Wat waren deze tunnels en hoe zijn de tunnelrat-soldaten ontstaan?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog legden de Vietnamezen voor het eerst ondergrondse tunnels aan om de Japanse invasie tegen te gaan. In de jaren ’40 en ’50 breidden de Vietnamezen deze tunnels uit om nationalistische guerrillastrijders, bekend als de Viet Ming, te verbergen. Deze guerrilla’s vochten tegen de koloniale macht van Frankrijk. Majoor Nguyen Quot, een officier die tien jaar in deze tunnels heeft doorgebracht, merkt op dat ze in 1948 “al een tunnelsysteem hadden gegraven: elke familie, elk gehucht, had een tunnel die met andere verbond”. Tegen de tijd dat het Amerikaanse leger arriveerde, waren er meer dan tweehonderd kilometer.
In eerste instantie gebruikte Amerika jachthonden om de vijand op te sporen. Toen de Viet Cong eenmaal doorhadden wat er gebeurde, begonnen ze dezelfde zeep te gebruiken die de Amerikanen gebruikten. Zo roken ze hetzelfde als de GI’s en konden de honden de vijand niet meer lokaliseren. Het Amerikaanse leger zocht nu naar alternatieve maatregelen. De Amerikanen bombardeerden vaak verdachte gebieden om te proberen de vijand weg te jagen. De bommen veroorzaakten aardbevingen die de tunnels en hun ventilatieschachten verwoestten. Als het de vijand niet naar buiten dwong, stikten de mensen in de tunnels vaak.
In een meer directe poging om de vijand op te sporen, gebruikten Amerikaanse soldaten draagbare turbines om CS-gas in tunnelschachten te blazen die zij lokaliseerden. Ook hier stikte men. Een andere veelgebruikte methode was om het gebied zo onder water te zetten dat de vijand wanhopig probeerde te ontsnappen om niet te verdrinken. Bij deze tactiek voegden ze gele kleurstof toe aan het water om luchtwaarnemers in staat te stellen eventuele ingangen te ontdekken die grondtroepen hadden gemist.
Toch waren deze beide tactieken niet zo succesvol als ze hoopten. Wat ze zich niet realiseerden is dat in veel van de tunnels meerdere lagen en deuren waren ingebouwd om dergelijke dodelijke slachtoffers te helpen voorkomen. De Viet Cong bouwden om de 20 à 30 meter schuine ventilatieschachten met afvoerpijpen om overstromingen te voorkomen. Tunnels werden ook in zigzag gebouwd om te voorkomen dat de vijand chemicaliën naar binnen zou gieten of kogels over een grote afstand zou afschieten.
Tunnels in dit ondergrondse netwerk waren gemiddeld 1,2 meter breed en slechts 0,8 tot 1,8 meter hoog. Als gevolg hiervan was het ondergronds sturen van een soldaat, bekend als een tunnelrat, vaak een laatste maatregel als alle andere methoden hadden gefaald.