Chronische leverziekte/Cirrose

Wat is cirrose?

Cirrose ontstaat wanneer littekenweefsel het gezonde leverweefsel vervangt. Hierdoor kan de lever niet meer normaal werken.

Cirrose is een langdurige (chronische) leverziekte. De schade aan uw lever bouwt zich in de loop van de tijd op.

De lever is het grootste inwendige orgaan van uw lichaam. Het ligt onder uw ribben aan de rechterkant van uw buik.

De lever doet veel belangrijke dingen, waaronder:

• Verwijdert afvalstoffen uit het lichaam, zoals gifstoffen en medicijnen
• Maakt gal om voedsel te helpen verteren
• Slaat suiker op die het lichaam gebruikt voor energie
• Maakt nieuwe eiwitten

Wanneer u cirrose hebt, vertraagt littekenweefsel de doorstroming van bloed door de lever. Na verloop van tijd kan de lever niet meer werken zoals het hoort.

In ernstige gevallen raakt de lever zo ernstig beschadigd dat hij niet meer werkt. Dit wordt leverfalen genoemd.

Wat veroorzaakt cirrose?

De meest voorkomende oorzaken van cirrose zijn:

• Hepatitis en andere virussen
• Alcoholmisbruik
• Nonalcoholische vette leverziekte (dit komt voor vanuit het metabool syndroom en wordt veroorzaakt door aandoeningen als obesitas, een hoog cholesterol en triglyceriden, en een hoge bloeddruk)

Andere minder vaak voorkomende oorzaken van cirrose kunnen zijn:

• Autoimmuunziekten, waarbij het lichaam’s infectie-(immuunsysteem) gezond weefsel aanvalt
• Geblokkeerde of beschadigde buizen (galwegen) die gal van de lever naar de darm transporteren
• Gebruik van bepaalde medicijnen
• Blootstelling aan bepaalde giftige chemicaliën
• Herhaalde episoden van hartfalen met bloedophoping in de lever
• Parasietinfecties

Enkele ziekten die van ouder op kind worden doorgegeven (erfelijke ziekten) kunnen ook cirrose veroorzaken. Deze kunnen onder meer zijn:

• Alpha1-antitrypsinedeficiëntie
• Hoge galactosegehalten in het bloed
• Glycogeenopslagziekten
• Cystische fibrose
• Porfyrie (een aandoening waarbij bepaalde chemische stoffen zich ophopen in het bloed)
• Hereditaire ophoping van te veel koper (ziekte van Wilson) of ijzer (hemochromatose) in het lichaam

Wat zijn de verschijnselen van cirrose?

Uw symptomen kunnen variëren, afhankelijk van hoe ernstig uw cirrose is. Lichte cirrose kan helemaal geen symptomen veroorzaken.

De verschijnselen kunnen zijn:

• Vochtophoping in de buik (ascites)
• Bloed braken, vaak door bloedingen in de bloedvaten in de voedselpijp (slokdarm)
• Galstenen
• Jeuk
• Vergeling van de huid en ogen (geelzucht)
• Storing van de nieren
• Spierverlies
• Verlies van eetlust
• Vele blauwe plekken
• Spider-achtige aderen in de huid
• weinig energie en zwakte (vermoeidheid)
• gewichtsverlies
• verwarring doordat gifstoffen zich in het bloed ophopen

De symptomen van cirrose kunnen op andere gezondheidsproblemen lijken. Ga voor de zekerheid altijd naar uw arts.

Hoe wordt cirrose vastgesteld?

Uw arts zal naar uw gezondheidstoestand in het verleden kijken. Hij of zij zal u lichamelijk onderzoeken.

U kunt ook onderzoeken ondergaan, waaronder:

• Bloedonderzoek. Dit zijn onder andere leverfunctietests om te zien of de lever werkt zoals het hoort. U kunt ook tests ondergaan om te zien of uw bloed kan stollen.
• Leverbiopsie. Hierbij worden kleine weefselmonsters uit de lever genomen met een naald of tijdens een operatie. De monsters worden onder een microscoop bekeken om het type leverziekte te achterhalen.

Uw zorgverlener kan u beeldvormend onderzoek laten ondergaan, waaronder:

• CT-scan (computertomografie). Dit is een beeldvormend onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van röntgenstralen en een computer om gedetailleerde beelden van het lichaam te maken. Een CT-scan toont details van botten, spieren, vetweefsel en organen.
• MRI (magnetic resonance imaging). Dit onderzoek maakt gedetailleerde foto’s van organen en structuren in uw lichaam. Er wordt gebruik gemaakt van een magnetisch veld en pulsen van radiogolvenergie. Er kan een kleurstof in uw ader worden gespoten (geïnjecteerd). De kleurstof helpt de lever en andere organen duidelijker te zien op de scan.
• Echografie. Dit toont uw inwendige organen terwijl ze werken. Er wordt gekeken hoe het bloed door de verschillende bloedvaten stroomt. Het maakt gebruik van geluidsgolven met een hoge frequentie en een computer om beelden te maken van bloedvaten, weefsels en organen.

