“Ik ben geen heldin, maar ik heb gekozen voor de persoon die ik wilde zijn”-Coco Chanel.
Coco Chanel was een Franse modeontwerpster en zakenvrouw die het modehuis en merk Chanel oprichtte. Ze stond bekend om het creëren van ontwerpen die modieus, comfortabel en tijdloos zijn. Ze opende haar eerste kledingwinkel in 1910, lanceerde haar eerste parfum in de jaren ’20, en introduceerde zowel de nu onmisbare “little black dress” als haar handelsmerk pakken in de garderobes van vrouwen. Hier zijn 43 modieuze feiten over de populaire ontwerper en fascinerende vrouw.
- Five is Enough
- Voorzichtig weesje
- 41. Song Bird
- Regrets
- Zwart is het nieuwe zwart
- Een brullende collectie
- A Dime a Dozen
- Clerical Error
- Maar wat met de kinderen?
- Een vak leren
- Never Stopped
- Een paar jaar eraf
- Naam van een lied
- Simpel en Toegankelijk
- Start van een trend
- Lucky Number
- 26. Gemaakt van… mannenondergoed?
- Living the Glamorous Life
- Secret Observation
- Superstities
- Her Greatest Desire
- The Women’s Suit
- Smells Like a Woman
- The Real and the Fake
- Liberating her Hands
- Classing it Up
- Something is Missing
- Couture, geen kostuum
- Highest Form of Flattery
- Eternally Single
- Battle om controle
- She’s Back!
- Fashion Rivals
- En het merk leeft voort.
- Een eenvoudige afleiding
- Katherine als Coco
- A Crowded Affair
- One True Love
- Rewriting her Story
- Celebrity Endorsement
- Famous Last Words
- Secret Spy
Five is Enough
Gabrielle Bonheur Chanel, ook bekend als “Coco”, was een van de zes kinderen van de handelaar Albert Chanel en Jeanne Devolle. Ze had twee zussen en drie overlevende broers, evenals een vierde die tragisch stierf als baby in 1891.
Voorzichtig weesje
Toen Chanel slechts 12 jaar oud was, overleed haar moeder aan tuberculose, een meestal dodelijke longziekte die veel voorkwam in Europa gedurende de 18e en 19e eeuw. Na haar dood, ging Chanel’s vader er vandoor en liet alle vijf kinderen achter, om nooit meer iets van te horen. Opgeruimd staat netjes!
41. Song Bird
Voordat Chanel zich in de wereld van modeontwerp stortte, verdiende ze kort geld met zingen. Ze zong tijdens een caféconcert, waarbij aan het eind van de avond een schaal werd rondgedeeld om de fooien van het publiek te innen, als blijk van waardering voor haar optreden. Ze was niet zo’n goede zangeres, maar ze had haar schoonheid en charme aan haar kant. Schandalig!
In Chanels tijd was het dragen van broeken door vrouwen ongehoord in Europa, maar het introduceren van broeken als vrouwenmode was een van de stijlen die haar zo beroemd hebben gemaakt. Ironisch genoeg, deed ze het in eerste instantie niet met andere vrouwen in gedachten. Het verhaal gaat dat toen zij vaststelde dat er geen comfortabele manier was om paard te rijden in een lange rok – het was nogal waardeloos -, zij naar verluidt de broek van een mannelijke ruiter nam en voor zichzelf ontwierp. Ik ben er zeker van dat alle vrouwelijke ruiters haar daarvoor dankbaar zijn!
Regrets
Hoewel de meeste mensen er tegenwoordig niet meer aan denken dat vrouwen broeken dragen, betreurde Chanel het dat ze zo populair werden. Zoals ze uitlegde, “”Ik bedacht ze door bescheidenheid. Dat 70% van de vrouwen ’s avonds tijdens het diner een broek draagt, is nogal triest.”
Zwart is het nieuwe zwart
Voordat Chanel het dragen van zwart in de mode bracht, werd het vooral gezien als een rouwkleur. Zwart was echter Chanels favoriete kleur en ze vond dat zwart “het essentiële accentueerde” en dat niets eleganter was dan een kleine zwarte jurk.
