk dat een paar hechte partners omvat (zoals moeders en kalveren of paarsgewijs verbonden mannetjes), plus meer toevallige relaties met anderen die komen en gaan binnen een grotere groep. Dolfijnen jagen samen om voedsel te vinden. Poel van dolfijnen coördineren hun bewegingen om prooi bijeen te drijven, en zwemmen dan om de beurt naar het midden van de verzamelde vis om te eten. Er is nog veel te leren over hoe dolfijnen communiceren, hoewel uit onderzoek een aantal algemeenheden naar voren zijn gekomen.
Geluid verplaatst zich 4,5 – 5 maal sneller door water dan door de lucht. Daarom vertrouwen dolfijnen voor communicatie meer op geluid dan op enige andere wijze. Wetenschappers geloven dat elke tuimelaardolfijn een onderscheidende hoge fluittoon ontwikkelt, die een signatuurfluit wordt genoemd (Tyack, 2000). Dit gefluit schijnt te dienen als een middel van individuele identificatie, net als een naam. Het kan de rest van de groep laten weten welke groepsleden in de buurt zijn, waar ze zijn, en, misschien, iets over hun mentale toestand. Dolfijnen in nood laten soms hun kenmerkende fluittonen zeer luid horen. Fluiten kunnen dienen om vocaal of fysiek contact tussen dolfijnen tot stand te brengen of te onderhouden. Dolfijnen reageren vaak op het gefluit van een andere dolfijn door zelf te fluiten of naar de fluiter toe te bewegen. Als ze gescheiden worden, fluiten een jong kalf en zijn moeder vaak tot ze weer herenigd zijn. Dolfijnen fluiten ook als ze van andere groepsleden gescheiden worden.
Dolfijnen reageren niet altijd onmiddellijk op het gefluit van een andere dolfijn. Soms fluiten veel dolfijnen in de groep tegelijk, waarbij ze hun kenmerkende fluittonen steeds herhalen. In dit geval kan het fluiten de dolfijnen helpen om elkaar te volgen.
Bottlenose dolfijnen schijnen ook te fluiten tijdens het foerageren op verschillende prooidieren (Acevedo-Guiterrez 2004). Wetenschappers geloven dat wanneer een groep dolfijnen een school van potentiële prooien vindt, zij vaker zullen vocaliseren. Deze toename in vocalisaties trekt meer dolfijnen naar het gebied die kunnen helpen bij het bijeenbrengen van de vis, waardoor alle individuen een grotere maaltijd kunnen krijgen. Een toename van het aantal dolfijnen in de buurt biedt ook veiligheid voor alle individuen, omdat haaien en andere grote roofdieren zich waarschijnlijk willen voeden met dezelfde voedselbron die de dolfijnen hebben ontdekt.
Dolfijnen zijn in staat om bepaalde geluiden zeer nauwkeurig te imiteren en leren vaak de fluittonen van andere dolfijnen. Een reden om het gefluit van een andere dolfijn te imiteren kan zijn om de aandacht van de dolfijn binnen een grote groep te trekken. Voorlopig onderzoek lijkt dit idee te ondersteunen, hoewel de details van de precieze reden voor imitatie nog worden onderzocht.
Dolfijnen kunnen andere geluiden dan fluiten gebruiken om te communiceren. Courtship gedrag kan gepulseerde yelps opleveren. Wanneer zij onder druk staan, zenden dolfijnen gepulseerde piepjes uit. Agressieve confrontatie kan zoemende klikgeluiden voortbrengen.
Dolfijnen vertrouwen in het algemeen niet op visuele communicatie, hoewel zij zowel boven als onder het wateroppervlak een uitstekend gezichtsvermogen hebben. Er drijven vaak slib en andere deeltjes in de waterkolom die het voor dolfijnen moeilijk kunnen maken om over lange afstanden visueel te communiceren. Wanneer zij echter dicht bij elkaar zijn, kan lichaamstaal een rol spelen in de communicatie tussen dolfijnen. Onderzoekers bestuderen nog steeds de gedragingen en situaties waarin dolfijnen lichaamstaal gebruiken en er zijn nog veel vragen over de betekenis van een specifieke lichaamsbeweging. Hier volgt een lijst van gedragingen van dolfijnen die hier in het Dolfijn Onderzoek Centrum zijn waargenomen. Deze gedragingen worden mogelijk gebruikt als een middel van visuele communicatie.
Arch: Buig kop en staart ventraal.
Oogwit weergave: Rolling eyes, showing the whites.
Flex: Buig kop en staart dorsaal.
Headwag: Snel, van links naar rechts schudden van de kop.
Dood spelen: Onderdanig omrollen in de nabijheid van een andere dolfijn.
Snit: Scherpe, zijwaartse kopstoot met gesloten of open kaken; kan gepaard gaan met geluid.*
* Kan wijzen op agitatie of agressief gedrag.
