Medisch Auteur: Alan Rockoff, MD
Medische redacteur: Leslie J. Schoenfield, MD, PhD
Het woord “doorbraak” wordt te vaak gebruikt. Als elk hot item waarover verslaggevers ’s avonds in het gezondheidsjournaal uitpakken echt was, zouden we allang “doorgebroken” zijn. In plaats daarvan wordt het woord vaak toegepast op snel vergeten vorderingen die er niet zijn en genezingen die er niet zijn.
Elke keer in de zoveel tijd komt er echter iets nieuws voorbij dat een echte doorbraak betekent. In 2001 keurde de FDA tacrolimus (merknaam: Protopic) goed voor de behandeling van eczeem, ook bekend als atopische dermatitis. Protopic is de eerste effectieve niet-steroïde behandeling voor deze veel voorkomende, chronische, jeukende aandoening.Een verwant geneesmiddel, pimecrolimus (merknaam: Elidel), is nu op de markt.
Deze nieuwe geneesmiddelen worden aangeduid als “immuun modulatoren.” Zij werden voor het eerst inwendig gebruikt om patiënten met nier- en levertransplantaties te helpen voorkomen dat zij de organen afstoten die zij hebben ontvangen. Ze werken door het immuunsysteem te onderdrukken. Wanneer deze geneesmiddelen echter uitwendig worden gebruikt om de huid te behandelen, verzwakken of veranderen zij het immuunsysteem van het lichaam niet. Ook veroorzaken deze nieuwe geneesmiddelen, in tegenstelling tot topische steroïden (cortisone crèmes), geen dunner worden van de huid en afbraak van oppervlakkige bloedvaten (atrofie).
De belangrijkste bijwerking van deze nieuwe topische geneesmiddelen is een gevoel van verbranding van de huid. Sommige patiënten klagen dat hun huid prikt of brandt gedurende een bepaalde tijd nadat zij de crème hebben aangebracht. Dit gevoel lijkt af te nemen naarmate de huid geneest. Op dit moment is noch Protopic noch Elidil goedgekeurd voor gebruik bij kinderen jonger dan 2. Maar wanneer verdere studies zijn voltooid, zullen artsen waarschijnlijk ook zuigelingen en zeer jonge kinderen kunnen behandelen.
Het goede nieuws is dat deze immuunmodulatoren werken. Veel patiënten die slecht of helemaal niet reageren op topische steroïden, doen het heel goed wanneer zij deze nieuwe klasse van geneesmiddelen gebruiken. Dit betekent niet dat steroïde crèmes niet meer gebruikt worden. Op de juiste wijze voorgeschreven, zijn deze oude standbys veilig en effectief in vele situaties, zelfs bij kinderen, of op gevoelige plaatsen zoals het gezicht of de liezen.
Het is ook belangrijk om te onthouden dat geen enkel medicijn, ook de nieuwe niet, eczeem helemaal geneest. Deze aandoening is een erfelijke gevoeligheid die de neiging heeft het hele leven terug te komen. Toch zullen veel patiënten met atopische dermatitis nu in staat zijn om een comfortabele en beter uitziende huid te krijgen door het gebruik van tacrolimus, pimecrolimus, en de verwante medicijnen die zeker zullen volgen.