Een brullende collectie
In 2018 debuteerde het merk Chanel de juwelencollectie “L’Esprit du Lion”, geïnspireerd op Coco’s liefde voor leeuwen. Chanel werd geboren onder het sterrenteken Leeuw en zou veel van de kwaliteiten hebben waar Leo’s bekend om staan: leiderschap, creativiteit, vertrouwen, en hoge prestaties, om er een paar te noemen. Van Leo’s wordt ook gezegd dat ze van dure dingen houden, dat ze graag als koningen – of koninginnen in dit geval – behandeld worden en dat ze graag in de schijnwerpers staan. Een leeuw in het bijzonder, de beroemde Leeuw van Venetië op het Piazza San Marco, had ook een speciale plaats in haar hart, net als Venetië. Gedurende haar hele carrière verscheen het leeuwensymbool op hardware en knopen van sommige van haar ontwerpen, maar pas in 2012 verscheen het voor het eerst in juwelen.
A Dime a Dozen
Voor sommige vrouwen zou de kans om met een hertog te trouwen een droom zijn die uitkomt. Maar niet voor Chanel! Toen de hertog van Westminster haar ten huwelijk vroeg, weigerde ze en zei: “Er zijn veel hertoginnen van Westminster geweest. Er is maar één Chanel.” De arme, geslagen hertog leek haar afwijzing niet te kunnen accepteren en liet haar initialen graveren in alle lantaarnpalen van Westminster.
Clerical Error
Toen Chanel werd geboren, werd haar naam ten onrechte in het register ingeschreven als Chasnel. Chanels moeder was op dat moment te ziek om zelf de registratie bij te wonen, en haar vader was op reis, dus niemand heeft de fout opgemerkt. Oeps!
Maar wat met de kinderen?
Toen Chanels moeder dood was en haar vader uit beeld, moest er iets met de kinderen gebeuren. Haar broers werden als landarbeiders tewerkgesteld, terwijl Chanel en haar zusters naar het klooster van Aubazine werden gestuurd, dat een tehuis voor verlaten en verweesde meisjes runde. Het was niet zo erg als de weeshuizen in de films, maar het was een grimmig leven voor een jong meisje.
Een vak leren
Hoewel opgroeien in een weeshuis voor niemand leuk is, was er toch één goed ding aan verbonden. Chanel leerde naaien, een vaardigheid die haar later goed van pas kwam. Gelukkig voor de wereld werd ze niet opgeleid als kok!
Never Stopped
Van bij de herlancering van haar zaak in 1954 tot aan haar dood in 1971 is Chanel nooit gestopt met werken. Sterker nog, de collectie waar ze aan werkte op het moment van haar dood, debuteerde slechts enkele weken later in de lente modeshows. Dat is nog eens toewijding!
Een paar jaar eraf
Het grootste deel van haar leven beweerde Chanel 10 jaar jonger te zijn dan ze was, door haar geboortedatum 1893 te geven in plaats van 1883. De reden voor de leugen was echter niet uit ijdelheid, zoals men zou verwachten. In het Frankrijk van de 19e eeuw was een buitenechtelijke geboorte in armoede en als wees een stigma, en Chanel loog om er zo niet aan te ontsnappen, dan toch om het te minimaliseren.
Naam van een lied
Je vraagt je misschien af hoe Gabrielle Coco is geworden. Als je de bijnaam uit haar kindertijd zou raden, zou je het helemaal mis hebben! De naam kwam van twee populaire liedjes die haar handelsmerk waren toen ze nog zangeres was: “Ko Ko Ri Ko” en “Qui qu’a vu Coco.” Later vertelde ze mensen dat de bijnaam van haar vader kwam, maar volgens alle accounts was dat weer iets dat ze verzon.
Simpel en Toegankelijk
De kleine zwarte jurk is een onmisbaar garderobe-item voor vrouwen, en je kunt Chanel ook bedanken voor die ene. Ze publiceerde een foto van een kort zwart jurkje dat ze had ontworpen in een nummer van Vogue uit 1926. Ze noemde het heel slim de Ford van Chanel, want net als de T Ford was het praktisch, voor iedereen toegankelijk en had het een grote aantrekkingskracht. Iemand bij Vogue was op de hoogte, want het tijdschrift stelde dat het “een soort uniform voor alle vrouwen van smaak” zou worden. En gelijk hadden ze!
