Thomas Stearns Eliot (1888 – 1965) was een Brits schrijver die in 1948 de Nobelprijs voor Literatuur won voor “zijn voortreffelijke, baanbrekende bijdrage aan de hedendaagse poëzie”. Hij staat erom bekend dat hij de poëzie met een hoog intellectualisme doordrenkte en wordt door velen beschouwd als de meest erudiete dichter van zijn tijd in de Engelse taal. Eliot werd geboren in de Verenigde Staten, maar bekeerde zich tot het Anglicaans geloof in 1927 en kreeg in datzelfde jaar het Britse staatsburgerschap. Zijn bekering markeerde een verandering van poëtische stijl, waarbij zijn werken minder ironisch werden en meer gericht op spirituele zaken. Eliot was een zeer invloedrijk dichter wiens werk een sleutelrol speelde in de literaire overgang van de 19e-eeuwse Romantische poëzie naar de 20e-eeuwse Modernistische poëzie. Hij wordt beschouwd als een van de grootste dichters in de Engelse taal. Hier zijn de 10 beroemdste gedichten van T. S. Eliot, waaronder Prufrock, Preludes, The Waste Land en werken uit zijn meesterwerk Four Quartets.
#10 Aswoensdag
Gepubliceerd: 1930
Ash Wednesday is het eerste lange gedicht dat T. S. Eliot schreef na zijn bekering tot het Anglicanisme in 1927. De titel is ontleend aan de Westerse christelijke vastendag die het begin van de vastentijd markeert, veertig dagen voor Pasen. Het gedicht handelt over de strijd die ontstaat wanneer iemand die geen geloof heeft, het verwerft. Aswoensdag wordt Eliot’s “bekeringsgedicht” genoemd en het is geschreven in een stijl die totaal verschilt van die van zijn vroegere werken. Zijn stijl na de bekering ging verder in dezelfde trant als dit gedicht. Hoewel het niet goed ontvangen werd door seculiere intellectuelen, noemde Eliot’s tijdgenoot, de Schotse schrijver Edwin Muir, Aswoensdag een van de meest ontroerende gedichten die Eliot schreef, en misschien wel het “meest volmaakte”.
Excerpt:-
Omdat ik niet hoop opnieuw te keren
Omdat ik niet hoop
Omdat ik niet hoop te keren
Verlangend naar de gave van deze man en de reikwijdte van die man
Streef ik niet langer naar zulke dingen
(Waarom zou de verouderde adelaar zijn vleugels strekken?)
Waarom zou ik treuren
Over de verdwenen kracht van de gewone heerschappij?
#9 Gerontion
Gepubliceerd: 1920
Dit werk verhaalt de meningen en indrukken van een geronticus, of een bejaarde man, door middel van een dramatische monoloog in blanco verzen. De spreker, die het grootste deel van zijn leven in de 19e eeuw heeft geleefd, beschrijft het Europa van na de Eerste Wereldoorlog. Het gedicht behandelt een aantal thema’s, met name religie en seksualiteit. Behalve dat het een van de bekendste werken van Eliot is, is Gerontion ook controversieel omdat het volgens sommige critici antisemitische retoriek bevat, zoals de regels “The rats are under the piles. / The jew is under the lot. / Money in furs.”
Excerpt:-
Na zulke kennis, wat vergeving? Denk nu
De geschiedenis heeft vele listige doorgangen, bedachte gangen
En kwesties, bedriegt met fluisterende ambities,
leidt ons door ijdelheden. Denk nu
Ze geeft wanneer onze aandacht is afgeleid
En wat ze geeft, geeft met zulke soepele verwarringen
Dat het geven het hunkeren verhongert.
#8 Burnt Norton
Gepubliceerd: 1936
In 1943 verscheen T. S. Eliot’s Four Quartets. Het was een reeks van vier onderling verbonden gedichten met als gemeenschappelijk thema de relatie van de mens tot de tijd, het universum en het goddelijke. Vier kwartetten wordt algemeen beschouwd als het grootste werk van Eliot en Burnt Norton is het eerste van de vier kwartetten. Burnt Norton werd geschreven terwijl hij werkte aan zijn beroemde toneelstuk Murder in the Cathedral en werd voor het eerst gepubliceerd in zijn Collected Poems 1909-1935. Het centrale thema van het gedicht is de aard van tijd en verlossing. Daarin legt Eliot bijzondere nadruk op het huidige moment als zijnde de enige tijdsperiode die er werkelijk toe doet, omdat het verleden niet kan worden veranderd en de toekomst onbekend is.
