In 2016 publiceerde de one-stop paranoia en supplementenwinkel “Natural News” website een artikel, met als kop “Pepsi Admits Its Soda Contains Cancer-Causing Ingredients,” dat een juridische strijd besprak tussen de milieugezondheidswaakhond Center for Environmental Health (CEH) en PepsiCo die plaatsvond tussen 2011 en 2015. Clickbait-websites hebben dat verhaal geaggregeerd en gezorgd voor de voortdurende viraliteit ervan door het te delen op zeer gevolgde Facebook-accounts zoals “March Against Monsanto.”
Het 2016 Natural News-artikel documenteerde de inspanning van het Center for Environmental Health om niveaus van een chemische stof genaamd 4-Methylimidazole (4-MEI) in colaproducten bloot te leggen die hoger waren dan de wettelijke limieten die werden opgelegd door de Proposition 65 van de staat Californië. 4-MEI wordt niet rechtstreeks aan cola’s toegevoegd, maar het is een bijproduct van processen die de karamelkleuring produceren die gewoonlijk aan dergelijke frisdranken wordt toegevoegd: “4-methylimidazool (4-MEI) is een chemische verbinding die niet rechtstreeks aan levensmiddelen wordt toegevoegd; het wordt eerder gevormd als een bijproduct in sommige voedingsmiddelen en dranken tijdens het normale kookproces. vormt als een spooronzuiverheid tijdens de productie van bepaalde soorten karamelkleuring … die worden gebruikt om cola-type dranken en andere voedingsmiddelen te kleuren.”
Om de juridische uitdaging van het Center for Environmental Health en de beweringen van Natural News over deze zaak te begrijpen, moet men echter eerst de regelgevingsgeschiedenis begrijpen die culmineerde in inspanningen om het voorkomen van de chemische stof in frisdrank te verminderen.
Is 4-Methylimidazool een kankerverwekkende stof?
Een aantal internationale, nationale en staats of lokale overheidsinstanties evalueren de veiligheid en mogelijke kankerverwekkendheid van verschillende voedingsmiddelen of cosmetische producten, en ze komen niet altijd tot dezelfde conclusies. De eerste groep die specifiek alarm sloeg over het carcinogene potentieel van 4-MEI was het Amerikaanse National Toxicology Program (NTP), dat in 2007 een studie publiceerde waarin werd gesuggereerd dat massaal hoge doses 4-MEI bij mannelijke en vrouwelijke muizen longkanker kunnen hebben veroorzaakt en bij vrouwelijke ratten leukemie kunnen hebben veroorzaakt.
De staat Californië heeft een van de strengste wetten ter wereld met betrekking tot verplichte waarschuwingen over chemische stoffen die kankerverwekkend kunnen zijn of schade kunnen toebrengen aan de voortplanting. Deze situatie is te wijten aan Proposition 65, ook wel de Safe Drinking Water and Toxic Enforcement Act genoemd, die sinds 1986 de publicatie van een lijst van chemische stoffen verplicht stelt die “bekend zijn bij de staat Californië om kanker of reproductieve toxiciteit te veroorzaken” en etiketteringsvereisten oplegt aan elk product dat in Californië wordt verkocht en dat relevante concentraties van deze chemische stoffen bevat.
Toen de studie van het National Toxicology Program van 2007 werd gepubliceerd, kreeg de staat Californië hun eerste wettelijke grond om 4-MEI in de Proposition 65-lijst op te nemen, omdat het National Toxicology Program een van de organisaties is die de wet definieert als een geldige arbiter van carcinogeniteit. In januari 2011 werd 4-MEI, na een periode van herziening, inderdaad toegevoegd aan de Proposition 65-lijst van Californië.
Hoewel het National Toxicology Program en de staat Californië 4-MEI als een potentieel carcinogeen beschouwen, zijn de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) veel minder bezorgd over het als een potentieel kankerrisico in voedingsmiddelen. In 2011 heeft de EFSA 4-MEI en andere bijproducten van de verwerking van karamelkleur opnieuw geëvalueerd en vastgesteld dat de niveaus waaraan Europeanen werden blootgesteld via voedselconsumptie veel lager waren dan die welke aannemelijke bezorgdheid over carcinogeniteit zouden opwekken.
Huidig is het standpunt van de FDA over 4-MEI dat de studie van het National Toxicology Program die schade bij knaagdieren aantoonde, beperkte relevantie had voor mensen, omdat deze werd uitgevoerd op proefdieren die werden blootgesteld aan niveaus van 4-MEI die hoger waren dan een mens redelijkerwijs zou worden blootgesteld aan: “Op basis van de beschikbare informatie heeft de FDA geen reden om aan te nemen dat 4-MEI onmiddellijk of op korte termijn gevaar oplevert bij de niveaus die in levensmiddelen worden verwacht als gevolg van het gebruik van karamelkleurstoffen.”