Start van een trend
In het begin van de 20e eeuw was bruinen nog niet zo trendy als tegenwoordig. In feite was een gebruinde huid alleen iets voor de lagere klassen, die bruin werden door de hele dag buiten in de zon te werken. Een bleke huid was meer in trek bij de welgestelden. En toen kwam Chanel. Ook zij startte per ongeluk een trend toen ze in 1923 een beetje te veel zon kreeg tijdens een cruise op de Middellandse Zee. Ze werd gefotografeerd terwijl ze van boord ging in Cannes, en een gebruinde huid werd een symbool van rijkdom en schoonheid.
Lucky Number
Toen Chanel haar signatuurparfum uitvond, was het de eerste die de naam van de ontwerper droeg. Naast andere positieve associaties met het getal, vertelde een waarzegster haar eens dat 5 haar geluksgetal was. Toen ze voor het eerst genummerde proefmonsters kreeg, koos ze de vijfde, en zo werd Chanel No. 5 geboren.
26. Gemaakt van… mannenondergoed?
Dus, Chanel maakte niet echt kleding van mannenondergoed, maar ze pionierde wel met het gebruik van dezelfde jersey stof als waarvan het ondergoed is gemaakt in veel van haar vroege ontwerpen. Voor vrouwen die gewend waren dure stoffen als zijde en satijn te dragen, was het nogal ongehoord, maar Chanel vond het mooi omdat het goedkoop was, goed droeg en goed paste bij het steeds drukkere leven van veel van haar klanten. Zoals Chanel zelf verklaarde: “Ik maak mode waarin vrouwen kunnen leven, ademen, zich prettig voelen en er jonger uitzien.”
Living the Glamorous Life
Je zou denken dat Chanel met al haar roem en fortuin op een groot landgoed woonde met een overvloed aan bedienden, maar dat was verre van het geval. Meer dan 30 jaar lang bracht Chanel haar dagen door in haar appartement, en haar avonden in het Ritz hotel in Parijs. Voordat ze het hotel elke ochtend verliet, belde ze van tevoren naar haar salon om ervoor te zorgen dat deze was besproeid met Chanel nr. 5 voor haar aankomst.
Secret Observation
Chanel was behoorlijk listig, en ze slaagde erin om een geheime plek te creëren waar ze de modellen en de reactie van het publiek op haar kleding tijdens modeshows kon bekijken zonder dat iemand haar zag – à la Phantom Thread. Boven haar salon en boetiek op 31 rue Cambon in Parijs bevond zich het appartement van Chanel, gescheiden door een gebogen trap. Wanneer ze een nieuwe collectie presenteerde tijdens een show, zat ze op de vijfde trede van het appartement, aan het zicht onttrokken door een muur van spiegels. Zo kon ze observeren zonder geobserveerd te worden.
Superstities
De meeste mensen kunnen aanspraak maken op minstens een paar bijgeloven en Chanel was geen uitzondering. Haar appartement was gevuld met gelukssymbolen om aan deze bijgeloven tegemoet te komen, zoals een kikker met zijn mond open, paren Japanse herten, en tarwe motieven, die welvaart symboliseerden. Chanel was ook een groot voorstander van de helende kracht van kristallen, en elke kamer bevatte een kristallen kroonluchter.
Her Greatest Desire
Op 12-jarige leeftijd, nadat ze naar het weeshuis was gestuurd, begreep Chanel hoe belangrijk het was om geld te hebben, en dat geld de sleutel was tot vrijheid en onafhankelijkheid. Zoals ze beroemde woorden sprak: “Zonder geld ben je niets, met geld kun je alles doen… Ik zei steeds tegen mezelf: “Geld is de sleutel tot vrijheid.”” Wijze, zo niet cynische woorden.
The Women’s Suit
Een belangrijk thema in Chanels ontwerpen is vrijheid. Vrijheid van de korsetten van het Victoriaanse tijdperk, van bewegingsbeperkende jurken en van de algemene beperkingen van vrouwenkleding in die tijd. In een revolutionaire zet – voor die tijd, niet voor haar – vond ze het vrouwenpak uit. Zij was een van de eersten die mannenkleding aanpaste voor vrouwen, en het was perfect voor de vrouwen die na de oorlog net begonnen met hun intrede op de arbeidsmarkt. Het mantelpakje was militair geïnspireerd en bevatte pad pockets en juwelenachtige knopen. Het pak was favoriet bij sterren als Audrey Hepburn en Grace Kelly, en het werd een nog groter deel van de geschiedenis toen het de outfit was die Jackie Kennedy droeg op de dag van de moord op haar man.