Excerpt:-
Ga, zei de vogel, want de bladeren zaten vol kinderen,
Opgewonden, met lachsalvo’s.
Ga, ga, ga, zei de vogel: de mens
kan niet veel werkelijkheid verdragen.
Tijd verleden en tijd toekomst
Wat had kunnen zijn en wat is geweest
Wijzen naar één einde, dat altijd aanwezig is.
#7 Macavity: The Mystery Cat
Gepubliceerd: 1939
Een verzameling van grillige gedichten over de psychologie en sociologie van katten, Old Possum’s Book of Practical Cats is het enige werk dat Eliot schreef voor een jonger publiek. Het is een van de populairste poëziebundels van Eliot en Macavity: The Mystery Cat is het bekendste gedicht. Macavity, in het gedicht de Verborgen Poot en Napoleon van de Misdaad genoemd, is een meestercrimineel die te slim is om enig bewijs van zijn schuld achter te laten en de Geheime Dienst altijd een stap voor is. Het karakter van Macavity is gemodelleerd naar dat van Professor James Moriarty, de super-schurk uit de Sherlock Holmes verhalen geschreven door Sir Arthur Conan Doyle.
Excerpt:-
Macavity, Macavity, er is niemand zoals Macavity,
Hij breekt elke menselijke wet, hij breekt de wet van de zwaartekracht.
Zijn krachten van levitatie zou een fakir doen staren,
En als je de plaats van de misdaad bereikt-Macavity is er niet!
Je mag hem zoeken in de kelder, je mag in de lucht kijken-
Maar ik zeg je eens en voor altijd, Macavity is er niet!
#6 Reis der Wijzen
Gepubliceerd: 1927
Dit gedicht maakte deel uit van de Ariel gedichten, een verzameling van 38 geïllustreerde poëtische werken van verschillende auteurs waaraan Eliot 5 gedichten bijdroeg. Zoals de titel suggereert, vertelt Reis van de Wijzen het verhaal van de Wijzen die naar Palestina reisden om de pasgeboren Jezus te bezoeken. De spreker van het gedicht is een van de drie magiërs die betreurt dat hij zijn wereld niet heeft overleefd, en in plaats van het wonder van de reis te vieren, concentreert hij zich op de uitdagingen ervan. Hij spreekt de lezer rechtstreeks aan en zijn onthullingen zijn het resultaat van emotionele ontreddering. Prominente thema’s in het gedicht zijn vervreemding en een gevoel van machteloosheid dat de verteller voelt in een wereld die is veranderd.
Excerpt:-
Dit: zijn we die hele weg geleid voor
Geboorte of Dood? Er was een geboorte, zeker
We hadden bewijs en geen twijfel. Ik had geboorte en dood gezien,
maar had gedacht dat ze verschillend waren; deze Geboorte was
Harde en bittere lijdensweg voor ons, zoals de Dood, onze dood.
#5 Preludes
Gepubliceerd: 1917
Preludes bevat vier delen en kan gezien worden als een serie van vier korte gedichten. Het is geschreven in vrije verzen en de vier delen volgen geen consistente structuur. Prelude is per definitie een inleiding tot iets belangrijkers en Eliot’s gedicht, een van zijn vroegste, bestaat uit veel van de thema’s die in zijn latere werken de boventoon voerden. Het eerste gedicht speelt zich af op een winteravond, het tweede speelt zich af in de ochtend, in het derde spreekt de verteller de lezer rechtstreeks aan en beschrijft hem zijn slapeloosheid, en het laatste deel neemt ons mee naar het zakencentrum van de stad aan het einde van een werkdag. Preludes wordt meestal gezien als een gedicht dat de monotonie, de troosteloosheid, het isolement en het lijden van het moderne stadsleven portretteert.
Excerpt:-
Je gooide een deken van het bed,
Je lag op je rug, en wachtte;
Je dommelde, en keek naar de nacht die
De duizend smerige beelden
waaruit je ziel bestond;
Ze flikkerden tegen het plafond.