Tot op zekere hoogte kunnen dolfijnen ook communiceren door aanraking. De kalveren zwemmen dicht bij hun moeders en borstelen hun lichaam met hun flanken en borstvinnen. Dit kan dienen om hun band te versterken en sociale banden te bevorderen of te versterken. Aan de andere kant gebruiken dolfijnen aanraking op ruwe, agressieve manieren tijdens de balts en bij het vestigen van dominantie. Zij gebruiken hun tanden om parallelle krassen, harkstrepen genoemd, op elkaars huid te maken. Wetenschappers blijven deze gedragingen en de situaties waarin dolfijnen ze gebruiken bestuderen om precies te weten te komen wat ze kunnen betekenen. Hieronder is een lijst van gedragingen die we hebben waargenomen bij onze dolfijnen hier bij Dolphin Research Center, mogelijk om te communiceren door aanraking.
Bite : Mond sluiten rond lichaamsdeel van een ander dier.*
Butt : Slaan met meloen of snuit.*
Handen vasthouden: Zwemmen met overlappende borstvinnen.
Mond: Een ander dier aanraken met open bek.
Nuppen: Een ander dier aanraken of wrijven met gesloten bek.
Pectoraal Pat: Tikken of aaien met borstvinnen.
Duwen: Met kracht tegen een ander dier duwen met kop of rostrum.*
Ram: Een ander dier met volle kracht, frontaal raken.*
Rub: Twee dieren raken lichaamsdelen, bewegen tegen elkaar met wrijving.
Op de borst stoten: Een dier omgekeerd, een ander uit het water tillen, ontvanger tussen de zwemvliezen plaatsen (vaak tussen moeder en kalf).
Op rostrum tillen: Een dier tilt een ander uit het water, waarbij de ontvanger op het rostrum wordt gedragen (vaak tussen moeder en kalf).
Tail kick: Slaan met de staart.*
Tanden harken: Tanden over het lichaam van een ander dier trekken.*
* Kan wijzen op agitatie of agressief gedrag.
Voor vele jaren hebben onderzoekers gezocht naar bewijs van een dolfijnentaal, een manier om ingewikkelde informatie zoals verhalen, familiegeschiedenissen, en filosofie te delen op de manier waarop mensen dat doen. Hoewel enkele dolfijnen geleerd hebben een eenvoudige kunstmatige taal te gebruiken bestaande uit handgebaren of door de computer gegenereerde fluittonen, is uitgebreid onderzoek er tot op heden niet in geslaagd een natuurlijke taal bij dolfijnen aan te tonen.
Acevedo- Guiterrez, A., and S. C. Steinessen. 2004. Tuimelaars (Tursiops truncatus) verhogen het aantal fluittonen tijdens het eten. Aquatic Mammals 30(3): 357-362.
Brewczak, Nancy L. 1988. Delving Into Dolphin Intelligentie.Sky. November.
Brownlee, Shannon 1985. Een raadsel gewikkeld in een mysterie. Discover. Oktober.
Bryden, M.M. and Peter Corkeron. 1988. Intelligence. Whales, Dolphins and Porpoises. A Facts on File Publication
Chun, N.K.W. 1978. Aerial Visual Shape Discrimination and Matching-to-Sample Problem Solving Ability of an Atlantic Bottlenose Dolphin. Naval Ocean Systems Center, San Diego, CA.
Guttman, Norman and Harry Kalish. 1958. Experimenten in Discriminatie. Scientific American.
Herman, Louis M. The Visual Dolphin. Zevende Tweejaarlijkse Conferentie over de Biologie van Zeezoogdieren.
Herman, L., A.A. Pack, and P. Morrel-Samuels. 1993. Representational and Conceptual Skills of Dolphins. In Taal en Communicatie: Comparative Perspectives, H.L. Roitblat, L.M. Herman, and P.E. Nachtigall (eds). Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, NJ.
Herman, L.M., S.A. Kuczaj II, and M.D. Holder. 1993. Reacties op Anamolous Gestural Sequences door een taal-getrainde dolfijn: Bewijs voor de verwerking van semantische relaties en syntactische informatie. Journal of Experimental Psychology 122(2): 184-194.
Herman, L.M. and R.U. Uyeyama. 1999. De Grammaticale Bekwaamheid van de Dolfijn: Commentaar op Kako (1999). Animal Learning and Behavior 27(1): 18-23.
Herman, L.M., et. al. 1999. Dolfijnen (Tursiops truncatus) Comprehend the Referential Character of the Human Pointing Gesture. Journal of Comparative Psychology 113(4): 347- 364.
Linden , E. 1993. Kunnen dieren denken? Time 141(12): 54-61.
Mercado, III, E. S.O. Murray, R.K. Uyeyama, A.A. Pack, and L.M. Herman. 1998. Geheugen voor recente acties bij de Tursiops truncatus (tuimelaar): Herhaling van Arbitraire Gedragingen Gebruik makend van een Abstracte Regel. Animal Learning and Behavior 26(2): 210-218.
Mercado, III, E., R.K. Uyeyama, A.A. Pack, and L.M. Herman. 1999. Memory for Action Events in the Bottlenosed Dolphin. Animal Cognition 2: 17-25.
Tyack, Peter L., 2000, Dolphins Whistle a Signature Tune, Science, Vol. 289(584), 2000
Wexler, M. 1994. Denken over dolfijnen. National Wildlife 32(3): 5-9.
Wursig, Bernd. 1983. De kwestie van het dolfijnbewustzijn benaderd door middel van studies in de natuur. Cetus: Vol. 5(1).