Smells Like a Woman
Toen Chanel parfumontwerper Ernest Beaux vroeg een parfum voor haar te maken, vroeg ze hem een parfum te maken dat “ruikt als een vrouw”. Ze gaf specifiek de opdracht dat het parfum niet mocht ruiken naar een roos of een lelie of een ander soort bloem, maar een compositie moest zijn. Men denkt dat Beaux geïnspireerd was door zijn fascinatie voor de geur van bevroren meren en rivieren, die hij zou hebben ervaren tijdens zijn bezoeken aan het Noordpoolgebied.
The Real and the Fake
Het idee om fantasiejuwelen te gebruiken bij mode was oorspronkelijk niet van Chanel, maar zij was wel degene die de trend zette toen ze neppe grote parels en fonkelende edelstenen introduceerde als begeleiding bij haar kleding. Chanel geloofde dat het het beste was om één of twee echte stukken te hebben en een grote stapel namaak. Zo veranderden fantasiejuwelen van een goedkoop substituut voor de armen in een echt modestatement. Modieus en goed voor de bankrekening – wat wil je nog meer?
Liberating her Hands
Tot 1955 droegen vrouwen hun handtas in hun hand – vandaar de naam ‘handtas’. Het probleem met handtassen was echter dat het dragen van een tas vol persoonlijke spullen in de hand nogal zwaar en onhandig kon zijn, en Chanel was het gewoon zat om dat rotding te moeten dragen, dus vond ze een betere manier uit. In februari 1955 lanceerde ze de schoudertas 2.55, genoemd naar de lanceringsdatum, en schreef ze opnieuw geschiedenis. In plaats van de tas in hun handen te moeten houden, konden vrouwen hem nu op hun schouders dragen, wat veel comfortabeler was.
Classing it Up
In 1931 was filmmagnaat Samuel Goldwyn – de G van de MGM-studio’s – ervan overtuigd dat vrouwen naar de film gingen voor modevoorbeelden. Hij geloofde dat Chanel meer vrouwen naar de film kon krijgen door ‘klasse’ naar Hollywood te brengen. Eerdere pogingen om voor sterren te ontwerpen waren niet goed verlopen, maar Goldwyn was er zo zeker van dat Chanel onmogelijk te weerstaan zou zijn dat hij haar 1 miljoen dollar aanbood om twee keer per jaar naar Hollywood te komen om zijn sterren te kleden. De enige voorwaarde was dat ze de sterren 6 maanden vooruit zou kleden om te voorkomen dat de kleding gedateerd zou zijn tegen de tijd dat de film uitkwam.
Something is Missing
Chanels appartement was het toonbeeld van luxe. Hoewel het niet groots was, was alles er rijk en elegant, en ze bewaarde er de geschenken van haar minnaars en vrienden. Er ontbrak echter een belangrijke kamer in het appartement: er was geen slaapkamer. Chanel gebruikte haar appartement voor entertainment en om te werken, terwijl haar suite in de Ritz werd gebruikt om te slapen.
Couture, geen kostuum
Toen Goldwyn Chanel het miljoenenbod deed, wees ze het herhaaldelijk af. Ze was terughoudend om het aan te nemen omdat ze absoluut geen werknemer van Goldwyn wilde zijn, of gezien wilde worden als onder contract bij United Artists. Toen ze uiteindelijk toch accepteerde, maakte ze heel duidelijk dat ze er niet was om kostuums te ontwerpen en dat ze een onafhankelijke werker was.
Highest Form of Flattery
De meeste ontwerpers zouden razend zijn als ze ontdekten dat hun werk was gekopieerd en goedkoop geproduceerd, maar Chanel was juist het tegenovergestelde toen ze goedkope imitaties van haar ontwerpen zag in het warenhuis S. Klein. Ze begreep dat imitatie een teken van succes was, dus beschouwde ze de kopieën als een compliment voor haar belangrijkheid.
