Carakterbeschrijvingsvoorbeelden: 7 lessen uit beroemde boeken

Karakterbeschrijvingsvoorbeelden van grote auteurs geven ons nuttige lessen in hoe we personages moeten schrijven. Hier zijn 7 karakterschetsen uit beroemde romans die laten zien hoe je fysieke en emotionele karakterbeschrijvingen maakt:

Beschrijf de persoonlijkheid van personages met behulp van het uiterlijk

Sterke karakterbeschrijvingen werken op meerdere niveaus. Wanneer u beschrijft hoe een personage eruitziet, bedenk dan hoe het uiterlijk de persoonlijkheid belicht.

In Margaret Atwoods Booker-winnende roman The Blind Assassin, bijvoorbeeld, opent Atwoods verteller Iris het verhaal met de herinnering aan de dood van haar zus Laura. Atwood schept een duidelijk beeld van Laura’s getroebleerde persoonlijkheid door haar kleding te beschrijven:

‘Ik kon me het gladde ovaal van Laura’s gezicht voorstellen, haar netjes opgespelde chignon, de jurk die ze zou hebben gedragen: een hemdjurk met een kleine ronde kraag, in een sobere kleur – marineblauw of staalgrijs of ziekenhuisganggroen. Boetekleuren – niet zozeer iets wat ze zelf had uitgekozen om aan te trekken, als wel iets waarin ze was opgesloten. (p. 4)

Atwoods beschrijving is specifiek in detail en er zijn aanwijzingen voor Laura’s depressieve aard (de ‘sobere’ en ‘boetvaardige’ kleuren) in Atwoods beschrijving.

Karakterbeschrijvingen uitwerken vanuit het gezichtspunt van meerdere personages

Meervoudige karakterbeschrijving is effectief omdat we beginnen te zien hoe elk personage in een verhaal in verbinding staat met de anderen en ze begrijpt. Het voegt diepte en complexiteit toe aan personages en hun relaties.

Hier is Virginia Woolf, die de vriend van mevrouw Ramsay’s echtgenoot, Charles Tansley, beschrijft in To The Lighthouse:

‘ keek naar hem. Hij was zo’n miserabel exemplaar, zeiden de kinderen, allemaal bulten en holten. Hij kon geen cricket spelen; hij porde; hij schuifelde. Hij was een sarcastische bruut, zei Andrew. Ze wisten wat hij het leukst vond – om altijd maar op en neer te lopen, op en neer, met meneer Ramsay, zeggend wie dit gewonnen had, wie dat gewonnen had …’ (p. 11)

Woolf combineert een beknopte, duidelijke fysieke beschrijving (‘alle bulten en holten’) met wat er volgens de kinderen aan Tansley mankeert. De fysieke beschrijving wordt aangevuld met zijn tekortkomingen (slecht zijn in sport en zijn maniertjes en manier van tempo maken). Woolf verrijkt een algemene indruk van Tansley met de subjectieve blik van Andrew, die via meerdere perspectieven extra details schetst.

Gebruik metafoor om personages te beschrijven en vermijd waar mogelijk abstracties

In Arundhati Roy’s Booker-winnende The God of Small Things trekt Roy’s personage Estha zich terug in zichzelf en stopt met praten na een traumatische gebeurtenis. Roy’s gebruik van metafoor in dit voorbeeld van karakterbeschrijving is veel effectiever dan wanneer ze zou zeggen ‘Estha was verdrietig’:

‘Toen de kalmte eenmaal kwam, bleef ze en verspreidde zich in Estha. Het reikte uit zijn hoofd en omsloot hem in zijn moerassige armen…stuurde zijn sluipende, gesukkelde tentakels kruipend langs de binnenkant van zijn schedel, stofzuigend door de heuvels en dalen van zijn geheugen, oude zinnen losmakend, ze van het puntje van zijn tong afdraaiend.’ (pp. 11-12)

Door Estha’s zwijgen te beschrijven als een parasitair, levend wezen, brengt Roy Estha’s psychologische toestand over terwijl hij lege abstracte termen vermijdt.

Maak karakterintroducties memorabel

De Victoriaanse auteur Charles Dickens is een meester in karakterisering. Wanneer Dickens een personage introduceert, geeft hij de lezer meestal meerdere details. Dickens voegt fysieke verschijning toe naast tics en tekortkomingen, om een personage bij ons te laten blijven.

Hier beschrijft Dickens de opschepperige, zelfingenomen Mr. Bounderby in Hard Times:

‘Hij was een rijk man: bankier, koopman, fabrikant, en wat al niet meer. Een grote, luide man, met een starende blik, en een metaalachtige lach. Een man gemaakt van grof materiaal, dat leek te zijn uitgerekt om zo veel van hem te maken… Een man die altijd, door die koperende spreektrompet van een stem van hem, zijn oude onwetendheid en zijn oude armoede verkondigde. Een man die de bullebak van de nederigheid was. (p. 18)

Dickens’ karakterbeschrijving is om meerdere redenen gedenkwaardig. Ten eerste construeert hij parallelle zinnen die beginnen met: ‘Een man…’ Dit element van herhaling blijft in het geheugen hangen. Ten tweede gaat Dickens van het vage detail van de beschrijving van Bounderby’s beroep naar de bijzonderheden van zijn uiterlijk en stem, terug naar het algemene (‘Een man die de bullebak van nederigheid was’). Dit maakt het uiterlijk, de maniertjes en de publieke persoonlijkheid van het personage levendig.

