Bedrijfscommunicatievaardigheden voor managers

Sociale perceptie is relatief en weerspiegelt zowel positieve als negatieve indrukken van mensen op basis van een reeks factoren. Onze perceptie van mensen stelt ons in staat beslissingen te nemen en snel een oordeel te vellen, maar kan ook leiden tot bevooroordeelde of stereotiepe conclusies. Hoewel ze vaak door elkaar worden gebruikt, hebben de termen die worden gebruikt om deze perceptiefouten te beschrijven – stereotype, vooroordeel en discriminatie – verschillende betekenissen en connotaties.

Stereotypen zijn overgesimplificeerde generalisaties over groepen mensen; stereotypen kunnen gebaseerd zijn op ras, etniciteit, leeftijd, geslacht, seksuele geaardheid – bijna elk kenmerk. Ze kunnen positief zijn (meestal wanneer ze betrekking hebben op de eigen groep, zoals wanneer vrouwen suggereren dat ze betere zachte vaardigheden hebben), maar zijn vaak negatief (meestal ten opzichte van andere groepen, zoals wanneer leden van een dominante raciale groep suggereren dat een raciale minderheidsgroep gevaarlijk of dom is).

In beide gevallen is het stereotype een generalisatie die geen rekening houdt met individuele verschillen. Zoals romanschrijver Chimamanda Ngozi Adichie uitlegt in een TED Global-talk getiteld “The Danger of a Single Story,” is het probleem van stereotypen niet dat ze verkeerd zijn, maar dat ze onvolledig zijn. Adiechie is een verhalenverteller bij uitstek; met goede humor en scherpe observatie, verhoogt haar lezing ons bewustzijn van alledaagse fouten en is een krachtig tegengif tegen stereotypen.

Vooroordelen verwijst naar de overtuigingen, gedachten, gevoelens en houdingen die iemand heeft over een groep. Een vooroordeel is niet gebaseerd op iemands ervaringen; in plaats daarvan is het een vooroordeel, dat zijn oorsprong vindt buiten de feitelijke ervaring. In de documentaire Eye of the Storm uit 1970 illustreert Jane Elliott de manier waarop vooroordelen zich ontwikkelen. De documentaire laat zien hoe het definiëren van een categorie mensen als superieur (in dit geval kinderen met blauwe ogen) leidt tot vooroordelen tegen mensen die geen deel uitmaken van de bevoorrechte categorie.

Waar vooroordelen verwijzen naar bevooroordeeld denken, bestaat discriminatie uit acties tegen een groep mensen. Discriminatie kan gebaseerd zijn op leeftijd, ras, godsdienst, gezondheid en andere indicatoren. Discriminatie kan vele vormen aannemen, van oneerlijke huisvestingspraktijken tot bevooroordeelde aanwervingssystemen. De wetgeving inzake gelijke kansen voor mannen en vrouwen en de handhaving daarvan door het EEOC zijn een poging om discriminatie op de werkplek te voorkomen. We kunnen discriminatie echter niet uit onze cultuur bannen door alleen maar wetten aan te nemen om het af te schaffen. Zoals al werd aangestipt in de bespreking van ras, is discriminatie een complex probleem dat verband houdt met educatieve, economische, wettelijke en politieke systemen in onze samenleving.

Vooroordelen en discriminatie kunnen elkaar overlappen en kruisen. Een gebied met bijzondere mogelijkheden is de bewustmaking van onbewuste vooroordelen. In een artikel in Fast Company, getiteld “How Unconscious Bias Affects Everything You Do,” geeft auteur Howard Ross een klassiek voorbeeld van hoe grote orkesten systemische vooroordelen bij het aannemen van personeel overwonnen om relatieve gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bereiken. Hoewel er een aantal factoren waren die hiertoe bijdroegen (bijvoorbeeld audities publiceren in plaats van alleen afgaan op uitnodigingen), was de kritieke factor de invoering van blinde audities waarbij de beoordelaars de musici niet zagen. Het cruciale aspect van dit voorbeeld is dat de vooringenomenheid pas werd weggenomen toen de auditiespelers werd gevraagd hun schoenen uit te doen voordat ze de auditiezaal betraden. Voordien werden de beoordelaars nog steeds beïnvloed door het geluid van iemands schoenen (d.w.z. het geluid van hakken of platte schoenen leidde ertoe dat de beoordelaars een oordeel vellen over het geslacht van de audicien).

Onbewuste vooringenomenheid is niet beperkt tot een bepaalde bedrijfstak of een bepaald geslacht. Ross merkt op dat “meer dan 1000 studies alleen al in de afgelopen 10 jaar onomstotelijk hebben aangetoond dat als je mens bent, je vooringenomen bent, en dat het bijna elke variatie van de menselijke identiteit beïnvloedt: Ras, geslacht, seksuele geaardheid, lichaamsgrootte, religie, accent, lengte, handdominantie, etc.” De conclusie: “De vraag is niet ‘hebben we vooroordelen’, maar eerder ‘welke zijn van ons?'”

Bijdragen!

Verbeter deze paginaLees meer