Eternally Single
Tijdens haar leven had Chanel meerdere minnaars, waaronder de hertog van Westminster, met wie ze een decennium lang samenbleef. Ze weigerde gebonden te zijn en verklaarde: “Ik heb nooit zwaarder willen wegen op een man dan op een vogel.” Omdat vrijheid en onafhankelijkheid zo belangrijk voor haar waren, is het gemakkelijk te begrijpen waarom ze nooit trouwde.
Battle om controle
Tijdens de Tweede Wereldoorlog boden de nazi-regels die joden verboden bedrijven of eigendommen te bezitten, Chanel de perfecte gelegenheid om te proberen de controle over Parfums Chanel terug te krijgen van de joodse Wertheimers. Zij diende als “ariër” een verzoekschrift in bij de Duitse regering om het volledige eigendom van het bedrijf te verkrijgen, met het argument dat het nog steeds eigendom was van de joden, en daarom wettelijk was opgegeven. Wat zij niet wist, was dat de Wertheimers vrij goed aanvoelden wat er komen ging en voorbereid waren. In mei 1940 droegen zij de zeggenschap over het bedrijf legaal over aan een bevriende christen, die de zeggenschap na de oorlog aan de Wertheimers teruggaf. Uit angst voor een PR-nachtmerrie als een rechtszaak Chanels oorlogsactiviteiten openbaar zou maken – het was tenslotte nog steeds haar naam op het merk – onderhandelden ze opnieuw over het oorspronkelijke contract met Chanel uit 1924. Het gaf haar niet alleen een deel van de oorlogswinst, maar ook een percentage van toekomstige verkopen van Chanel #5 wereldwijd, waardoor ze een zeer rijke vrouw werd.
She’s Back!
Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog dwong Chanel al pijn te lijden van de depressie, haar werknemers te ontslaan en haar winkels te sluiten. Toen de oorlog eindigde, werd Chanel ondervraagd over haar nazi-activiteiten, en haar reputatie kreeg een klap. In plaats van in Parijs te blijven om voor de publieke opinie te worden berecht, vertrok ze voor een aantal jaren naar Zwitserland. Op 70-jarige leeftijd keerde ze terug naar Parijs en vertelde haar vriendin Marlene Dietrich dat dit was omdat ze “stervende was van verveling.”
Fashion Rivals
Toen Chanel in 1954 weer in de modewereld terechtkwam, moest ze concurreren met ontwerper Christian Dior. Chanel was ontzet over de nauwsluitende tailles, de zware rokken, de gewatteerde schouders en bh’s, en de stijfheid van de jasjes. Zoals ze eens beroemd over de ontwerper zei: “Dior kleedt vrouwen niet, hij stoffeert ze.” Dior’s ontwerpen waren beroemd om hun vrouwelijkheid, terwijl die van Chanel draaiden om comfort en elegantie. In het begin kreeg ze harde kritiek van critici, maar al snel wist ze de portemonnee, zo niet het hart, van het winkelend publiek terug te winnen.
En het merk leeft voort.
Hoewel Chanel al 47 jaar dood is, leven haar naam en erfenis voort. Vandaag de dag zijn er 100 Chanel boetieks over de hele wereld, en in mei 2018 stond het merk #87 op de Forbes meest waardevolle merkenlijst, gewaardeerd op 8 miljard dollar. In 1983 nam ontwerper Karl Lagerfeld het over als creatief directeur, en hij heeft het merk Chanel met succes naar een jongere generatie vrouwen gebracht, terwijl de tijdloosheid van de oorspronkelijke stijl en kwaliteit van Chanel behouden bleef.
Een eenvoudige afleiding
Hoewel een carrière als zangeres misschien niet in de kaarten zat voor Chanel, stelde het haar wel in staat om een cavalerieofficier genaamd Etienne Balsan te ontmoeten, die toevallig de rijke erfgenaam was van een textielfortuin. Ze werd uiteindelijk zijn minnares en genoot van een mooie levensstijl, op één ding na: er was heel veel vrije tijd. Om zichzelf bezig te houden, begon ze hoeden te maken die ze graag wilde dragen, maar niet in de winkel kon vinden. Sommige vrouwen in Balsans sociale kring vonden de hoeden mooi en vroegen haar hun eigen hoeden te maken. De affaire duurde drie jaar totdat Chanel een relatie kreeg met Balsans vriend Arthur “Boy” Capel, maar de twee bleven vrienden voor het leven.