Beschrijf personages met behulp van actie

Om expositorische brokken in de beschrijving van personages te vermijden, toon de aard en de achtergrond van personages met behulp van actie. Nobelprijswinnaar Toni Morrison doet precies dit op de openingspagina van haar roman Jazz:

‘Ik ken die vrouw. Ze woonde vroeger met een zwerm vogels op Lenox Avenue. Ik ken haar man ook. Hij viel voor een achttienjarig meisje met een van die diepe, spookachtige liefdes die hem zo verdrietig en gelukkig maakten dat hij haar neerschoot om het gevoel gaande te houden. Toen de vrouw, haar naam is Violet, naar de begrafenis ging om het meisje te zien en haar dode gezicht aan te snijden, gooiden ze haar op de grond en de kerk uit. Ze rende toen door al die sneeuw, en toen ze terugkwam in haar appartement haalde ze de vogels uit hun kooien en zette ze voor het raam om te bevriezen of te vliegen, inclusief de papegaai die zei: “Ik hou van je.” (p. 3)

Morrisons openingskarakterbeschrijving is uitstekend omdat het ons veel vertelt over het verleden van Violet. Het toont Violets verdriet aan de hand van een heel specifieke gebeurtenis (de begrafenis van de vermoorde minnares van haar bedriegende minnaar). Morrison zegt niet: ‘Violet werd gek van verdriet, zelfs tot het punt dat ze een dood meisje verminkte, toen haar minnaar haar bedroog.’ In plaats daarvan laat ze Violet op de allereerste bladzijde zien hoe ze haar verdriet uitvoert.

Toon personages door wat ze zeggen (en weglaten)

Het beschrijven van personages in gesprekken is een andere manier om je personages tot leven te laten komen. Een groot voordeel van dialoog is dat je wat personages tegen elkaar zeggen kunt afzetten tegen hun verborgen, onuitgesproken gevoelens. J.D. Salinger doet dit in een scène tussen het studentenpaar Lane en Franny in zijn novelle Franny and Zooey:

‘Hij leunde plotseling voorover, legde zijn armen op tafel, alsof hij dit ding glad wilde strijken, bij God, maar Franny sprak eerder dan hij. Ik ben waardeloos vandaag,’ zei ze. Ik ben gewoon niet in orde vandaag. Ze merkte dat ze Lane aankeek alsof hij een vreemdeling was, of een poster die reclame maakte voor een merk linoleum, aan de overkant van het gangpad van een metrostel. (p. 19)

Salinger wisselt in deze dialoog tussen beide personages (we zien de verlangens en frustraties van beide personages) het zwaartepunt van de vertelling af. Door zowel te laten zien wat Zooey en Lane tegen elkaar zeggen als wat ze voor zichzelf houden, ontstaat een geloofwaardig gevoel dat ze allebei een eigen innerlijke wereld hebben die ze niet altijd adequaat kunnen verwoorden.

Gebruik vergelijking om de belangrijkste verschillen tussen personages te benadrukken

Veel aspirant-auteurs worstelen om elk personage duidelijk te maken. Elk belangrijk personage moet een eigen stem, uiterlijk, wereldbeeld en beweegredenen hebben.

Een manier om personages te onderscheiden is door ze te vergelijken. George Eliot maakt in haar klassieke roman Middlemarch een duidelijk onderscheid tussen de twee zusters, de vrome Dorothea en het meer wereldse, nuchtere personage Celia:

‘De landelijke opinie over de nieuwe jongedames, zelfs onder de cottagers, was over het algemeen ten gunste van Celia, omdat zij er zo beminnelijk en onschuldig uitzag, terwijl de grote ogen van Miss Brooke, net als haar godsdienst, te ongewoon en opvallend leken. Arme Dorothea! Vergeleken met haar was de onschuldig ogende Celia wetend en wereldwijs. (p. 9)

Omdat Dorothea’s vrome aard van cruciaal belang is voor Eliot’s plot, vestigt de folie van haar ‘wereldwijze’ zus onze aandacht meer op deze belangrijke karaktereigenschap.

Tot slot, houd een dagboek bij van karakterbeschrijvingen die je hebt gekopieerd uit de romans waar je van houdt. Als je een personage leuk of niet leuk vindt, vraag dan waarom. Hoe gebruikt de auteur hun kleding, woorden en daden om hun persoonlijkheid te tonen?

Als je hulp nodig hebt bij het maken van karakterschetsen en het levendig maken van je personages, gebruik dan nu het onderdeel ‘Karakter’ van Now Novel’s ideeënzoeker.