Abstract and Introduction
Angio-oedeem is een bekende bijwerking van angiotensine-converting enzyme (ACE) inhibitor therapie. Angio-oedeem komt ook voor bij de behandeling met angiotensine receptor blokkers, maar veel minder vaak dan het geval is bij ACE-remmers. Om onduidelijke redenen komt ACE-inhibitor-gerelateerd angio-oedeem vaker voor bij zwarte patiënten. Angio-oedeem kan levensbedreigend zijn, maar in de meeste gevallen kan het worden behandeld met conservatieve maatregelen, waaronder het staken van de medicatie en/of het toedienen van een antihistaminicum. Af en toe kan een behandeling met epinefrine en/of steroïden gerechtvaardigd zijn. Bij een patiënt die ACE-remmer-gerelateerd angio-oedeem heeft doorgemaakt, dienen angiotensine receptor blokkers met voorzichtigheid te worden gebruikt, als dat al mogelijk is. Als behandeling met angiotensine receptorblokkers wordt overwogen bij een patiënt met eerder door ACE-remmers veroorzaakt angio-oedeem, moet het gebruik op de een of andere manier gerechtvaardigd zijn. Een dergelijke rechtvaardiging zou onder andere de aanwezigheid van hartfalen of proteïnurische nefropathische toestanden kunnen zijn.
De term angio-oedeem duidt op een goed begrensd, niet-pittend oedeem dat optreedt als grote erythemateuze gebieden in huid en subcutane weefsels. Elk gebied van het lichaam kan betrokken zijn bij angio-oedeem. Angio-oedeem kan al dan niet gepaard gaan met urticaria en kan zowel erfelijk als verworven zijn, waarbij de laatste vaak verband houdt met medicatie. Angiotensine-converting enzyme (ACE)-remmers zijn een van de meest voorkomende oorzaken van geneesmiddel-gerelateerd angio-oedeem geworden. In het geval van angio-oedeem veroorzaakt door ACE-remmers zijn de meest voorkomende plaatsen van aantasting de tong en de slijmvliezen van de orofarynx en de periorbitale/periorale regio’s. Angio-oedeem van de wangen, oogleden en/of neus wordt waargenomen, maar komt iets minder vaak voor bij angio-oedeem veroorzaakt door ACE-remmers. Zwelling van de tong kan een bijzonder opvallende bevinding zijn bij angio-oedeem veroorzaakt door ACE-remmers en is een belangrijke voorspeller dat een patiënt een laryngoscopie en/of ziekenhuisopname nodig kan hebben (Figuren 1 en 2). Geïsoleerd angio-oedeem van de huig is ook waargenomen.
Een illustratief geval van angio-oedeem secundair aan het gebruik van angiotensine-converterende enzymremmers. Let op de duidelijke zwelling van de tong.
Dezelfde patiënt als in figuur 1, nu met oplossing van de duidelijke zwelling van de tong.
Angio-oedeem veroorzaakt door een enzymremmer kan gepaard gaan met zwelling van de ledematen, de genitaliën en de ingewanden, waarbij de laatste zich presenteren met diarree, misselijkheid en/of buikpijn. Urticaria en hoest kunnen ook aanwezig zijn, maar zijn niet noodzakelijk voor de diagnose. Hoest en angio-oedeem treden vaak onafhankelijk van elkaar op, wat suggereert dat het onwaarschijnlijk is dat ze één gemeenschappelijk pathologisch mechanisme hebben. Angio-oedeem van de bovenste luchtwegen kan leiden tot ernstige acute ademnood, luchtwegobstructie en de dood als er niet adequaat wordt ingegrepen. Aan ACE-remmers gerelateerd angio-oedeem gaat meestal niet gepaard met bronchospasme en wanneer ademnood optreedt is dit secundair aan obstructie van de bovenste luchtwegen. Deze vorm van angio-oedeem is meestal pijnloos, hoewel het kan worden voorafgegaan door tintelende paresthesieën van de huid. Aan ACE-remmers gerelateerd angio-oedeem ontwikkelt zich in minuten tot uren en verdwijnt spontaan. Het tijdsverloop van de oplossing kan variëren van uren tot enkele dagen. Zwelling die niet binnen 3-4 dagen verdwijnt, is waarschijnlijk geen angio-oedeem. Af en toe zijn er sterfgevallen gemeld met angio-oedeem veroorzaakt door ACE-remmers. De dood treedt meestal op als gevolg van obstructie van de bovenste luchtwegen en een onvermogen om de patiënt adequaat te beademen.