Katherine als Coco
In 1969 ging op Broadway een musical in première, geïnspireerd op het leven van Coco Chanel, met Katherine Hepburn als Coco in de hoofdrol. De show was niet alleen de enige musical waarin Hepburn op het toneel verscheen, maar scoorde ook zeven Tony Award-nominaties en won Beste Aanbevolen Acteur in een Musical, en Beste Kostuum. Met Chanel als inspiratiebron, hoe kan het ook anders?
A Crowded Affair
Chanel’s begrafenis was een modieuze aangelegenheid. Haar kist was bedekt met witte gardenia’s en haar modellen zaten vooraan tijdens de ceremonie. 1.500 rouwenden verdrongen zich in de Madeline kerk in Parijs, variërend van de rijke klanten die haar kleding kochten, tot de naaisters en modellen en gewone mensen. Na de begrafenis werd haar kist vervoerd naar haar begraafplaats in Lausanne, Zwitserland. Niet verrassend ontwierp Chanel ook haar eigen grafsteen met daarop haar karakteristieke leeuwen, en de zin “Zonder steen boven mij, zou ik willen vertrekken als ik de wens had om naar de hemel te gaan en de engelen te kleden.”
One True Love
Toen Chanels vriend Balsan haar in 1908 voorstelde aan Arthur “Boy” Capel, had ze zich waarschijnlijk nooit kunnen voorstellen wat een belangrijke rol hij in haar leven zou spelen. Net als Balsan was hij zeer rijk. Als zoon van een scheepshandelaar financierde hij de eerste winkels van Chanel. Zijn stijl inspireerde naar verluidt de nu kenmerkende Chanel look. Ondanks zijn playboy levensstijl en ontrouw, bleef het paar een decennium bij elkaar, zelfs nadat hij trouwde. Hun verhaal eindigde tragisch toen hij in 1919 omkwam bij een auto-ongeluk, naar verluidt op weg naar haar voor een kerst tryst. Na zijn dood droeg ze zwart terwijl ze om hem rouwde, en uit deze keuze is de little black dress voortgekomen.
Rewriting her Story
Om redenen waar biografen alleen maar over kunnen speculeren, heeft Chanel veel moeite gedaan om de details van haar leven te herschrijven. Ze beweerde zelfs dat toen haar moeder stierf, haar vader naar Amerika was gevaren om zijn fortuin te zoeken. Het resultaat is dat wat over haar bekend is, moeilijk te bevestigen is, en dat wat niet bekend is, bijna onmogelijk te achterhalen is. Ondanks deze verfraaiingen is ze in de jaren na haar dood een legendarische status blijven genieten.
Celebrity Endorsement
Chanel No. 5 werd in 1921 gelanceerd, maar kreeg een enorme boost door een zekere blonde bombshell toen ze in 1952 een bekentenis aflegde in een interview met Life magazine. Op de vraag wat ze droeg om naar bed te gaan, antwoordde Marilyn Monroe: “Gewoon een paar druppels Chanel No. 5.” In 2013, Chanel opgegraven de eerder onuitgebrachte opname van Monroe’s interview en maakte haar het onderwerp van hun gedrukte en televisiecampagnes die december. Over uitmelken gesproken!
Famous Last Words
Chanel overleed op 10 januari 1971, kort nadat ze terugkwam van een wandeling met haar vriend Claude Baillen. Ze overleed liggend in bed in Hotel Ritz, en haar laatste woorden tegen haar dienstmeisje waren: “Zie je, zo ga je dood.” Geen slechte manier om te sterven!
Secret Spy
In 2011 bracht de Amerikaanse historicus Hal Vaughan een boek uit waarin hij beweerde dat Chanel een spion was voor het Derde Rijk. Chanel had in 1933 een affaire met nazi-officier Hans Gunther von Dincklage, een van Hitlers rechterhandjes, en het Ritz hotel waar zij woonde was ook het favoriete onderkomen van de hogere Duitse militairen. Recente Franse documenten hebben ook gesuggereerd dat zij bijna tien jaar later, in 1941, werd ingelijfd als spionne voor de nazi-inlichtingendienst Abwehr, waar zij mogelijk de codenaam Westminster droeg. Na de oorlog werd ze nooit vervolgd, maar het bewijs van haar banden met de nazi’s is vrij overtuigend.