In de presidentsverkiezingen van 1948 stond de Democraat Harry Truman tegenover de Republikein Thomas Dewey. De Chicago Daily Tribune was er zo van overtuigd dat Truman op een nederlaag afstevende dat ze deze kop afdrukten voordat alle stemmen waren geteld.
Op het bord op het bureau van Harry Truman stond “de verantwoordelijkheid stopt hier”. Met “buck” bedoelde hij verantwoordelijkheid, en de “bucks” liepen amok op zijn bureau.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht een reeks uitdagingen voor Harry Truman met zich mee. De hele economie moest worden omgeschakeld van een oorlogseconomie naar een consumenteneconomie. Stakingen die tijdens de oorlog waren uitgesteld, barstten in heel Amerika als een razende uit. Inflatie dreigde toen miljoenen Amerikanen van plan waren rijkdom uit te geven die ze sinds 1929 niet meer hadden gehad. Toen de soldaten naar huis terugkeerden, wilden ze hun oude banen terug, waardoor een enorm arbeidsoverschot ontstond. Truman, afgeleid door nieuwe dreigingen overzee, werd geconfronteerd met bijkomende crises thuis.
Om de veteranen van de Tweede Wereldoorlog verlichting te bieden en het arbeidsoverschot te verminderen, nam het Congres de Serviceman’s Readjustment Act van 1944 aan. Deze wet, die bekend staat als de GI Bill of Rights, verstrekte overheidsleningen aan veteranen die een nieuw bedrijf wilden beginnen of een huis wilden bouwen. Ook konden veteranen geld krijgen om naar school of universiteit te gaan. Duizenden profiteerden ervan, en de Amerikanen genoten van de dubbele bonus van het verlichten van de werkloosheid en het investeren in een beter opgeleide beroepsbevolking.
Harry Truman werd in 1948 verkozen, een prestatie die maar weinig politieke experts voor mogelijk hadden gehouden. Om zijn kansen te vergroten, ging Truman op pad en voerde hij een campagne waarbij hij in de weken voorafgaand aan de verkiezingen in meer dan 200 steden sprak.
Hoewel Truman na de oorlog de prijsbeheersing gedurende meer dan een jaar handhaafde, werd hij in 1947 door het Republikeinse Congres onder druk gezet om deze te beëindigen. De inflatie schoot omhoog en arbeiders eisten onmiddellijk loonsverhogingen. Stakingen verspreidden zich al snel over Amerika, waarbij miljoenen Amerikaanse arbeiders betrokken waren.
Het Congres nam de Taft-Hartley Act aan, die de president in staat stelde een “afkoelingsperiode” af te kondigen als een staking zou uitbreken. Vakbondsleiders werden aansprakelijk voor schade in rechtszaken en moesten een niet-communistische eed ondertekenen. De mogelijkheid van de vakbonden om bij te dragen aan politieke campagnes werd beperkt. Truman sprak zijn veto uit over deze maatregel, maar hij werd desondanks door het Congres aangenomen.
Er bleven serieuze problemen. Nu kernenergie een realiteit was, wie zou de controle hebben over de splijtbare materialen? In augustus 1946 ondertekende Truman de Atoomenergiewet, die de regering het monopolie gaf over al het nucleaire materiaal. Vijf burgers zouden aan het hoofd komen te staan van de Commissie voor Atoomenergie. Zij regelden het vreedzaam gebruik van het atoom. De president kreeg de exclusieve bevoegdheid om een nucleaire aanval te lanceren. Het leger werd ook gereorganiseerd.
Het Ministerie van Oorlog werd opgeheven en een nieuw Ministerie van Defensie werd opgericht. De secretarissen van het leger, de marine en de luchtmacht werden ondergeschikt aan de nieuwe minister van Defensie. De Nationale Veiligheidsraad werd opgericht om de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie te coördineren. Tenslotte werd een Central Intelligence Agency opgericht om spionageactiviteiten over de hele wereld in de gaten te houden.
Harry Truman hield dit bord op zijn bureau om duidelijk te maken dat hij de verantwoordelijkheid niet zou “afschuiven” op iemand anders.
In 1948 stond Harry Truman voor herverkiezing. Bijna elke politieke spin-doctor in het land voorspelde een overwinning door de Republikeinse gouverneur van New York, Thomas Dewey. De Democratische Partij was in drieën gesplitst. Naast Truman vertegenwoordigde Henry Wallace de liberale vleugel van de Progressieve Partij. J. Strom Thurmond deed mee als een “Dixiecrat” kandidaat uit het Zuiden die Truman te liberaal vond op het gebied van de burgerrechten.
Truman voerde een campagne met treintjes door het hele land, in de hoop te winnen door het vaste Zuiden vast te houden en de steun van de georganiseerde arbeiders te behouden. Hij werd ook de eerste kandidaat die openlijk campagne voerde voor de Afro-Amerikaanse stem. Tegen ieders voorspellingen in, behalve die van hemzelf, zegevierde Truman op de verkiezingsdag. Hij had gehoopt een sociaal expansieve Fair Deal tot stand te brengen, veel in de trant van de New Deal van FDR, maar conservatieve Democraten en Republikeinen in het Congres blokkeerden de meeste van zijn initiatieven.
Over het presidentschap schreef Truman: “De president – wie hij ook is – moet beslissen. Hij kan de verantwoordelijkheid naar niemand doorschuiven. Niemand anders kan de beslissingen voor hem nemen. Dat is zijn taak.”