U kunt ook een bovenste endoscopie (EGD) ondergaan. Een verlichte flexibele camera wordt via uw mond in uw bovenste spijsverteringskanaal geplaatst om te zoeken naar vergrote bloedvaten die het risico lopen te bloeden als gevolg van uw cirrose.
Als u vocht in de buik hebt (ascites), hebt u mogelijk een natriumarm dieet, waterpillen (diuretica) en verwijdering van het vocht met een naald (paracentese) nodig.

Hoe wordt cirrose behandeld?

Cirrose is een progressieve leverziekte die in de loop van de tijd optreedt. De schade aan uw lever kan soms omkeren of verbeteren als de trigger weg is, zoals stoppen met alcohol drinken of als het virus wordt behandeld.

Het doel van de behandeling is om de opbouw van littekenweefsel te vertragen en andere gezondheidsproblemen te voorkomen of te behandelen.

In veel gevallen kunt u mogelijk meer leverschade uitstellen of stoppen. Als u hepatitis hebt, kan deze worden behandeld om verergering van uw leverziekte uit te stellen.

Uw behandeling kan bestaan uit:

• Eet een gezond dieet, laag in natrium
• Geen alcohol of illegale drugs
• Beheersing van eventuele gezondheidsproblemen die optreden als gevolg van cirrose

Gesprek met uw zorgverlener voordat u geneesmiddelen op recept, vrij verkrijgbare geneesmiddelen of vitaminen gebruikt.

Als u ernstige cirrose hebt, kan behandeling andere problemen niet onder controle krijgen. Een levertransplantatie kan nodig zijn.
Andere behandelingen kunnen specifiek zijn voor uw oorzaak van cirrose, zoals het controleren van een te hoog ijzer- of koperniveau, of het gebruik van immuunonderdrukkende geneesmiddelen.

Vraag uw zorgverlener zeker naar de aanbevolen vaccins. Deze omvatten vaccins tegen virussen die leverziekte kunnen veroorzaken.

Wat zijn de complicaties van cirrose?

Cirrose kan andere gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals:

• Portale hypertensie. De poortader voert bloed van uw darmen en milt naar uw lever. Cirrose vertraagt de normale bloedstroom. Daardoor stijgt de druk in de poortader. Dit wordt portale hypertensie genoemd.
• Vergrote bloedvaten. Portale hypertensie kan leiden tot abnormale bloedvaten in de maag (portale gastropathie en vasculaire ectasie genoemd) of vergrote aderen in de maag en de voedselpijp of slokdarm (varices genoemd). Deze bloedvaten hebben meer kans om te barsten door de dunne wanden en de hogere druk. Als ze barsten, kunnen ernstige bloedingen optreden. Zoek onmiddellijk medische hulp.
• Ascites. Vloeistof die zich in uw buik verzamelt. Dit kan geïnfecteerd raken.
• Ziekte of falen van de nieren
• Makkelijke blauwe plekken en ernstige bloedingen. Dit gebeurt wanneer de lever stopt met het maken van eiwitten die nodig zijn om uw bloed te laten stollen.
• Diabetes type 2. Wanneer u cirrose heeft, gebruikt uw lichaam insuline niet goed (insulineresistentie). De alvleesklier probeert aan de behoefte aan insuline te voldoen door meer insuline aan te maken, maar de bloedsuiker (glucose) hoopt zich op. Dit veroorzaakt diabetes type 2.
• Leverkanker

Kernpunten over cirrose

• Cirrose ontstaat wanneer littekenweefsel het gezonde leverweefsel vervangt. Hierdoor kan de lever niet meer normaal werken.
• Cirrose is een langdurige (chronische) leverziekte.
• De meest voorkomende oorzaken zijn hepatitis en andere virussen, en alcoholmisbruik. Andere medische problemen kunnen het ook veroorzaken.
• De schade aan de lever kan meestal niet worden teruggedraaid.
• Het doel van de behandeling is om de opbouw van littekenweefsel te vertragen en eventuele problemen die optreden te voorkomen of te behandelen.
• In ernstige gevallen hebt u mogelijk een levertransplantatie nodig.

Volgende stappen

Tips om u te helpen het meeste uit een bezoek aan uw zorgverlener te halen:

• Weet de reden van uw bezoek en wat u wilt dat er gebeurt.
• Voor uw bezoek kunt u vragen opschrijven die u beantwoord wilt hebben.
• Neem iemand mee om u te helpen vragen te stellen en te onthouden wat uw arts u vertelt.
• Noteer bij het bezoek de naam van een nieuwe diagnose, en eventuele nieuwe medicijnen, behandelingen of tests. Noteer ook alle nieuwe instructies die uw arts u geeft.
• Weet waarom een nieuw geneesmiddel of een nieuwe behandeling is voorgeschreven en hoe het u zal helpen. Weet ook wat de bijwerkingen zijn.
• Vraag of uw aandoening ook op andere manieren kan worden behandeld.
• Weet waarom een test of procedure wordt aanbevolen en wat de resultaten kunnen betekenen.
• Weet wat u kunt verwachten als u de medicijnen niet inneemt of de test of procedure niet ondergaat.
• Als u een vervolgafspraak hebt, schrijf dan de datum, het tijdstip en het doel van dat bezoek op.
• Weet hoe u contact kunt opnemen met uw arts als u vragen hebt.