#4 Little Gidding
Gepubliceerd: 1942
Little Gidding is het vierde en laatste gedicht van Four Quartets, het werk dat Eliot als zijn meesterwerk beschouwde en dat hem in 1948 de Nobelprijs voor Literatuur opleverde. De titel van het gedicht verwijst naar een kleine religieuze gemeenschap in Huntingdonshire, Engeland. De eerste drie gedichten van de Vier Kwartetten: Burnt Norton, East Coker en The Dry Salvages; hadden respectievelijk lucht, aarde en water als onderwerp genomen; en Little Gidding is een gedicht over vuur met de nadruk op de noodzaak van zuivering en loutering. Het bevat enkele van de meest geprezen passages die Eliot ooit schreef, zoals de tweede afdeling waarin de verteller een samengestelde geest tegenkomt van verschillende dichters, waaronder Dante, Swift, Yeats en anderen.
Excerpt:-
De neerdalende duif breekt de lucht
Met vlam van gloeiende terreur
Waarvan de tongen verklaren
De ene ontsmetting van zonde en dwaling.
De enige hoop, of anders wanhoop
Ligt in de keuze van brandstapel of brandstapel-
Verlost te worden van vuur door vuur.
#3 The Hollow Men
Gepubliceerd: 1925
The Hollow Men, de vertellers van dit gedicht, zitten gevangen in een tussenwereld, een soort schemerwereld tussen “dood en sterven”. Eliot gebruikt hen misschien om de spirituele leegte van de wereld te personifiëren. Volgens critici gaat het gedicht vooral over het Europa van na de Eerste Wereldoorlog en de moeilijkheid van hoop en religieuze bekering. The Hollow Men bevat enkele van Eliot’s beroemdste regels, waarvan de slotregels het meest in het oog springen: “Dit is de manier waarop de wereld eindigt / Niet met een knal maar met een gejammer”, die “waarschijnlijk de meest geciteerde regels van alle 20e-eeuwse dichters die in het Engels schrijven” zijn genoemd.
Excerpt:-
Eyes I dare not meet in dreams
In death’s dream kingdom
These do not appear:
Daar, zijn de ogen
Zonlicht op een gebroken zuil
Daar, staat een boom te zwaaien
En stemmen zijn
In het gezang van de wind
Ver weg en plechtiger
Dan een vervagende ster.
#2 The Love Song of J. Alfred Prufrock
Gepubliceerd: 1915
Gebruikelijk bekend als gewoon Prufrock, was dit werk het eerste professioneel gepubliceerde gedicht van T. S. Eliot en hij schreef het grootste deel ervan toen hij 22 jaar oud was. Prufrock is een dramatische monoloog van een stadsmens, geteisterd door gevoelens van isolement en een onvermogen tot beslissende actie, waarvan wordt gezegd dat het “de frustratie en onmacht van het moderne individu belichaamt” en “verijdelde verlangens en moderne desillusie vertegenwoordigt”. De spreker is een seksueel gefrustreerde en besluiteloze man van middelbare leeftijd die iets wil zeggen maar bang is om dat te doen, en het uiteindelijk niet doet. Ten tijde van zijn publicatie werd Prufrock als bizar beschouwd en door critici gehekeld. Nu wordt het echter beschouwd als het eerste meesterwerk van het Modernisme in het Engels, een gedicht dat een monumentale literaire verschuiving markeerde tussen de 19e-eeuwse Romantische poëzie en de 20e-eeuwse Modernistische poëzie.
Excerpt:-
Want ik heb ze allemaal al gekend, gekend:
Heb de avonden gekend, de ochtenden, de middagen,
Ik heb mijn leven uitgemeten met koffielepels;
Ik ken de stemmen die sterven met een stervende val
Onder de muziek uit een verder gelegen kamer.
Dus hoe moet ik veronderstellen?
#1 The Waste Land
Gepubliceerd: 1922
The Waste Land is verdeeld in vijf delen: The Burial of the Dead; A Game of Chess; The Fire Sermon; Death by Water; en What the Thunder Said. De stijl van het gedicht wordt gekenmerkt door honderden toespelingen op en citaten uit andere teksten van de westerse canon, het boeddhisme en de hindoeïstische Upanishads. Het gedicht wisselt tussen satire en profetie, met abrupte en onaangekondigde wisselingen van spreker, plaats en tijd. Het is opmerkelijk vanwege zijn schijnbaar onsamenhangende structuur, die lijkt op de modernistische stijl van James Joyce’s Ulysses. The Waste Land wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste gedichten van de 20e eeuw en een centraal werk van modernistische poëzie. Hoewel het door veel critici niet als Eliot’s meesterwerk wordt beschouwd, is het zonder twijfel zijn beroemdste gedicht.
Excerpt:-
April is the cruellest month, breeding
Lilacs out of the dead land, mixing
Memory and desire, stirring
Dull roots with spring rain.