De staat Californië echter, die zich baseerde op getallen die uit die dierstudies waren afgeleid, oordeelde dat elk product dat niveaus van 4-MEI bevat die een bepaalde concentratie overschrijden, zou moeten worden geëtiketteerd als een potentieel carcinogeen.
Gaf Pepsi “toe” dat hun producten “kankerverwekkende ingrediënten” bevatten?
Nadat 4-MEI aan de Proposition 65-lijst was toegevoegd, heeft het Center for Environmental Health colaproducten uit Californië bemonsterd op naleving van die verordening en ontdekte dat een aantal Pepsi- en Coca-Cola-producten niveaus van 4-MEI bevatten die de toegestane limieten overschreden die door de Proposition 65 van Californië zijn vastgesteld. De CEH diende op 23 februari 2012 een juridische klacht in, waarna zowel Coca-Cola als Pepsi hun voornemen aankondigden om de 4-MEI-niveaus in de frisdranken in overeenstemming te brengen met de Californische wet, zoals gemeld in een artikel van Reuters van 9 maart 2012:
Coca-Cola Co en PepsiCo Inc brengen wijzigingen aan in de productie van een ingrediënt in hun naamgevende cola’s om te voorkomen dat de verpakkingen moeten worden geëtiketteerd met een waarschuwing tegen kanker.
De verandering is bedoeld om de hoeveelheid van een chemische stof genaamd 4-methylimidazole, of , die in januari werd toegevoegd aan de lijst van chemische stoffen die vallen onder Californië’s Safe Drinking Water and Toxic Enforcement Act van 1986, ook bekend als Proposition 65 … Beide bedrijven zeiden dat ze begonnen in Californië, en dat ze het gebruik van de verminderde karamelkleuring in de loop van de tijd zouden uitbreiden.
Na deze aankondiging testte de CEH opnieuw een verscheidenheid aan cola’s uit Californië en elders in het land, en ontdekte dat zowel Pepsi als Coca-Cola nu voldeden in Californië, maar dat Pepsi zijn frisdrankformuleringen buiten die staat niet had gewijzigd. Als gevolg hiervan zette de CEH haar juridische inspanningen tegen PepsiCo voort.
Op 17 september 2015 schikten advocaten van PepsiCo en de CEH hun geschil toen ze een consent judgment ondertekenden dat door de CEH als volgt werd beschreven:
In het kader van de schikking, die werd afgerond in Superior Court in Alameda County, zal Pepsi zijn ingrediëntleveranciers verplichten om te voldoen aan strikte limieten voor de 4-MEI-niveaus, die de CEH in 2012 op hoge niveaus vond in sommige cola’s gemaakt door Pepsi en andere grote bedrijven. De schikking verplicht Pepsi ook om zijn colaproducten te testen om ervoor te zorgen dat de 4-MEI-niveaus onder het vereiste niveau blijven, en geeft CEH de mogelijkheid om verdere tests van Pepsi-producten te vragen.
Hoewel deze overeenkomst een belangrijke juridische overwinning betekende voor CEH (die ook een financiële schadevergoeding kreeg voor hun juridische en wetenschappelijke kosten), vertegenwoordigde ze in feite (juridisch, althans) precies het tegenovergestelde van Pepsi’s “toegeven dat zijn frisdrank kankerverwekkende ingrediënten bevat”, zoals in de virale krantenkoppen werd gesteld. Dit is duidelijk in het gedeelte van het vonnis met het label “NO ADMISSIONS”, waarin staat dat PepsiCo nooit een wet heeft overtreden en dat zij niet verplicht waren om de classificatie van 4-MEI als kankerverwekkende stof toe te geven of te accepteren:
Door dit Consent Judgment uit te voeren en akkoord te gaan met de hierin gespecificeerde verlichting en oplossingen, geeft PepsiCo niet toe (a) dat het Proposition 65 … of enige andere wet of wettelijke verplichting heeft overtreden of heeft gedreigd te overtreden; of (b) dat de chemische stof 4-MEI in of in andere voedingsmiddelen of dranken enig risico voor de menselijke gezondheid oplevert of dat hiervoor enige openbaarmaking of waarschuwing aan de consument is vereist.
De CEH was in staat druk uit te oefenen op PepsiCo om strikte richtlijnen op te leggen voor de productie van de karamelkleur die zij gebruiken en om een wettelijke verplichting aan te gaan om het gehalte aan 4-MEI in hun frisdrank regelmatig te laten testen. Zij hebben PepsiCo er echter niet toe gedwongen toe te geven, zoals wordt beweerd, dat hun frisdranken “kanker veroorzakende ingrediënten bevatten.”