Zoals de kersenbloesem in het Japans een unieke naam heeft – sakura – zo heeft de pruimenbloesem dat ook: Baika.
Voor het ongeoefende oog worden sakura en baika vaak verward met de andere. En dat is maar goed ook. De levendige, roze bloemen delen nogal wat familiegelijkenis (de bomen zijn immers van hetzelfde geslacht).
Toch zijn er een paar manieren om ze uit elkaar te houden:
- Pruimbomen hebben stijve, knobbelige takken met donker hout; dit in tegenstelling tot slanke en wilgachtige kersenbloesembomen.
- Kersenbloesems hebben lange stelen; terwijl pruimenbloesems direct aan de tak groeien.
- Baika hebben ronde bloemblaadjes; terwijl sakura bloemblaadjes zijn ingekeept.
Pruimenbomen zijn ook bekend onder de naam van hun vruchten, ume. Ume is iets tussen een pruim en een abrikoos in, een steenvrucht die super samentrekkend is en rauw niet eetbaar. Ingemaakt verandert de vrucht echter in umeboshi, een klassiek ingrediënt in de traditionele Japanse keuken.
Sakurabomen zijn daarentegen bijna uitsluitend sierbomen, en hun vruchten zijn niet geschikt om mee te koken.
Dat zijn een heleboel buitenlandse termen die ik je net heb toegesmeten! Maak je geen zorgen, hier is het belangrijkste: Ume verwijst naar zowel de vrucht als de hele boom zelf, en baika verwijst naar alleen de pruimenbloesem.
Sino-Japanse geschiedenis
Ume, zoals veel dingen in Japan, werden eigenlijk geïntroduceerd uit China.
Pruimenbloesems – of méihuā, in het Mandarijn – worden al meer dan 1.500 jaar gekweekt! Ze zijn afkomstig uit Zuid-China, langs de Yangtze-rivier, en werden steeds populairder tijdens de Tang-dynastie.
Nu, de Tang-dynastie is behoorlijk belangrijk. Dit tijdperk – van 618 AD tot 907 AD – wordt beschouwd als de gouden eeuw van de oude Chinese beschaving. In deze periode werd China, zoals Dan Carlin van Hardcore History zegt, “de Jupiter van Oost-Azië”, vanwege de grote invloed van de Chinese cultuur op de regio.
Aan het eind van de Tang-dynastie begon China handel te drijven met Japan, waarmee de Nara-periode werd ingeluid. Dit is ook een belangrijke periode, omdat de Chinese cultuur zich in Japan verspreidde. Het Chinese schrift, de Confucianistische filosofie en het Chinese boeddhisme – dit waren allemaal nieuwe concepten die de basis werden van de Japanse samenleving.
Chinese mode, uitvindingen en kunst waren helemaal in in de Nara-periode. En onder deze popcultuur uitwisseling, werden ume bomen geïntroduceerd in Japan. Zowel aristocraten als priesters werden betoverd door de prachtige bomen, en de Chinese symboliek achter pruimenbloesems werd ook omarmd.
Culturele symboliek
Aangezien ze eerder bloeien dan andere planten, vertegenwoordigen pruimenbloesems het ontdooien van de winter, en de wisseling van de seizoenen. Daarom worden ze ook wel de herauten van de lente genoemd.
Pruimenbloesems verschijnen gewoonlijk in februari en komen zelfs tot leven als ze met vorst bedekt zijn. Niet bang voor kou, worden ze geassocieerd met een goede gezondheid, een sterk uithoudingsvermogen, en het overwinnen van de tegenspoed van de winter.
Hoewel bloemenkijkfestivals – of hanami – typisch worden geassocieerd met kersenbloesems, waren het de pruimenbloesems die deze Japanse traditie in gang zetten. Het pruimenbloesem seizoen werd een evenement. De hogere klasse plande feesten en evenementen om de ontwakende bomen te aanschouwen, en het is moeilijk ze dat kwalijk te nemen. Het contrast van donkerbruin hout, dieproze bloemknoppen, en witte sneeuw zorgt voor een werkelijk adembenemend portret van de natuur.